ERUUL MEND

Эрдэмдэд ДОХ-ыг эмчлэх эм гарган авах гэж оролдсор байгаа ч одоогоор ямар ч амжилтад хүрээгүй байна. Одоогоор эрдэмтэд ДОХ-ыг эмчлэх үйлчилгээтэй 10 мянган эм гарган авчээ. Энэ олон эмэнд патент өгөхөөс өмнө ердөө 20-30 нь клиник туршилтад хэрэглэгддэг байна. Практикт нэвтрүүлэх түвшинд ердөө 2-3 эм л хүрч чаддаг ажээ. ДОХ-ыг бүрэн эмчлэх чадваргүй боловч халдвар авагсадын амьдралыг жаахан ч гэсэн уртасгадаг, маш өндөр үнэтэй 15 төрлийн эмийн бэлдмэл байгаа. 1991 оноос өмнө азидотимидин ( Glaxo Wellcome фирм уг эмийг зидовудин, ретровир гэдэг нэрээр үйлдвэрлэдэг) хэрэглэдэг байв. Энэ эмийг 164 онд өөр өвчнийг анагаахад зориулан гаргаж байсан юм. 1986 онд АНУ-ын эрдэмтэд энэ эм ДОХ-ын вирусыг устгах чадвартай болохыг илрүүлсэн байна. 1987 оноос эхлэн энэ эмийн бэлдмэлийг ДОХ-ын халдвартай хүмүүст хэрэглэх болжээ. 80-аад оны эхээр ДОХ-ын халдвар авсан хүмүүст уулгаж байсан өөр нэг эм бол интерферон "А". 1996 онд Оросууд криксиван гэдэг эмийг гаргаж авчээ. Одоо энэ эмийг халдвар авсан хүмүүст өөр бусад төрлийн эмтэй хольж уулгаж байна. Оросын эрдэмтэдийн гарган авсан энэ эм нь мэдэгдэхүйц үр дүн өгсөн боловч ДОХ-ыг бүрэн эдгээж чадаагүй юм. Учир нь цусан дахь ДОХ-ын вирусийг тодорхойлох боломжгүй байдалд хүргэж байсан гэнэ. Орчин үеийн шинжлэх ухаанд хүний махбодид нэвтрэн орсон ДОХ-ын вирусийн үржилийг зогсоодог үйлчилгээтэй “коктейл” буюу хэд хэдэн эмийн нийлмэл бэлдмэлийг гарган авчээ. 1989 онд эрдэмтэд “Q бүтэц” гэдэг эмийг туршиж үзсэн байна. Уг эмийн найрлагад “хятад өргөст хэмх” гэж нэрлэгддэг бодисийг найрлагандаа агуулжээ. Сан-Франциско хотод амьдардаг ДОХ-ын халдвартай 35 хүн сайн дураараа туршилтад хамрагдаж уг эмийг уужээ. Эдгээр хүмүүсийн нэг нь “Q бүтэц” эмэнд хордож нас барсан байна. 1991 оны 10 сард японы "Нихон кэйдзай" сонинд "Мэйдзи Нюгио" компани ДОХ-ын вирусээр халдварлагдсан эдийг устгадаг үйлчилгээтэй бэлдмэл гарган авсан тухай нийтэлж байжээ. Уг бэлдмэлийг хүний цусанд агуулагддаг давсны талстаас гарган авсан юм байна. Японы эрдэмтэд уг бэлдмэлээ “хемин” гэж нэрлэжээ. Японы эрдэмтэд энэ бэлдмэл нь ДОХ-оор халдварласан бие махбод дахь вирусын хөгжилийг зогсоодог боловч хүний эрхтэнд маш хортой нөлөө үзүүлдэг болохыг тогтоожээ. 1993 оны 2-р сард Массачусетийн Клиник Бостон дахь салбар ДОХ-ыг эмчлэх шинэ арга зүй боловсруулснаа зарласан юм. Вирусийн бүтэцэд нөлөөлөхийн тулд өмнө нь хэрэглэж байсан гурван эмийн нэгдмэл бэлдмэлийг хэрэглэх хэрэгтэй гэжээ. Туршилтын хугацаанд вирус лабраторийн орчинд төдийгүй хүний бие махбодид байхдаа дахин үржих, тархах чадваргүй болж байсан гэж эрдэмтэд нотолжээ. 1999 онд Новосибирьскийн “Судалгааны төв” хүний дархлал олдмолын хам шинжийг ингибир гэдэг нэртэй бэлдмэлд зохиогчын эрх авсан байна. Уг бэлдмэлийн нэр нь Х4.82. Эмийг гарган авсан доктор Александр Иванович Лелякийн хэлснээр уг эмийг 3-4 хоног хэрэглэхэд ДОХ-оор халдварлсан хүний бие махбод дахь вирус хэсэг хугацааны турш алга болж байжээ. Ингэхдээ хүний цусны эдүүд гэмтээгүй байна. 1999 онд Армяны мэргэжилтнүүд ДЭМБ-ын төлөөлөгчидтэй хамтран ДОХ болон үрэвсэлт өвчний эсрэг туршилт хийж эхэлсэн байна. Тэдний туршилтад ДОХ-ын халдварт тээгч 13 хүн сайн дураараа оролцсон бөгөөд “Арменкум” гэдэг эмийг хэрэглэхэд эдийн түвшинд ДОХ-ын вирус устаж байжээ.
2006 онд Roche и Trimeris компани ДОХ-ын эсрэг шинэ эм гарган авах ажил эхлүүлснээ зарласан юм. 2006 оны 7 сарын 12 өдөр АНУ-ын Хүнс, эмийн бүтээгдэхүүний аюулгүй байдлын алба /Food and Drug Administration – FDA/
Антиретровирийн ATRIPLA гэдэг эмэнд маркетингийн зөвшөөрөл өгсөн байна. Уг эмийг өдөрт нэгийн хэрэглэх ёстой ажээ. Эмийн найрлагад Sustiva (эфавиренз), Emtriva (эмтрицитабин) Viread (тенофовир дисопроксил фумарат) ордог байна. 1998 онд уг гурван эм тус тусдаа патент авч байсан юм. Уг эм хүний биед хорт нөлөөгүй болохыг 48 долоо хоногийн турш үргэлжисэн туршилт нотолсон байна. Эмийн туршилтад ДОХ-ын халдвартай 224 насанд хүрсэн хүн хамрагдсан юм. Туршилтад оролцсон хүмүүсийн цусан дахь эрүүл CD4 лейкоцитийн тоо нэмэгдсэн үзүүлэлт гарчээ. Эрдэмтэд янз бүрийн эмийн бэлдмэл гарган авсаар байгаа боловч өвчнийг бүрэн анагаах амжилтад хүрээгүй байна. Одоо ДОХ-ын халдвартай 39,5 сая хүн манай гараг дээр амьдарч байна. 2006 онд ДОХ-ын улмаас 3 сая хүн хорвоог орхиж, 4,3 сая хүн нэмж халдвар авсан байна. Шинээр халдвар авсан хүмүүсийн 65 хувь нь Африкийн Сахарын цөлөөс өмнө зүгт амьдарч байна. Ази, Европод шинээр халдвар авч байгаа хүмүүсийн гуравны хоёр нь 15-24 насны залуус байна. Энэ бүс нутагт ДОХ-ын улмаас нас барагсадын тоо 2005 оныхтой харьцуулах юм бол 84 мянгаар нэмэгджээ. 2005 онд ОХУ-д 35 мянган хүн ДОХ-ын халдвар авсан бол 2006 оны эхний 6 сард 13,5 мянган хүн ДОХ-ын вирус тээж байгаагаа мэдсэн байна.
РИА НОВОСТИ 2006-12-05
Орчуулсан MEDENEWS