2006-12-15

ЧЕБУРАШКА ШҮҮХЭД ДУУДАГДСАН УУ?


Зураач Леонид Шварцман “БРК-косметикс” компанийг эсрэг зарга үүсгэжээ. Энэ хэргийн учрыг нь олж, хужрыг нь тунгаахаар Москва хотын шүүх өнгөрсөн лхагва гарагт шүүн таслах ажиллагааг эхэлжээ. Болгарын “БРК-косметикс” компани үлгэрийн баатарын нэрийг ашиглах эрхтэй Эдуард Успенский нар гэрээ байгуулсан юм байна. Харин зураач Леонид Шварцманы уг компани Чебурашкагийн график дүрсийг ашиглах эрхгүй гэж үзэж байна. Хохирогч тал болгарын компаниас 5 сая рублийн нөхөн төлбөр шаардаж байна. Зохиолч Эдуард Успенский “Гена матар ба түүний найзууд” зохиолдоо “Тоглоомын үйлдвэрт Чебурашкаг хийхдээ маш муу хийсэн юм. Туулай, нохой, муур, эсвэл Австралийн имчтэй ч төстэй юм шиг. Том шар нүдтэй. Туулай шиг дугариг царайтай, бамбарууш шиг богинохон сүүлтэй.” гэж үлгэрийн баатраа дүрсэлжээ. Энэ зохиолоор өнгөрсөн зууны 60-аад оны үед найруулагч Роман Качанова хүүхэлдэйн кино бүтээж байсныг та сайн санаж байгаа байх. Гена матар, Шапокляк өвгөн, мөн Чебурашкагийн дүрийг зураач Леонид Шварцман бодож олсон юм. Мөн тэрээр Степа ах, Гав нэртэй муужгай гээд бяцхан уншигчидын сайн танил дүрүүдийг зурсан юм.
Чебурашка хэрхэн сүүлгүй болсон бэ?
Хамгийн анх Чебурашкагийн дүрийг зураач Валерий Алфеевский цаасан дээр буулгасан ажээ. Хожим зураач Леонид Шварцман “Гена матар ба түүний найзууд” зохиолыг хэвлэх үед дахи н үлгэрийн баатруудыг зурах даалгавар авсан юм байна. Гена матар, Шапокляк нарын зургийг богино хугацаанд зурсан бол Чебурашкаг зурах гэж 3 сар үйл тамаа үзсэн гэнэ. Леонид Шварцман Чебурашкаг анх зурахдаа маш урт сүүлтэйгээр зурсан гэнэ. Энэ зохиолоор хүүхэлдэйн кино хийх үед Чебурашка сүүлгүй болжээ. Хүүхэлдэйн мультипликатор /хүүхэлдэйн киноны дүрс хөдөлгөгч мэргэжилтэн/ нарт Чебурашкагын урт сүүл саад болоод байж. Тухайн үед хэн ч Чебурашкаг шүүх хурлын гол баатар болно гэж таамаглаагүй биз ээ. 1990 оноос өмнө Чебурашкагийн дүрийг арилжааны зорилгоор ашиглахдаа зураач, зохиолчидоос нь хэн ч зөвшөөрөл авдаггүй байжээ. Зохиолч Эдуард Успенский оюуны өмчөө хамгаалахын тулд “Чебурашка” олон нийтийн байгуулага санаачилж, Чебурашкагын дүр төрх, нэр, уран зохиолын дүрслэл зэргийг патент авсан байна. Ийнхүү тэрээр өөрийгөө Чебурашкагын хууль ёсны цорын ганц “эцэг” гэж зарласан юм. Ингээд тэрбээр Чебурашкагийн дүрийг арилжааны зорилгоор ашиглаж байсан газруудаас нөхөн төлбөр нэхэмжилж, арилжааны зарлал сурталчилгаанд ашиглуулах гэрээ байгуулдаг болжээ. Харин Чебурашкаг зурсан зураач Леонид Шварцманаас хэн ч зөвшөөрөл авдаггүй байж. 2004 онд хүүхэлдэйн киночидын шахалтаар Оросын олимпын шигшээ багын бэлгэ тэмдэгээр цагаан өнгийн Чебурашкаг сонгосон “Боско-Спорт” компани зураачтай гэрээ байгуулж байжээ. Зураачын өмгөөлөгчийн үзэж байгаагаар бол зохиолч Успенский Чебурашкагийн уран зохиолын дүрслэлд зохиогчын эрхтэй. Харин график дүрслэлийн зохиогчын эрх нь зураач Леонид Шварцманыг гэж тайлбарлаж байна. Зохиогчын эрхийн төлөө тэмцэгчид чамлахааргүй амжилтад хүрээд байна. Чебурашкагын чихмэл тоглоом хийдэг хятадын компани зураачтай гэрээ байгуулсан бол, Чебурашкагын тухай цуврал хүүхэлдэйн кино бүтээж байгаа японы телевиз төслөө зогсоожээ.
BBC NEWS орчуулсан MEDENEWS

No comments: