Манай дэлхийн бөмбөрцөгийн хамгийн хойд хэсэгт байрладаг сургууль зуны халуун улиралд дуртай залууст таалагдана гэдэгт би хувьдаа итгэхгүй байна. Хойд туйлын бүс орчмын Шпицберген арал дээр манай гарагийн хамгийн хойд зүгт байрладаг сургууль бий. Яг энэ сургуулиас хойд туйл хүртэл илүү ч үгүй, дутуу ч үгүй 1000 км зай байгаа гээд та бод доо. Шпицберген хотын энэ сургууль 230 сурагчтай. Би 16 настай Ранхильд Клингсхаймтай хамт Шпицберген арлын хот Лонгйирагаар алхаж байна. Одоо 9 цаг 25 минут. Харин агаар -25 хэмийн хүйтэн байгааг гудамжинд байрлуулсан хэмжигч зааж байв. Лонгйир хот өндөр уулаар хүрээлэгдсэн боловч барагтай л бол үзэгдэхгүй. 2 сард нар мандах хүртэл энэ хот түнэр харанхуйд автана. Заримдаа өдөр болоод байна уу? Шөнө болоод байгаа юм уу гэдгийг ялгахад бэрх байдаг. Зуны улиралтай харьцуулах юм бол өвөл л хичээлээ их пялна даа гэж Рангхильда ярьж байна. Өдрийн хоолны үеэр Рангхильд болон түүний найзуудтай арал дээр амьдрал ямаршуухан байгааг сонирхож ярилцлаа. Ранхильдын найз Саша Оросын Волгоград хотоос Шпицберген арал руу иржээ. Гадаад ертөнцөөс тусгаарлагдсан арал дээр амьдарч сурна гэдэг маш хэцүү. Эндхийн хүмүүс бүгд бие биенээ сайн мэднэ гэ Саша ярьж байна. Ертөнцөөс тусгаарлагдсан байна гэдэг үнэхээр хэцүү шүү. Би саяхан эх газар дээр амьдардаг найзтайгаа утсаар ярихад тэр өдөр болгон шахуу шинэ хүмүүстэй танилцаж байна гэж хэлсэн. Гэтэл энд байдал тэс ондоо гэж сурагч Кристофер хэлэв. Энд бүтэн хагас жил харанхуй, дараа нь хагас жил гэгээтэй байдаг болохоор өдөр шөнөө ялгах нь хамгийн хэцүү хэрэг гэж Саша ярив. Дэлхийн бусад өнцөг буланд амьдарч байгаа залууст тохиолддог проблемууд ч бас та нарт тохиолддог л биз дээ?
-Манай арал дээр бие биенээ шоглодоггүй. Өнгөрсөн жил нэгэн охины үсний засалт аймшигтай гэж хэн нэгэн нь хэлж л дээ. Үүнээс болоод бүтэн цаг бид энэ асуудлаар хуралдсан шүү. Эх газрын Норвегид иймэрхий асуудлыг ингэж шийдэхгүй л дээ хэмээн Рагнхильда. Манай арал дээр хар тамхи хэрэглэдэг хүн байхгүй. Бас оройтсон ч гудамжаар явахаасаа айх хэрэггүй гэж Труд хэлж байв. Энд байж болох аюул нь баавгайнууд. Заримдаа тэд хотод орж ирдэг. Энэ үед нисдэг тэргээр тэднийг айлгаж хотоос хөөж гаргадаг юм. Үүнээс өөр аюул манай арал дээр байхгүй гэж Саша хэлэв. Арал дээр цаг агаар тийм ч тааламжтай бус. Ид өвөл -40 хэм хүрнэ. Эргэн тойрон цас. Тийм болохоор арлын оршин суугчидын моторт чарга хөлөглөж хотоор явцгаадаг. Чарга –эрх чөлөө гэдэг үг энд нягт холбоотой. Охидууд моторт чарга хөлөглөж явахыг харах нь Кристоферт хамгийн их таалагддаг гэнэ. Ер нь моторт чарга унаж чадахгүй бол энд хамгийн гоожуур гэж хэлэгдэх болно. Өнгөрсөн жил энэ сургуульд анхлах ангийн 50 сургач байжээ. Харин энэ жил 23 хүүхэд ахлах ангид сурч байна. Тэд хавар сургуулиа төгсөөд коллежид элсэхээр эх газар руу явцгаана. Ирэх онд ахлах ангид ердөө 6 хүүхэд л сурах юм байна. Иймд ахлах ангийнхан энд аль болох олон хүүхдийг сургуульдаа урих зорилгоор “Лонгйирийн залуус” нэртэй хөтөлбөр боловсруулжээ. Хэрэв уг хөтөлбөр бүтэлгүйтвэл дэлхийн дээвэр дээр дээр байдаг сургууль үүдээ барихаас өөр замгүй гэнэ.
BBC-ийн сурвалжлагч Бен Тобиас
Орчуулсан MEDENEWS
No comments:
Post a Comment