Дэлхийн мэдээ 2007-10-17 Лхагва гараг

19 цаг мэдээ
Лид1. Нэгдсэн Үндэстний Байгуулагын Аюулгүйн Зөвлөлийн байнгийн бус гишүүнээр 2008 оны 1 сарын 1 ээс эхлэн ажиллах орнуудын нэрийг баталсан байна.
НҮБ ийн аюулгүйн зөвлөлийн байнгийн бус гишүүнээр Ливи, Буркинафасо, Вьетнам, Хорват, Коста Рика улсууд ажиллах болжээ. НҮБ ийн ерөнхий ассамблейн хуралдаанаар тус байгуулагын гишүүн 192 орны гуравны хоёр нь Ливи, Вьтнам, Буркинофасог Аюулгүйн Зөвлөлитйн гишүүнээор сонгохыг шууд дэмсэн байна. Европын орнуудаас Чех,м Хорват улс аюулгүйн зөвлөлд орохоор шалгарсан байна.Гэвч энэ хоёр орны алоль ч бие биенээсээ давуу санал авч чадаагүй юм. Дахин санал хураалт явуулах тухай асуудал тавигдахад Чех улс нэрээ татжээ.Ийнхүү аюулгүйн зөвлөлд Европыг төлөөлч Хорват улс гишүүнээр нь ажиллах боллоо. Латин америкийн орнуудаас Коста Рика, Дорминикийн бүгд найрамдах улс нэр дэвшсэн ч Доминиканы БНУ бас нэрээ татсан юм байна. НҮБ ын байнгийн бус гишүүнээр одоо Конго, Перу, Катар, Словак улс ажилладаг юм. Тэдний бүрэн эрхийн хугацаа 2007 оны 12 сарын 31 нд дуусаж байгаа.

Лид2 Энэ оны 9р сард Германы канцлер, Буддийн шашины тэргүүн, Төвдийн салан тусгаарлалтыг идэвхитэй явуулагч Далай Ламыг хүлээн авч уулсаны дараа Хятадын засгийн газрын хүчтэй эсэргүүцэлтэй тулгарсан юм. Далай Лам, энэ Даваа гарагт АНУд хүрэлцэн очсон бөгөөд өчигдөр АНУын ерөнхийлөгч Буддийн шашины тэргүүн Дээрхийн Гэгээнтэн Далай Ламыг хүлээн авч уулсан байна.
АНУын ерөнхийлөгч Жорж Буш Буддийн Шашины тэргүүн, дээрхийн гэгээнтэн Далай Ламыг албан ёсоор хүлээн авч уулзлаа. Өнөөдөр АНУ ын ерөнхийлөгч Жорж Буш Дээрхийн гэгээнтэнд Конгрессийн Хүндэтгэлийн Алтан медал гардуулах ёслолын ажиллагаанд оролцох юм. Конгрессын Алтан медалыг, АНУын хүндэт иргэнд олгодог төрийн дээд шагнал юм байна. Төвдийг, Хятадаас өрх тусгаарлуулж, тусгаар тогтнолыг нь тунхаглахын тулд өнөөдрийг хүртэл энх тайванч замаар тэмцэл хийж байгаа, эх орондоо орох эрхээ хязгаарлуулсан Буддийн шашины тэргүүн Далай Ламд, АНУын хүндэт иргэний Конгрессын Алтан медалыг гардуулна гэсэн шуугиан дэлхий нийтэд цацагдсаны дараа, Хятадын засгийн газрын хэвлэлийн төлөөлөгч АНУын төрийн департаментад албан ёсны нот бичиг илгээсэн юм. Тус нот бичигт АНУыг алдаагаа нэн даруй засаж, Далай Ламтай уулзах товыг цуцлах хэрэгтэй гэсэн сануулгыг бичсэн байсан юм. Хятадын тус сануулгын хариуд, АНУын Цагаан Ордоны хэвлэлийн төлөөлөгч “АНУын ерөнхийлөгч Дээрхийн Гэгээнтэнийг дэлхийн хүчирхэг нөлөө бүхий шашины тэргүүн, энх тайван, хүмүүнлэнгийн үйлсэд гарамгай хувь нэмэр оруулсан зүтгэлтэн мөн түүнчлэн хүний эрхийг дээдлэгч гэдэг утгаар нь хүлээн авч уулзаж байгаа юм” хэмээн мэдэгдсэн. АНУын ерөнхийлөгч, Хятадын засгийн газрын хүчтэй эсэргүүцлийг үл тоомсорлон өчигдөр Далай Ламыг хүлээн авч уулзсан нь, хоёр орны дипломат харилцаанд ноцтой сэв суулгах алхам боллоо гэж олон улсын ажиглагчид үзэж байна. Энэ жил 72 настай Дээрхийн Гэгээнтэн, өмнө нь АНУын ерөнхийлөгчтэй хоёр ч удаа уулзаж байсан бөгөөд энэ уулзалт нь тэдний гуравдах албан ёсны уулзалт болж байгаа юм.
Өнгөрсөн 9н сард Германы канцлер Ангела Меркел, Далай Ламыг хүлээн авч уулзсаны дараа тус сард хийхээр төлөвлөсөн байсан Герман Хятадын Симфозиумыг Хятадын тал цуцласан юм. Дашрамд сонирхуулахад, өнгөрсөн жил Канад улс Далай Ламд Канадын хүндэт иргэний цолыг гардуулан Хятадын засгийн газрын уурыг барж байсан билээ.

Лид3 Ирак, Туркийн асуудал ярвигтай хэвээр л байна. Иракийн батлан хамгаалах яамны сайд “Туркийн засгийн газрын нэг талыг баримтлан туйлширсан хандлага нь, Иракт ноцтой муу үр дагаварыг авчирах болно” хэмээн мэдэгдлээ.

Иракийн Батлан Хамгаалах Яамны сайд Бархам Сэйлах, ВВСд өгсөн ярилцлагандаа “Туркийн засгийн газар, бидэнтэй ямар нэгэн яриа хэлэлцээр хийгээгүй байж юу юугүй цэргээ оруулахыг санаархаж байгаа нь бүс нутагт тогтворгүй байдал үүсгэж улмаар хөрш зэргэлдээ улс орнуудын амар амгалан байдалд ч хурцаар хандсан хэрэг болно” хэмээн ярьсан байна. Туркийн засгийн газар, алан хядах үйл ажиллагаа явуулсан Курдын Ажилчдын намыг, амиа алдсан 15 Турк цэргийн өмнө хариуцлага хүлээх ёстой хэмээн үзэж байгаа билээ. Иймээс Туркийн засгийн газар, Иракийн өмнөд хэсэгт цэргээ оруулах зөвшөөрлийг парламентаараа батлуулахаар ажиллаж байна. Харин энэ долоо хоногт Иракийн дэд ерөнхийлөгч Тарек Хашемиг Анкарад хүрэлцэн ирж Туркийн засгийн газартай хэлэлцээр хийж эхлээд байгаа юм.

Лид4. Ираны нийслэл Тегеран хотод Каспын тэнгисийн эргийн орнуудын төрийн тэргүүн нарын дээд хэмжээний чуулга уулзалт болж өнгөрлөө.
ОХУ, Иран, Азарбайжан, Казахстан, Туркмены төрийн тэргүүн нар энэ удаа Каспын р тохиролцоонд хүрч тэнгисийн ус, орон зай, баялагийг хэрхэн хувааж эзэмших талаар тохиролцоонд хүрч чадагүй байна. Хуучин Зөвлөлт Холбоот Улс тарсанаас хойш Каспын тэнгийг хэрхэн ашиглах талаар энэ бүс нутгийн орнууд тохиролцоо хийж чадаагүй юм. Иран, Турмений талууд Каспын тэнгисийг орон зай усыг таван орны дундуур нь яг тэгш хуваахыг санал болгож байгаа юм. Харин Орос, Казахстан, Азарбайжан улс Каспын тэнгисийн усыг эргийнх уртын хэмжээгээр нь хуваах саналтай байна. Хэрэв ингэх юм бол Орос, Азарбайжан, Казахстаны мэдэд их хэмжээний орон зай ирэх юм. Энэ удаагийн дээд хэмжээний уулзалтын үеэр талууд өөр өөрсдийн байр сууриа хатуу хадгалж байсан тул тодорхой үр дүнд хүрч шийдвэр гаргаж чадсангүй. Гэхдээ Каспын тэнигсийн асуудлыг нааштайгаар шийдэж чадна гэдэгт итгэл төгс байгаага оролцогч талууд илэрхийлээд тунхаг бичигт гарын үсэг зурсан байна. Дараагийн удаа Каспын тэнгисийн эргийн орнуудын төрийн тэргүүн нар 2008 онд Баку хотод уулзах болжээ. Энэ мөчөөс эхлэн Каспын тэнгсийн эргийн орнуудын ерөнхийлөгч нар жил бүр, харин гадаад хэргийн сайд нар хоёр жил тутам нэг удаа уулзахаар тохиролцсон байна. Каспын тэнгисийн ероолд газрын тосны томоохон орд байдаг гэнэ. Каспын тэнгисийн газрын тосны орд газрын нөөц нь дэлхийн нийт газрын тосны 7 хувийг эзэлдэг болохыг эрдэмтэд тогтоожээ. Өөрөөр хэлбэл Каспын тэнгис нь 21 р зууны эрчим хүч, түлш шатахууны гол нөөц юм байна.

Лид5. ОХУ ын ерөнхийлөгч Владимир Путин ираны ерөнхийлөгчтэй мягмар гаригт уулзсан байна. Тэдний яриа хэлэлцээрийн гол сэдэв нь Ираны цөмийн хөтөлбөр, Бушер дахь атомын цахилгаан станцыг барьж дуусгах хугацааны талаар байлаа.
Иран улс атомын цахилгаан станцтай болоход нь ОХУ тоног төхөөрөмж, мэргэжилтэй боловсон хүчний тал дээр тусламж үзүүлж байгаа юм. Ираны тал Бушерт баригдаж байгаа атомын цахилгаан станцын ашиглалт орох хугацааг наашлуулах сонирхолтой байгаа юм. Харин оросын тал төлөвлөгөөний дагуу атомын цахилгаан станцын үйл ажиллагаа эхэлнэ. Хугацааг наашлуулах боломжгүй гэж мэдэгджээ. Оросын холбооны улс ирэх оны 5 сард ираны атомын цахилгаан станцид зориулан түлш нийлүүлэх юм байна. Бушерт өаригдауж байгаа атомын цахилгаан станцын барилгын ажил хэтэрхий удаашралтай байгаа юм. Атомын цахилгаан станцийн барилгын ажил удаашралтай байгаа нь техникийн хүндрэлээс шалтгаалж байна гэж Владимир Путин тайлбарласан байна. Бас атомын цахилгаан станц барих тухай 1995 оны 1 сарын 8 нд байгуулсан гэрээ хуучирсан. Иймд заритм нэг нэмэлт өөрчлөлт оруулах шаардлагатай байна гэж оросын тал үзэж байна. Бушерын атомын цахилгаан станц 2007 оны 9 сард ашиглалтад орох ёстой байсан юм. Барууны орнууд ираны гцөмийн зэвсэгтэй болох зорилготой байгаа гэж хаөрдаж байгаа нь атомын цахилгаан станц барих явцад ч сөрөг нөлөө үзүүлсэн байж болох талтай юм. Оросын ерөнхийлөгч Путин уулзалтын эцэст Ираны төрийн тэргүүнийг тааламжтай үедээ ОХУ д айлчлал хийхийг урьсан байна. Мягмар гаригийн орой Владимир Путинд Ираны шашны тэргүүн Аятоли Хаменеи бараалхжээ.
Товч
ОХУ ын төрийн ДУМ ын сонгууль 12 сарын 2 нд болно. Сонгуульд оролцлх улс төрийн намуудын нэр дэвшигчидийг бүртгэх хугацаа өнөөдөрөөр дуусаж байна. Одоогийн байдлаар Оросын Либерал Ардчилсан нам, Оросын Коммунист Нам, Шудрага Орос, Оросын эх орончид, Нэгдсэн Орос, Хөдөө Аж Ахуйн нам, Ардын Холбоо зэрэг ул төрийн найман хүчин сонгуульд оролцох мэдүүлэгээ өгч бүртгүүлсэн байна.

Москва хотын хэсэг жуулчид энэтхэгийн нийслэлд амарч байгааад Дэлхийн хамгийн өндөр Гималайн уланд авиралт хийхээр долоо хоногийн өмнө явжээ. Гэвч тэд одоо болтол эргэж ирээгүй байна. Ууланд авиралт хийж байгаад тасарч үлдсэн хүмүүсийнх нь сэтгэл зовниж аврах албаныханд ханджээ. Гималайн ууланд цаг агаарын байдал таагүй байгаа тул үзэгдэх орчин маш муу байна. Иймд эрлийн ажлыг хийхэд бэрхшээлтэй байгаа юм байна.

ОХУ ын ерөнхийлөгч Владимир Путин 10 сарын 18 нд буюу маргааш ард түмнийхээ асуултад хариулж телевиз радиогийн шууд нэвтрүүлэгт оролцно. Одоогийн байдлаар ойролцоогоор нэг сая асуулт ирээд байгаа юм байна. Ерөнхийлөгчид тавих асуултыг 24 цагын турш интернэтийн тусгай сайтаар, телефон утсаар бар, үүрэн холбооны мессежээр авч байна.

Лид6. Тайландын хууль сахиулах байгуулагынхан өсвөр насны эрэгтэй хүүхдүүдийг садар самуунд урвуу татаж бэлгийн дур хүслээ ёс бусаар хангадаг гаж донтоны нэрийг зарласан байна. Түүнийг өнгөрсөн долоо хоногийн пүрэв гарагт Тайланд улсад ирсэн гэж ИНТЕРПОЛ өчигдөр мэдэгдсэн билээ.
Интерполын Тайланд дахь албан ёсны төлөөлөгч Пананспо Сиравонгсегийн хэлснээр гаж донтон энэ жил 32 настай, канадын иргэн юм байна. Өмнөд Солонгост гэрээний дагуу англи хэлний багшаар ажилдаг. Гаж донтон бага насын хүүхэдтэй бэлгийн ажил хийж байгаа 200 гаруй зургаа интернэтэд байрлуулж байжээ. 2003 аас 2004 оны хооронд тэрээр Тайландын нэгэн сургуульд ажиллаж байжээ. Интерпол гаж донтон эрийг баривчлах гэж хэд хэдэн удаа оролдсон ч амжилтад хүрээгүй тул өчигдөр зургийг нь дэлхий даяар ил тод үзүүлж түүнийг баривчлахад тусламж үзүүлэхийг хүссэн юм. Өнгөрсөн долоо хоногийн пүрэв гаригт гаж донтонг Тайландад ирснийг нь ажиглалтын камерын тусламжтайгаар мэдсэн байна. Интерполын тараасан мэдээнд бага насны эрэгтэй хүүхэдтэй бэлгийн ажил хийх дур сонирхолтой гаж донтон дэлхийн 31 орны 600 гаруй хүүхдийг садар самуунд урвуу татсаныг нь тогтоосон юм байна.
Лид7. Бүгд Найрамдах Хятад Ард Улсын Коммунист намын 17 р их Хурал Бэжин хотод үргэлжилж байна. Таван жилд нэг удаа болдог хятадын коммунист намын их хурлаар хятадын нийгэм, улс төрийн өнөөгийн байдаөлд дүн шинжилгээ өгч цаашид авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээний чиглэлийг баталдаг юм.
Коммунист намын их хурал дээр хятадын ерөнхийлөгч Ху жин тао улс орны дотоод амьдрал болон дэлхий нийтийн өмнө тулгараад байгаа зарим асуудлыг хөндөж ярьсан байна. Дэлхийн дээр ганц улс дангаар ноёрхож тэргүүлэх байр суурь эзлэх ямар ч боломжгүй гэж Ху Жин Тао хэлжээ. Намынхаа их хуралын нээлтийн ажиллагаанд Ху Жин Тао үг хэлэхдээ хятадын нийгэмд авилагын хэрэг их гарч байгааг хүлээн зөвшөөрч хууль бус энэ үзэгдэлтэй тууштай тэмцэж хатуу чанга ял шийтгэл оноож байх болно гэж онцлон тэмдэглэсэн юм. Хятадын төрийн өндөрлөгүүд хэзээ солигдох бол гэж дэлхийн их гүрнүүд үргэлж анхааралтай ажиглаж байдаг юм. Энэ удаагийн их хурлын үеэр хятадын төр засгийн удирдлагууд солигдохгүй . Харин 2012 онд болох Коммунист намын 18 р их хурлаар шинэ үеийн удирдагчид тодрох бололтой. Хятадын ерөнхийлөгч Ху Жин Тао дараагийн намы их хурлаар балбан тушаалаа дараагийн хүндээ шилжүүлэн өгнө. Бээжин хотод ажиллаж байгаа нэрээ хэлэхээс оросын сэтгүүлчийн мэдээлснээр бол Ху Жин Таогийн албан тушаалыг коммунист намын гишүүн энэ жил 54 настай Си Зинь Пин, 52 настай Ли Кэ Цян нарын аль нэг нь залгамжлан авах магадлал ихтэй байгаа юм байна. Хятад улс өөрийн хөршүүдтэйгээ найрсаг хөршийн харилцааг үргэлжлүүлнэ гэж Ху Жин Тао онцлон тэмдэглэсэн байна.

Лид8. Ирландын зохиолч Энн Энрайт Лондон хотод Букерийн нэрэмжит уран зохиолын шагналыг “Цуглуулага”гэдэг романаараа хүртсэн байна. Утга зохиолыг салбарт олгодог Букерын шагналыг 1969 оноос эхлэн олгодог болжээ.
Энэ романд нэгэн ирланд гэр бүлийн дотоод зөрчлийн тухай өгүүлдэг юм байна. Орчин үеийн гэр бүли йн амьдралын хэв маяг, онцлогийг гурван өөр насны хүмүүсийн харилцаан дээр тулгуурлаж сайн гаргаж чаджээ гэж шүүгч нар үзжээ. Их Бртианий утга зохиолын салбарт олгодог хамгийн нэр хүндтэй энэ шагналыг хүртэх болсондоо би одоо ч нэг л сайн итгэх өгөхгүй байна гэж зохиолч Энн Энрайт хэлжээ. Жил бүр олгодог Букерийн шагналыг 50 мянган фунт стерлинг буюу ойролцоогоор 100 мянган америк доллар дагалддаг юм. Зохиолч Энн Энрайт өмнө нь телевизийн продюссерээр ажилладаг байсан бөгөөд эзэндээ алдар хүнд, шагнал авчирсэн бүтээл нь түүний дөрөв дэх роман юм байна. Тэр 2000 онд Чи хэнтэй адилхан бэ? романаараа Их Британий зохиолч нар олгодог өөр нэг шагнал хүртэж байжээ. Зохиолдч Энн Энрайтын хамгийн анхный ном нь хүхэд хийх үед гэдэг нэртэй байсан бөгөөд жирэмсэн эмэгтэй өдрийн тэмлэглэлийхн хэлбэрээр бичигдсэн нь олны сонирхолыш маш их татаж байжээ. Цуглуулага роман нь одоогийн байдлаар 3000 хувь борлогдоод байгаа юм байна. Энэ жилийн Букерын шагналд Английн зохиолч Иэн Макюэны бисэн орчин үеийн англи залуусын бэлгийн амьдралын тухай өгүүлдэг “Чезилйин наран шарлагийн газар ” бас зохиолч Лойлу Жонунсын Ноён Пип зэрэг бүтээлүүд нэр дэвшсэн байна.

Энэ өдөр
1740 оны энэ өдөр оросын Петропавловск-Камчатский хотыг анх байгуулжээ.


1902 оны энэ өдөр АНУ ын Детройт хотод Кадиллак загварын машиныг анх зохион бүтээсэн байна.

1855 оны энэ өдөр Английн иргэн Генри Бессемер ган хайлш бэлтгэх аргийг олж патент авсан байна.
1933 оны энэ өдөр америкийн Newsweek сэтгүүлийн анхны дугаар хэвлэгдэн гарсан байна.

Өнөөдөр дэлхийн даяар ядууралтай тэмцэх өдрийг тэмдэглэж байна. Энэ өдрийг дэлхий даяар 1987 оноос хойш тэмдэглэж ирсэн юм. 2000 онд болсон нэгдсэн үндэстний байгуулагын хуралдаанбы үеэр дэлхийн 147 орон шинэ мянганы зорилтыг баталсан бөгөөд энэ зорилтыг нэг нь 2015 он гэхэд ядуурлыг хоёр дахин бууруулахыг уриалжээ.


Үдшийн мэдээ
Лид1.Испани улсад сүүлийн нэг хоногт их хэмжээний аадар бороо орж үер буусан байна.
Үерийн их ус испаний хотын гудамжаар гол мэт урсаж байгаа гэнэ. Усны түвшин зарим газраараа 6 метрт хүржээ. Усны хүчтэй урсгал маш хүчтэй байсан тул зам бентон гүүр ч нуржээ. Байгалийн гамшигийн үеэр хоёр хүн нас барж 1000 гауй байшин барилга усанд автаж, гудамжинд зогсож байсан олон зуун мянган машин эвдэрч хэмхэрсэн байна. Байгалийн гэнэтийн гамшигийн хохиролыг арилгахад наад зах нь нэг с арын хугацаа хэрэгтэй гэж орон нутгийн эрх баригчид мэдэгджээ.