2007-10-27

Дэлхийн мэдээ 2007 10 26 Баасан гариг


Лид1. Иран улс алан хядагчдыг дэмжиж, цөмийн зэвсгийн үйл ажиллагаа явуулахыг зөвшөөрсөнд АНУ дургүйцлээ илэрхийлж хориг арга хэмжээгээ чангатгасан байна.
АНУ Ираны исламын хувьсгалчдын корпус болон ираны гурван улсын банканд шинэ эдийн засгийн хориг арга хэмжээ авчээ.АНУ-н төрийн нарийн бичгийн дарга хатагтай Кондализа Райс ираны энэхүү алхам нь гадаад улс оронруу заналхийлсэн улс төрийн бодлогынх нь нэгээхэн хэсэг нь байсан юм.Иран улс нь Израйл улсыг заналхийлдэг бөгөөд Ирак, Афганистан, Ливан, Палистины алан хядагчид, Ирак дахь дайн алан хядагчдын үйл ажиллагааг дэмждэг гэж мэдэгдсэн байна. Гэвч Иран энэ үйлдлээ улс олон улсын шүүхийн эсрэг болон хоёр нүүр гаргадаг АНУ-н үйл ажиллагааг буруушаасан алхам байсан гэж мэдэгдсэн юм. АНУ Ираны засгийн газрын банкин дахь дансыг битүүмжилснээр Москва хотод үйл ажиллагаа явуулдаг нэгэн банкны үйл ажиллагаа ч бас хязгаарлагдмал болж байгаа юм байна. Иран улс Хятад, Франц, Герман, Оман, Арабын нэгдсэн Эмират, Орос, Их Британи улсын банкуудад тус тус данстай юм байна.
Лид2. АНУ ын ерөнхийлөгч Жорж Буш ойн түймэрт автсан Калифорни мужид биечлэн очиж байдалтай газар дээр нь танилцсан байна.
Жорж Буш тус мужын амбан захирагч Арнольд Шварцнеггерын хамт гал түймэрт өртсөн газруудаар явжээ. Гал түймэрт өртөж эд хөрөнгөө алдсан хүмүүст боломжтой бүх хэлбэрээр туслаж үзүүлнэ гэж Жорж Буш амласан байна.
Эр. Та бүхнийг гэрэл гэгээтэй өдрүүд хүлээж байгаа гэдэгт итгэх хэрэгтэй. Өнөөдөр та бүхэнд хар дарсан зүүд шиг байгаа бол маргааш гэхэд бүх зүйл сайн сайхан болно. Та бүхэнд засгийн газрын зүгээс туслах болно.
Ойн түймрийг унтраах ажилд идэвхитэй оролцсон галт унтраагч нарт Жорж Буш талархал илэрхийлэд Калифорги мужын амбан захирагч Арнольд Шварцнеггерийг гамшигтай тэмцэх ажлыг сайн зохион байгуулсан гэж магтсан байна. Үүний хариуд Калифорни мужын амбан захирагч ойн түймэр дэгдсэн нутгийг гамшигийг бүс гэж зарлаж гал түймэрт бүх төрлийн тусламж дэмжлэг үзүүлсэн ерөнхийлөгчдөө баярллаа гэж хэлсэн байна. Калифорнид ойн түймэр дэгдсэнээр ойролцоогоор нэг сай хүнийг орон гэрээс нь нүүлгэн шилжүүлэх ажлыг зохион байгуулсан юм. Калифорнид гарсан байгалийн гамшигийг Катрина хар салхиний учруулсан хохиролтой харьцуулан зүйрлэж байна. Катрина хар салхи болсны дараа америкийн засгийн газармаш муу ажилласан гэдэг шүүмжлэлд өртөж байсан бол энэ удаа Калифорид болсон гамшигийг үеэр өмнөх явдалаасаа сургамж авч америкийн засгийн газар сайн ажилласан гэдэг дүгнэлтийг авч байна. Одоо гал түймэрийн ихэнхи голомтыг цурманд оруулж чадсан байна. Гамшигтай тэцэж байсан найман гал унтраагч нас баржээ. Түймэр унтраахал найман мянган гал сөнөөгч, 90 нисдэг тэрэг, орон нутгийн шоронгийн 2600 хоригдолыг дайчилсан юм.
Лид3. Нью Йоркийн түүхий эдийн бирж дээр газрын тосны үнэ огцом нэмэгдэж шинэ дээд амжилт тогтоосон байна.
Өчигдөр орой түүхий эдийн бирж хаагдах үед нэг баррель газрын тосны үнэ 90 доллар 60 цент хүрсэн байна. Турк Иракын хил дээр хурцадмал байдал үүсэж байгаа нь газрын тосны үнэ өсөх үндсэн шалтгаан боллоо гэж эдийн засагчид тайлбарлаж байна. Үнэхээр Ирак улс дэлхийн газрын тосны нийлүүлэлтэд нөлөөлдөг стратегийн чухал бүс нутаг юм.
Эр. Ойрхи Дорнод бол үнэхээр газрыг тос олбордогч бүс нутаг. Тэнд байдал тогтворгүзй болоход дэлхийн зах зээл ганхаж эхэлдэг. Үр дүн нь газрын тосны шнийн өсөлтөөр илэрдэг.
Шинжээчидийн үзэж байгаагаар ОПЕК ч одоо газрын тосны үнэд нөлөөлж чадахгүй юм байна. Дэлхийд газрын тосны олборлолтоороо тэргүүлдэг Венесуэлийн ерөнхийлөгч тун удахгхүй нэг баррель газрын тос 100 долларт хүрнэ гэж тооцоолсноо ярьж байсан юм. АНУ Иран улсад янз бүрийн дарамт шахалт үзүүлсээр байх юм бол газрын тосны үнийн өсөлт зогсохгүй гэж тэр онцлон тэмдэглэсэн байна.
Лид4.ОХУ ын Газпром компани норвегийн Статойл Гидро компанитай хамтран ажилах гэрээнд гарын үсэг зурсан байна. Тэд Штокмановын байгалийн хийн ордп газрын хамтран ашиглах тохиролцоонд хүржээ. Штокмановын орд газар нь Баренцын тэнгист байдаг бөгөөд 31 сая байгалийн хийн конденсатын нөөцтэй юм байна. Энэ орд газрыг ашиглахад бас Францын Тоталь компани оролцож байгаа юм байна.
Эр. Өнөөдөр бид Штокманы байгалийн хийн орд газрыг хамтран ашиглах гэрээнд гарын үсэг зурлаа. Норвегийн компани байгалийн хийн 24 хувийг эзэмших юм. Харин Газпром компани орд газрын хэвлийг зуун хужвь ашиглах давуу эрхтэй байх болно. Бас байгалийн хийг борлуулах асуудлыг шийдэх юм.
Лид5. Пакистаны баруун хойд нутагт амиа золиослогч халдага үлдэж 21 хүний амь насанд хүрсэн байна.
Дэлбэрэлт болох үеэр бас 29 хүн шархадсан байна. Эх сурвалжуудын хэлснээр амиа золиослогч цагдаагийн газрын ойролцоо зогсож байсан тэсрэх бөмбөг ачсан цэргийн машиныг өөрийн машинаараа мөргөж халдлага үйлдсэн юм байна. Сүүлийн үед Пакистанд халдлага дэлбэрэлт болох нь нэмэгдэж байна. Тухайлбал Пакистаны экс ерөнхийлөгчийг эхКарачи хотод ирэх үед түүний аминд халдах оролдлого гарч 140 хүн нас барж 500 гаруй хүн шархадсан юм.
Товч.
Изриалийн батлан хамгаалахын сайд Эхуд Барак пүрэв гаригт Газын зурвас т үзүүлж байгаа эрчим хүчний хангамжаа хязгаарлах болсоныг нотолсон байна. Газын зурваст байгаа Палестинчууд Изриалийн зүг пуужин харвасаны хариуд бид ийм арга хэмжээ авч байна гэж тэр хэлжээ. Өөрөөр хэлбэл Изриаль улс Палестины эсрэг иргэний хориг арга хэмжээ авч байгаа нь энэ юм байна.

ОХУ-ын Тамбов мужид жижиг оврын Жигули машин зорчигч тээврийн автобустай мөргөлдсөн байна. Ослын үеэр Жигули машины жолооч, автобусны гурван зорчигч амиа алдаж 6 хүн бэртэж гэмтжээ.Ослын газар мэргэжилтнүүд ажилаж байна.

Их Британы газрын тосны BP компани 373 сая долларын торгуулийг АНУ ын эрх баригчдад төлөх болжэ. АНУ английн энэ компанийг байгаль орчинд хохирол учруулсан, санхүүгийн бохир махинаци хийсэн гэж буруутгаж байгаа юм.Одоогоос хоёр жилийн өмнө АНУ ын Техас мужид байдаг BP компаний газрын тос дамжуулах үйлдвэрт дэлбэрэлт болж байсан юм.

Лид6. Холбооны бүгд найрамдах герман улсын хот хоорондын гал тэрэгний машинистууд бүх нийтийн ажил хаялт зарласан байна. Одоо Германд зөвхөн олон улсын чиглэлийн галт тэрэг л үйлчилгээнд явж байна.

Харин хот орчим болон хот хоорондын галт тэрэгний үйлчилгээ бүрэн зогсоод байна.Ихэнхи Германчууд ажилдаа очих, гэртээ харихдаа хот ормын галт тэрэгээр зорчдог юм. Галт тэрэгний хөдөлгөөн зогссоноор олон сая хүн ажилодаа хүрэхэд хүндрэл гарчээ. Галт тэрэгний машинистууд цалингаа нэмэгдүүлэх шаардлага ажил олгогчдоо тавьсан ц цаадуул нь цалин нэмэх боломжгүй гэж хариу өгсөн юм. Галт тэрэгний машинистууд зорилгодоо хүрэхийн тулд хугацаагүй ажил хаялт зарлажээ

Лид7. Өнөөдөр Порутгалийн Лиссабон хотод Европын холбоо, ОХУ-ын 20 дахь удаагийн дээд хэмжээний чуулга уулзалт нээгдэж байна.
Энэ удаагийн дээд хэмжээний чуулга уулзалтаар эрчим хүчний салбарт хамтран ажиллах, Ираны цөмийн хөтөлбөр талаар талууд санал солилцох юм байна. Европын холбоо Орос дахь хүний эрхийн асуудлыг хөндөж магадгүй юм. Өчигдөр орой Европын холоо Оросын дээд хэмжээний уулзалтад оролцохоор Оросын холбооны улсын ерөнхийлөгч Владимир Путин Португалийн Лиссабон хотод хүрэлцэн ирсэн байна. Владимир Путин Португалийн ерөнхийлөгч Анибал Каваку, ерөнхий сайд Жозе Сократеш нартай уулзжээ. Путиныг Лиссабон хотод ирэх үед зохиолч Александр Гольффарбын “Александр Литвиненког хордуулсан нь” гэдэг номын нээлт болсон байна. Орос Португалын төрийн тэргүүн нар хоёр орны харилцааны хэтийн төлөвийн талаар ярилцаж, Европын холбоо, оросын ирээдүнй харилцааны зарим нэг асуудлаар санал солилцсон байна. Европын холбоо, Оросын холбооны улсын 20 дахь удаагийн дээд хэмжээний уулзалт нь талуудын байр суурийг нэгдмэл болгох байхаа гэж найдаж байгаагаа Португалийн ерөнхийлөгч Анибал Каваку Силва хэлсэн байна. Владимир Путин португалийн ерөнхийлөгчтэй уулзсаныхаа дараа сэтгэл хангалуун үлдлээ гэж хэвлэлийнхэнд хэлжээ. Гэвч Александр Литвиненког хордуулсан нь гэдг номын нээлт Путины айлчлалтай давхацсан нь оросын эгдүүцлийг төрүүлж болзошгүй юм гэж ажиглагчид үзэж байна.

Лид8. Филлипины ерөнхийлөгч Глория Арройо өөрөөс нь өмнө нь төрийн тэргүүний албан тушаал хашиж байсан Жозеф Эстраду өршөөл үзүүлэх зарлигт гарын үсэг зурсан байна.
Филлипины экс ерөнхирөгч нь одоогоос хэдхэн хоногийн өмнө авилагын хэрэгт холбогдсон нь нотлогдож, шүүх түүнд бүх насаар нь шоронд ял эдлэх шийтгэл оноосон юм. Үүний дараа одоо 70 настай Филлипины экс ерөнхийлөгч Жозеф Эстраду цаашид улс төрийн амьдралд оролцохгүй гэж мэдэгдсэн байна.Экс ерөнхийлөгчид өршөөл үзүүлсэнийг Филлипины жирийн иргэд янз бүрээр хүлээн авсан байна. Жозеф Эстраду нь жүжигчин боловч 1998 онд ерөнхийлөгчийн сонгуульд оролцож төрийн тэргүүнээр сонгогдсон юм. Гэвч тэр төрийн тэргүүн болсноосоо хойш 3 жилийн дараа авилагын хэрэгт холбогдож, албан тушаалаа орхиж байсан юм.

ЭНЭ ӨДӨР
1863 оны энэ өдөр Олон улсын улаан загалтайн нийгэмлэг байгуулагдсан байна.
1956 оны энэ өдөр Олон улсын цөмийн эрчим хүчний агентлаг байгуулагдсан байна.
1965 оны энэ өдөр Букенгемийн ордонд Билтз хамтлагт Хатан хааны нэрэмжит шагналыг гардуулсан байна.
1994 оны энэ өдөр Изриаль Иордан улс энхийн гэрэ байгуулжээ.
2005 оны энэ өдр Москва хотын Дубровка театр 800 хүнийг барьцаалсан хүн алан хядагчидыг тусгай албаныхан устгаж барьцааны хүмүүсийг сулласан байна. Харамсалтай нь барьцаанд байсан хүмүүсээс 182 нь амиа алдсан юм.

ҮДШИЙН МЭДЭЭ
Лид1. Сүүлийн үед манай гаригийн хүрээлэн байгаа орчин улам бүр дордож байна гэж НҮБ аас гаргасан илтгэлд онцлон тэмдэглэсэн байна. НҮБ аас бэлтгэн гаргасан энэ илтгэлд хүрээлэн байгаа орчны ойрын хэдэн жилийн хэтийн төлөвийг тодорхойлохыг оролдсон байна.
Сүүлийн үед агаарын бохирдол эрс нэмэгдэж, газар тариалнгийн талбайн эзлэх хэмжээ тасралтгүй өсжээ. Ой модыг хайр найргүй сүйтгэж, байгалийн гамшиг, ган зуд, үер түймэр гарах нь жилээс жилд нэмэгдэж байна. Одоо дэлхий нийтийн өмнө цндны цэвэр усны асуудал маш хурцаар тавиглах боллоо. Байгаль орчинд учирч байгаа хохиролыг арилгахын тулд яаралтай арга хэмжээ авах шаардлагатай байна гэж НҮБ ын мэргэжилтнүүд дүгнэлт хийсэн байна. Дэлхийн байгаль орчинд тулгараад байсан асуудлуудыг бүрэн шийдэж амжаагүй байтал шинэ аюул нүүрлэж байна гэж НҮБ ын хүрээлэн байгаа орчныг хамгаалах хөтөлбөрийн ажилтан Аким Стайнер ярьжээ. Далай тэнгисийн ус бохирдож, хүчил төрөгчгүй үхмэл устай бүс газрын хэмжээ эрчимтэй нэмэгдэж байгаа юм байна. Энэ нь далайн ургамал амьтан бүр мөсөн устах аюултай юм. Байгаль орчны бохирдол нь цаашид хүн төрөлхтөний оршин тогтнох эсэхийг шийдэх гол хүчин зүйл болоод байна.

Лид2. НҮБ аас байгаль орчны бохирдолын талаар илтгэл тарааж байх үед Францын ерөнхийлөгч Николя Саркози улс орондоо ногоон хувьсгал хийнэ гэж мэдэгджээ.
Байгаль хамгаалах ажилд Франц улс хоцроогүй ч тэргүүн эгнээнд нь явахыг хүсэж байна гэж Парис хотод зохион байгуулагдаж байга байгаль хамгаалах олон улсын хурлын үеэр Николя Саркози хэлжээ. Энэ хуралд саяхан Нобелийн энх тайвны шагнал хүртсэн АНУ ын дэд ерөнхийлөгч асан Алберьт Гор, Кени улсын байгаль хамгаалагч Вангари Маатаи, Евро хорооны ерөнхийлөгч Жозе Маунэль Баррозу нар оролцож байгаа юм. Францын ерөнхийлөгчийн хэлснээр бол ногоон хувьсгал хөтөлбөр нь байгаль орчныг хамгаалах үйлсээс гадна хүмүүсийн байгаль дэлхийд хандах хандлагийг өөрчлөх ёстой гэнэ. Ногоон хувьсгал хөтөлбөр нь байгаль орчыг хамгаалахаас гадна химийн бордоогоор ургуулсан хүнсний бүтээгдэхүүний хэрэглээг багасгах, цахилгаан эрчим хүчний хэрэглээг багасгах, байгаль хоргүй түлшээр ажилладаг автомашин үйлдвэрлэх зэрэг цогц арга хэмжээг авах болно гэж Саркози онцлон тэмдэглэжээ. Франц улс сэргээгдэх эрчим хүчний эх үүвэрийг ашиглахыг эрмэлзэж байгаа гэж хэлээд хүлэмжийн хийн хэмжээг багасгах Киотогийн протоколыг дагаж мөрдөхийг дэлхийн бусад улс орнуудад хандан уриалжээ. Францад нийтийн тээврийн хэрэгслийн чиглэлийг өөрчлөх, унадаг дугуйгаар зорчих хүмүүсийн тоог ихэсгэх талаар арга хэмжээ авна гэж бас онцлон тэмдэглэжээ.

Лид3. Америкийн шаттл "Дискавери" сансрын хөлөг олон улсын сансрын станцтай залгадсан байна. Шаттл хөлгийн багийн 7 гишүүн хөлгийн агаарын даралтыг хэмжиж үзсэний дараа олон улсын сансрын станц руу орсон гэж нислэгийг удирдах төвөөс мэдээлсэн байна.
Дискавери сансрын хөлгийн багийнн 7 гишүүн олон улсын сансрын станцид 14 хоног ажиллах ю байна. Энэ хугацаанд тэд 5 удаа задгай сансар гарч ажиллана. Дискавери хөлгийн ахмадаар Памела гэдэг бүсгүй ажиллаж байгаа юм. Олн улсын сансрын станцынг ч бас америкийн иргэн Пегги Уитсон гэдэг эмэгтэй тэргүүлж байгаа. Шатлл Дискавери хөлгийнхөн оон улсын сансрын станцид Итали улсад үйлдвэрлэсэн 14 тонн жинтэй шинэ тоног төхөөрөмж авч иржээ. Олон улсын сансрын ёстанцид ажиллаж байгаа багийн гишүүдийн бүрэлдэхүүнд өөрчлөлт орох юм байна. Америкийн сансрын нисэгч Клейтон Андерсон эх дэлхий рүү эргэн ирж, харин оронд сансрын нисэгч Дэниел Тани үлдэх юм байна.

Лид4. Германы Нюрнберг хотод үе? Үеийн оюутан сурагчидын бэлтгэж байсан шалгалтын үеэр хэрэглэдэг шпаргалкны үзэсгэлэн нээгдсэн байна.
Ер нь л үе үеийн бүх оюутан сурагчид ийм шпаргаклыг бэлтгэж байсан гэхэд эргэлзэх юмгүй. Шалгалтын үеэд хуулах бэлэн жорыг бэлтгэхэд дэлхийн аль ч сургуульд заадагүй. Харин оюутан сурагч өөрсдөө сурдаг юм. Тэгээд ч шпаргалк гндэг бол гарын доорх бэлэн лавлагааны материал гэдэгтэй хүн бүхэн санал нийлнэ байх аа. АНУ д дунд сургуулийн сурагчдад зориулан ундааны сав, шошго дээр ч шпаргалк хийж байжээ. Нюрнбергийн их сургуулийн түүхийн багш Матиас Решийн яриаг та бүхний анхааралд ханлуулъя.
Эр. Би хэзээ ч шпаргалк хийж байгаагүй ээ. Би сурагч байхдаа баригдчих вий гэж үргэлж айдаг байсан л даа. Би зэргэлдээх ширээний онц сурдаг хүүхдүүэс үргэлж асуудаг байсан. Дээр үед ихэнхи сурагчид шалгалтаас өмнө бэлэн хариулт бэлтгэж янз бүрийн хэлбэр хэмжээгээр явуулдаг байсан бол техник текнологи хөгжсөнөөр шпаргалк ч бас цагийн аясаар өөрчлөгджээ. Нюрнергийн их сургуулийн шпагалкны цуглуулагад тэртээ 1956 онд хийсэн Вильдфред Ройтер гэдэг сурагчын орос хэлнмий хичээл дэр хияйсэн шпаркалкыг та харж байна. Нюрнбергийн их сургуулийн шпаргалкны цуглуулганд Германы оюутан сурагчид сургуулиа төгсөөд бэлэглэжээ. Сүүлийн үед оюутан сурагчид шпаргалийг ядах юмгүй хийдэг болжээ.Интернэтээр өөртөө хэрэгтэй мэдээллийг жижиг жаасан дээр хэвлэж авах болжээ.
Хүүхэд. Мэдээж би шпаргалк хэрхэн хийдэгээ одоо телевизийн дурангийн өмнө яримааргүй байна. Харин сургуулиа төгссөн хойно бол хэлж болно оо.
Эм. Харагдахгүй бэхээр бичдэг үзэг байдаг юм. Иим үзэгээр бичихэд тухайн үед цаасан дээр юу ч харагдахгүй. Харин дараа нь тусгай савханцаар гэрэлтүүлэхэд үсэг нь тодордог
Гэж энэ оюун туршлагаасаа хуваалцаж байна.
Эр. Франц хэл, англи хэл, хими, билоги, физикийн хичээлийн шалгатаар би шпаргалк хийдэг. Харин математик, биеийн тамир дээр шпаргалк хийж байгаагүй ээ.
Нюрнбергийн их сургуулийн шпаргалкын музейд ойролцоогоор 6000 үзвэр байдаг.

No comments: