Дэлхийн мэдээ 2007 10 29 Даваа гариг

Лид 1: Аргентины түүхэнд анх удаа эмэгтэй хүн ерөнхийлөгчөөр сонгогдох эхний алхам тавигдлаа. Учир нь Энэ амралтын өдрүүдэд болсон эхний шатны ерөнхийлөгчийн сонгуульд, Аргентиний одоогийн ерөнхийлөгчийн эхнэр, тэргүүн хатагтай Кристина Фернандез Кирчнер, нийт 42 хувийн санал авч ялалт байгуулжээ.
Өнгөрсөн амралтын өдрүүдэд болсон ерөнхийлөгчийн сонгуулийн эцсийн дүн гарахад одоогийн Аргентины ерөнхийлөгч Нестор Кирчнерийн эхнэр хатагтай Кристина Фернандез Кирчнер 42 хувийн санал авч, ялалт байгууллаа. Энэ бол Аргентиний түүхэнд анх удаа эмэгтэй хүн, ерөнхийлөгчөөр сонгогдох нөхцөл бүрэлдэж байгаа явдал юм. Тэрбээр, мөрийн хөтөрбөртөө ядуурлыг бууруулна, ажилгүйдэлтэй тэмцэнэ, мөн түүнчлэн нөхрийнхөө ерөнхийлөгч байх хугацаандаа хэрэгжүүлсэн мөрийн хөтөлбөрийг үргэлжлүүлэх болно гэсэн амлалтуудыг өгсөн билээ. Түүний нөхөр, саяхныг хүртэл ерөнхийлөгчийн албан тушаалыг хашиж байсан Нестор Кирчнерийг, 2001 онд Аргентинд нүүрлэсэн эдийн засгийн хямралыг амжилттай даван туулахад их зүйлийг хийсэн хүн гэж Аргентины ард түмэн үнэлдэг юм. Иймээс түүнийг энэ удаагийн сонгуульд оролцохгүй гэдгээ зарласан нь олны хүнийг гайхшилыг төрүүлсэн билээ. Энэ удаагийн ерөнхийлөгчийн сонгуульд нэр дэвшигчид, улс орны эдийн засаг болон сүүлийн жилүүдэд өссөөр байгаа гэмт хэргийг бууруулахад анхаарал хандуулан ажиллах болно гэдгийг мөрийн хөтөлбөр тус бүрдээ тусгасан байсан юм. 11р сарын 25нд ерөнхийлөгчийн сонгуулийн хоёр дахь шат болох бөгөөд энэ шатанд ялалт байгуулвал тэрбээр ерөнхийлөгчийн үүрэгт ажлыг хүлээн авах нь гарцаагүй болох юм.

Лид2 Курдын ажилчны намыг гишүүдийг устгах зорилгоор хойд Ирак руу цэргээ оруулах нь ирээдүйд маш сөрөг үр дагавар авчирна гэж Иракын гадаад хэргийн сайд Хошияр Зераби мэдэгдсэн байна.
Иракын гадаад хэргийн сайд үүсээд байгаа нөхцөл байдлыг энхийхн замаар шийдвэрлэх гарц хайхыг Туркын засгийн газарт хандаж уриалсан байна. Турк улс Курдын ажилчны намын гишүүдийг шилжүүлэн өгөхийг Иракын эрх баригчидаас шаардсан юм. Гэвч энэ шийдвэрийг биелүүлэх ямар боломжгүй гэж Иракын гадаад хэргийн сайд хэлжээ. Иймээс Турк улс өргөн хүрээтэй цэргийн ажиллагааг хойд иркат хийхээс өөр гарцгүй гэж үзэж байгааюм. Одоогийн байдлаар Турк улс өмнөд хилд дээрээ зуун мянган цэргийн албан хаагч, их хэмжээний зэр зэвсэг төвлөрүүлээд байгаа юм. Туркийн цэргүүд Иракт цэргийн ажиллагаа хийвэл бид түүнийг түрэмгийлэл гэж үзэх болно гэж анхааруулж байна.

Лид3. ОХУ ын Төрийн ДУМ ын сонгууль 12 сарын 2 нд болно. Оросын сонгуулийн ерөнхий хороо Төрийн ДУМ ын сонгуульд оролцох эрхийг улс төрийн 11 намд өгсөн байна.
Энэ удаагийн сонгуульд Нэгдсэн орос, Оросын Коммунист нам, Либераль Ардчилсан нам, Барууны хүчний Алим нам, Шудрага Орос, Оросын эх орончид, Оросын хөдөө аж ахуйн нам, Иргэний хүч нам, Оросын ардчилсан нам, Нийгмийн шудрага байдлын намууд өрсөлдөх юм байна. Харин Ногоонтны нам, Энхи тайван нэгдэлийн нам, Ардын холбоо гээд гурван намыг сонгуульд оролцуулахаас татгалзжээ. Учир нь энэ гурван намын бүрдүүлж өгсөн биёиг баримт дотор хуурамчаар үйлдсэн гарын үсэг илэрсэн юм байна. Төрийн ДУМ ын сонгуульд оролцох эрх авч чадаагүй намууд арав хоногийн дотор ОХУ ын дээд шүүхэд хандах эрхтэй юм. 11 сарын 3 өдрөөс эхлэн сонгуулийн сурталчилгааны ажил албан ёсоор эхлэж байна. 2003 онд болсон Төрийн ДУМын сонгуульд улс төрийн 23 нам оролцож байжээ. Өнгөрсөн баасан гаригт Оросын сонгуулийн ерөнхий хороо гадаадын ажиглагчид руу урилга илгээсэн байна.

Лид4. Өнгөрсөн 10 сарын 28 нд Баруун гүржийн Самегрело аймгийн Зугдиди хотод Гүржийн сөрөг хүчнийхэн жагсаал зохион байгуулсан байна. Энэ жагсаалд олон зуун хүн оролцжээ.
Жагсаалыг зохион байгуулагчид энэ томоохон эсэргүүцлийн жагсаал хийхийн өмнөх зөвхөн бэлтгэл гэж мэдэгдсэн байна. Гүржийн сөрөг хүчнийхэн 11 сарын 2 нд нийслэл Тбилиси хотод томоохон жагсаал зохион байгуулахаар төлөвлөж байгаа юм. Жагсаалын дараа Гүржийн экс ерөнхийлөгч Звиада Гамсахрдын дэмжигчид гэж өөрсдийгөө нэрлэсэн сэтгэлийн хөөрөлд хэт автсан хүмүүс сөрөг хүчний төлөөлөгчидийн эрх чөлөөнд халдаж нудраганы амт үзүүлжээ. Зодуулсан хүмүүсийн дотор Консерватив намын Гүржийн парламентын гишүүн Бенжан Гунав байгаа юм байна. Парламентын гишүүнийг телевизийнхэнд ярилцлага өгч байх мөчид түүний эрх чөлөөнд халджээ. Төрийн зүтгэлтэнээс ярилцлага авч байсан сэтгүүлч ч бас зодуулсан байна. Хэргийн газар цагдаа нар ирсэнээр байдлыг намжаасан байна. Цагдаа нар танхайрсан залуусын хэнийг нь баривлахгүйгээр явуулсанд Гүржийн сөрөг хүчнийхэн сэтгэл ханамжгүй байгаагаа илэрхийлсэн байна. Гунавын биеийн байдал муу байгаа бөгөөд толгой нь хагарсан гэж ойр дотны хүмүүс нь хэвлэлийнхэнд мэдэгджээ.
ТОВЧ
Өнгөрсөн ням гарагт Молдовын Сорока хотод таван давхар орон сууцны барилгад дэлбэрэлт болсон байна. Мэргэжилтнүүдийн үзэж байгаагаар ахуйн хэрэглээний хий алдагдсанаас дэлбэрэлт болжээ. Дэлбэрэлтийн уршигаар тав, дөрөв, гуравд дугаар давхарын нийт 6 орон сууцны хана туурга нь нуржээ. Дэлбэрэлтийн дараа гал гарсан бөгөөд хэргийн газар гал сөнөөгчид ирж түймэрийг унтраажээ. Дэлбэрэлт болох үеэр таван хүн нас барж, гурван хүн шархадсан байна.

АНУ ын пуужингийнм довтолгооноос хамгаалах төхөөрөмжид ашиглах Пэтриот нэртэй пуужин амжилттай туршлаа гэж албан ёсоор мэдэгдсэн байна. Энэ шинэ пуужин нь тив хоорондын сөнөөгч пуужинг агаарт устгах чадвартай юм байна. Пуужингаас хамгаалах төхөөрөмжний пуужинг дөрөв дэхь удаагаа туршиж байгаа нь энэ юм байна. АНУ өөрийн пуужингаас хамгаалах төхөөрөмжөө Ираны гэнэтийн довтолгоноос сэргийлэх зорилгоор Чех Польшид байгуулах гэж байгаа гэж тайлбарладаг юм байна.

Эстоний Полтав мужид өнөөдөр Таллин хотыг чөлөөлөх тулаанд оролцож яваад амь үрэгдсэн Зөвлөлтийн цэргийн албан хаагдчидыг дахин оршуулсан байна. Эдгээр цэргүүдийг нэр нь тодроогүй баатарууд гэж үзэж байсан ч саяхан хэн болохыг нь тогтоосон юм байна. 10 сарын 11 нд нэр тодроогүй баатруудын хөшөөг өөр газар руу нүүлгэх болж зарим нэг хүмүүсийн хэн болохыг нь тогтоож хамаатан садныг олж цогцосыг нь шилжүүлэн өгчээ.

Лид5.Францын иргэний агаарын тээврийн Эйр Франс компаний ажилчид хугацаагүй ажил хаялт зарласан байна.Ажил олгогч тал үйлдвэрчний эвлэлтэй цалин хөлс нэмэгдүүлэх асуудлаар тохироолцоонд хүрч чадаагүй байна.
Эйр Франс компаний албан хаагчидын ажил хаялт дөрөв дэхь өдрөө үргэлжилж байна. Ажилт хаялтаас болж Францын Орли, Руасси зэрэг томоохон нисэх буудалд байдал хүндэрсэн байна. Эйр Франс компаний хийдэг олон зуун нислэг цуцлагдаж нисэх буудлын хүлээлгийн танхим нислэгээ хүлээсэн зорчигчидоор дүүрчээ. Одоо Францид дунд сургуулийн сурагчидын улиралын амралт эхэлж байгаа бөгөөд гэртээ харих гэсэнм хүмүүсийн дотор олон мянган хүүхдүүд байгаа гэнэ.

Лид6. Дани улсын Скандинавын иргэний аргаарын тээврийн компани канад улсад үйлдвэрлэсэн онгоцыг ашиглахаас татгалзаж байна. Учир сүүлийн үед Канадад үйлдвэрлэсэн Кю400 загварын онгоц нь нислэгийн аюулгүй байдлыг хангаж чадахгүй байгаа юм байна.
Тухайлбал Копенгаген хотын нисэх буудалд газардах үед онгоцны дугуй нь нээгдээгүй байна. Осолын буулт хийсэн онгоц нисэх зурваст элгээрээ газардаж нислэгийн зурвасаас хэтэрч гарчээ. Энэ үед азаар онгоцны бүхээгт байсан 46 зорчигчын хэн нь ч бэртэж гэмтээгшй байна. Канад улсад үйлдвэрлэсэн ийм загварын онгоцонд сүүлийн үед газардах үед нь байнга саатал гарах болжээ. Тухайлбал 9 сард Данийн Ольборг хотод яг ийм загварын нэг онгоцны хөдөлгүүр гэнэт унтарсанаас ослын буулт хийж далавчаараа газар цохиж байсан юм. Тухайн үед онгоцондм гал гарч хоёр хэсэгт хуваагдсан ч азаар хүмний амь нас үрэгдээгүй юм. Үүний дараахан Вильнюсын нисэх буудалд мөн л дугуйн нь нээгдээгүй тул бас осолын буулт хийж байсан юм.

Лид7. Өнгөрсөн амралтын өдрүүдэд АНУ ын томоохон хотуудад Иракт хи йж байгаа дайныг эсэргүүцэгчидийн жагсаал болж өнгөрсөн байна. Жагсагчид Иракаас цэргийн албан хаагчидыг нэн даруй гаргахыг Засгийн газраасаа шаарджээ.
АНУ ын Сан Франциско, Нью Йорк, Сиэтл, Лос Анжелос хотод эсэргүүцлийн ажиллагаа тус тус болсон байна. Бид яг одоо Иракаас цэргүүдээ эргүүлэн татахыг хүсэж байна гэсэн урита лоозон гартаа барьсан хүмүүсээр америкийн томоохон хотын гудамжаар дүүрэн байлаа. Нью Йорк хотод болсон жагсаалд таван мянга, Чикаго хотод 10 мянга, Сан Франциско хотод 30 мянган хүн жагсаалд оролцсон байна. Харин Бостон, Орадна зэрэг жижиг хотуудад болсон жагсаалд олон зуун хүн гудамжинд гарч жагссан байна. Иракт хийж байгаа дайныг эсэргүүцэгч цөөн хэдэн хүний санаачилсан энэ үйл ажиллагаа үнэхээр америк орныг ьтэр чигээр нь хамарсан өргөн далайцтай ажиллагаа болж чаджээ. Америкийн засгийн газар иракаас үйл олноор хөнөөх зэвсэг хайж байсныг би санаж байна. Гэвч тэр нь олдоогүй. Дараа нь Саддам Хусейныг төрийн тавцангаас буулгах ёстой гэж ярьцгааж байлаа. Саддам Хусейн төрийн өндөрлөгөөс бууснаар тэнд бүх ю сайхан болно гэж тайлбарлаж байсан. Саддам үгүй болсноор одоо тэнд бүүр эмх замбараагүй байдал ноёрхоод байна. АНУ ын Сенат Ирак руу цэрэг оруулах шийдвэр гаргаснаас хойш таван жил өнгөрч байна. Иракт амь үрэгдсэн америк цэргийн тоо 4000 болсон бол шархадсан цэргийн тоо 30 мянгад хүрээд байгаа юм. Иракт алба хааж байгаад эх орондоо эргэн ирсэн цэргүүд ч дайныг эсэргүүцсэн жагсаалд идэвхитэй оролцжээ. Дайн эхэлсэнээс хойш Иракын нэг сая энгийн иргэд хэлмэгдсэн байна. Ирак дахь дайныг санхүүжүүлэхэд америкийн татвар төлөгчидийн 460 тэрбум долларыг зарцуулжээ. АНУ ын ерөнхийлөгч Жорж Буш одоо дахин цэргийн албан хаагчдад зориулан төсөвөөс мөнгө гаргахыг хүсэж байгаа юм.
Лид8. Монгол улстай хил залгаа Буриадад сансрын цацрагийг бүртгэх тусгай төхөөрөмжийг суурилуулж эхэлсэн байна. Иркутскийн эрдэмтэд Итали, Германд үйлдвэрлэсэн сүүлийн үеийн тоног төхөөрөмжийг хэрэглэж сансраас ирж байгаа цацрагийг ашиглан дэлхийн эрчим хүчний асуудлыш шийдэж болно гэдэгт итгэлтэй байгаа юм байна.
Энэ төхөөрөмжийн тусламжтайгаар өөр галлактикаас манай дэлхийд ирж байгаа сансрын цацрагийг бүртгэн авдаг байна. Буриадын Саян уулын бэл орчимд агаар маш цэнгэг, тэнгэрт тоо томшгүй од мичид үзэгддэг юм. Иймд эрдэмтэд яг энэ газар алс холын галлактикаас ирж байгаа эрчим хүчийг ажиглах төхөөрөмжөө байрлуулжээ. Төмөр торрхтой төхөөрөмж бүрийн дотор энгийн нүдэнд үзэгддэггүй сансраас гэрлийн хурдаас ирж байгаа цацрагийг мэдрэгч суурилуулжээ. Сансрын цацрагууд нь дэлхийн агаар мандалд ороод хугаралд орж жижиг жижиг хэсгүүд болон хцвирдаг байна. Иркутскийн улсын их сургуулийн физикийн тэнхимийн профессор Николай Буднев:
Эр. Эн бол цөм, харин энэ бол өөр галлактикаас ирж байгаа сансрын цацраг.
Ийм тоног төхөөрөмж манай гариг дээр хэдхэн байдаг. Германд, Түвдийн өндөрлөгт л тус бүр ганц байдаг байна. Харин Буриадад маш өргөн талбайд ийм төхөөрөмжийг олноор нь суурилуулжээ. Герман, Түвд, Буриадад байрлуулсан төхөөрөмжийн бүртгэсэн сансрын цацрагийн тухай бүх баримтуудыг мэдээллийн нэгдсэн баазад боловсруулдаг юм байна. Эрдэмтэд сансрын эрчим хүчний шинж чанар, хүчийг тодорхойлохыг гол зорилогоо болгожээ. Буриадад ийм ховор төхөөрөмжийг байрлуулах эрдэм шинжилгээний чухал ажилд санаанд оромгүй бэрхшээлтэй тулгарсан байна.Эрдэм шинжилгээний ажилд тэнд бэлчдэг үнээ саад болжээ.
Иймээс төхөөрөмжүүдийг холбосон кабель утсыг мал амьтнаас хамгаалж газар булж байна.
ЭНЭ ӨДӨР
1887 оны энэ өдөр Суэцийн сувгаар чөлөөтэй сэлж болох тухай олон улсын тунхаглал Контантинопдоль хотод батлагдаж байжээ.
1908 оны энэ өдөр ирладындын иргэн Эрнст Шеклтон өмнөд туйл руу хийх аялалаа эхэлжээ.
1924 оны энэ өдөр Өргөө хотыг Улаанбаатар гэж нэрлэж Бүгд Найрамдах Монгол Ард Улсын ниймлэл хот гэж албан ёсоор зарласан байна.
1945 оны энэ өдөр АНУ ын Нью Йорк хотод анх удаа үзгэн балыг худалдаж эхэлсэн байна.Анхны үзгэн бал 12 доллар 50 центийн үнэтэй байжээ.
Үдшийн мэдээ
Лид 1: Саяхан Африкт Христийн суртал ухуулаг хийж байсан Францын буяны ажилтангууд, Дарфураас 100 гаруй хүүхдийг хил давуулан авч гарах гэж байгаад баригджээ. Өөрийнхөн улсын тэр тусмаа сүсэгтэн хүмүүс хууль бус хэрэгт холбогдсон явдалд Францын ерөнхийлөгч Николаз Саркози харамсаж байгаагаа илэрхийллээ.
Францын ерөнхийлөгч Николаз Саркози, энэ бол хууль бус хийгээд, байж боломгүй үйлдэл юм гэж хэлсэн юм. Чадын хуулийн ажилтанууд Абече суурин руу чартер нислэг хийж явсан онгоцонд зуу гаруй хүүхдийг хууль бусаар тээвэрлэж явсаныг олж илрүүлсэн байна. Онгоцонд явсан хүүхдүүдийг, Францын иргэн Дарфурт Христийн шашин сурталчилж явсан буяны ажилтанууд хариуцан авч явжээ. Тэд, цагдаад өгсөн мэдүүлэгтээ “эд бол Дарфурт амьдарч байсан бүтэн болон хагас өнчин хүүхдүүд. Иймээс бид тэдний сайн сайхны төлөө энэ үйлдлийг хийж байна” хэмээн өөрсдийнхөө үйлдлийг цагаатгасан юм. Харин Дарфурт ажиллаж байсан НҮБын ажилчид тэдгээр хүүхдүүдийг Чадын тосгодын хүүхдүүд хэмээн нотлож байгаа билээ. Сүүлийн 4 жил үргэлжилж байгаа дайны хөлд нэрвэгдсэн Дарфураас 230 000 гаруй иргэд, Чад руу дүрвэн амьдарч байгаа юм. Иймд, Дарфурын бага болон өсвөр насны хүүхдүүд, хүн наймаалагчдын хялбар өгөөш болдог байна. Европт хүүхэд, хүн наймаалах бизнес их хөгжиж, нарийн сүлжээнд орсон байдаг. Харин Дарфураас хүүхдүүд Европ руу аваачин наймаалах ажиллагааг Францчууд гардан хийдэг байна.
Лид2. Францын ерөнхийлөгч гэргийгээсээ салсны дараа маш хүнд байдал дороод байна. Францын төрийн тэргүүний хувийн амьдралтай холбоотойдуулиан шуугиан үргэлжилж байна
Тэр хамгийн сүүлд америкийн Си Би Эс телевизэд ярилцлага өгөхдөө хуучин эхнэр Сесилиягийнхн нь талаар асуухад маш их бухимджээ. Ер нь тэр өдөр Николя Саркози телевизийнхэнд ярилцлага өгөхдөө дурамжхан байжээ. Тэр ажлын ачаалал ихтэй өдөр телевизэд ярилцлага өгөх цагийн хуваарь гаргасан нарийн бичгийн даргадаа ч бас сэтгэл дундуур байгаагаа илэрхийлсэн юм байна. Тэгвэл Францын төрийн тэргүүнийг хууль зүйн сайд Рашид Датитай хайр сэтгэлийн холбоотой гэдэг дуулиан дэгдээд байна. Францын хууль зүйн сайд Рашид Дати нь Бордогийн их сургуульд элсэн орохдоо европын нэр хүндтэй бизнес сургууль төгссөн гэж мэдүүлж байжээ. Гэвч үнэн хэрэг дээрээ тэр бизне сургуулийн дипломгүй болох нь илэрчээ. 41 настай Дати олон хүүхэдтэй Мароко гэр бүлээс гаралтай бүсгүй юм. Жирийн нэгэн чулуучины охин улс төрийн тавцанд асар түргэн гарч богино хугацааны дотор Николя Саркозигийн дотны найз болжээ. Ерөнхийлөгч тун удахгүй хууль зүйн сайдтай гэрлэх байх гэж францын шар сонингуудаар бичиж байна.
Лид3. АНУ ын Нью Йорк хотод Япон үндэсний гурилтай шөл хэн хамгийн их идэх вэ гэдэг тэмцээн болсон байна.
Ердөө хоёр минутын дотор аль болох олон аяга шөл уухыг уралдаанд оролцогчидын зорилого нь байлаа. Хамгийн олон аяга хоосолж өмнөө тавьсан хүн ялагч нь болсон байна. Хамгийн сонирхолтой нь энэ тэмцээнд 9 настай хүү төрүүлжээ.