2008-07-31

Дэлхийн мэдээ 2008 07 31 Пүрэв гараг

Лид1. Олимпийн сурваллагч нарт зарим нэгэн вэб сайтууд хязгаарлалтай болжээ. Бээжингийн Олимпийн наадмын талаарх мэдээлэллийг интернэтээс авахад нээлттэй бус байна гэж барууны хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэлийнхэн уламжилж байна.
Албаны хүмүүсийн ярьж байгаагаар Фалун Гонг хэмээх шашны нэгэн бүлэгийн сайт руу орох боломжгүй болжээ. Сэтгүүлчид зарим нэгэн мэдээлэл болон хүний эрхийн вэб сайт руу орж болохгүй байгаа юм байна. Олон улсын олимпийн хорооны хэвлэл мэдээллийн албаны дарга Кэвэн Госпер албаны хүмүүс үүнийг анхааралдаа авсан гэж хэлжээ. Мөн тэрээр “Өмнөд хятадын өглөө” сонинд Олимпийн тоглолтын үеэр сэтгүүлчидэд бүх мэдээлэл нээлттэй байж тэд Олимпийн талаарх мэдээллээ хийх боломжтой болно. Гэхдээ Олон улсын олимпийн хорооны зарим нэгэн албаны хүмүүстэй ярилцаж байгаад тэдгээр хязгаарлалт хийсэн талын хүмүүстэй хэлэцэх болно гэжээ. 8 сарын 8 нд нээлтээ хийх зуны 29 дэхь олимпийг сурвалжлахаар Хятад улсын нийслэлд 20 мянган сэтгүүлч, хэвлэл мэдээллийн байгуулагын ажилчид ирнэ.Тэдний ихэнхи нь аль хэдийнэ Бээжин хотод иржээ. Мягмар гаригт Эмнести Интэрнейшнэл байгууллагын Хятад дахь хүний эрхийн асуудлыг шүүмжилсэн тухай мэдээлэлтэй вэб сайтыг хаасан юм байна.

Лид2. Гаага дахь олон улсын шүүх Радован Каражичийн гэр бүлийнхэнийг ирж уулзаж байхыг зөвшөөрсөн байна. Үүнтэй холбогдуулан Сербийн эрх баригчид Каражичийн гэр бүлийн бусад гишүүдийг хилийн чанад руу явахыг зөвшөөрөхгүй байсан хоригоо цуцалжээ.
Каражичийн эхнэр, охин, хүүд нь иргэний үнэмлэхийг нь Боснигийн Пале хотын захиргааныхан эргүүлэн өгсөн байна. Ингэснээр тэд гадаад паспорт авах хүсэлтээ зохих байгуулагад гаргаж болно гэсэн үг. Каражичийг хууль сахиулагчдаас нуугдахад нь гэр бүлийнхэн нь туслаж байна гэж үзсэн эрх баригчид Каражичийн гэр бүрийн гишүүдийн иргэний үнэмлэхийг нь өнгөрсөн 1 р сард хураажээ. Өнөөдөр Каражич Гаага дахь олон улсын шүүхийн мөрдөн байцаагчил анхны мэдүүлэгээ өгнө. Тэр өөрийнх эсрэг үүсгэсэн 11 хавтаст хэрэгтэй танилцаж, цэргийн гэмт хэрэг хийсэн гэдэгээ хүлээн зөвшөөрөх эсэхээ хэлэх юм. Каражич 1992 оос 1995 оны хооронд болсон Балканы дайны үеэр 8000 хүнийг хомрогон устгах тушаал өгч байсан юм. Тэр дайн дууссанаас хойш өнөөг хүртэл хууль сахиулагчдаас нуугдаж, өөр нэрээр бичиг баримт авч ардын эмчилгээ хийдэг байжээ. Түүнийг 7 сарын 21 нд Белград хотод баривчилсан юм.

Лид3. Туркийн үндсэн хуулийн цэц “Шудрага ёс, хөгжлийн нам”ын үйл ажиллагааг хаахгүй байх шийдвэр гаргасан байна. Харин намд торгууль тавих болжээ.
Туркийн “Шудрага ёс, хөгжлийн нам” ын үйл ажиллагааг хаахын тулд Үндсэн хуулийн цэцийн 11 гишүүний 7 нь дэмжих ёстой байжээ. Гэвч намыг хаахыг Үндсэн хуулийн цэцийн гишүүдийн 6 нь дэмжиж 5 нь эсэргүүцжээ. Бүх ард түмний сонгуулиар парламентад ялалт байгуулсан намыг хаах юм бол Туркийн эдийн засаг төдийгүй улс төр, нийгмийн амьдралд сөрөг нөлөө үзүүлэх аюуотай байжээ. Үндсэн хуулийн цэцийн хуралдаан хаалттай хаалганы цаана болсон юм. Туркийн тангарагтаны шүүхийн ерөнхий прокурор эрх баригч намын үйл ажилагааг хааж, тус намын удирдлагад ажилладаг 70 гаруй улс төрч, тэдний дотор ерөнхий сайд Режеп Эрдоган, ерөнхийлөгч Абдулла Гюль нарыг улс төрийн албанд дахин ажиллах эрхийг нь хасахыг шаардаж Үндсэн хуулийн цэцэд хандсан юм. Эрх баригч нам их дээд сургуулийн эмэгтэй оюутанууд хичээлдээ ирэхдээ хижаб гэдэг толгойн алчуур зүүхийг зөвшөөрсөн нь шашинаас ангид байх ёстой зарчимыг зөрчсөн хэрэг гэж тангарагтаны шүүхийн ерөнхий прокурор тайлбарласан юм. Турк улс лалын шашныг төрийн хэмжээнд дээдэлсэн улс болж хувирах аюул заналхийлж байна гэж тэр үзэж байна. Харин эрх баригч Шудрага ёс, хөгжлийн нам энэ бүхнийг няцааж байна. Турк улсын бүгд найрамдах засаглалтай төрийн байгуулалын зарчимийг 1923 онд Османы эзэнт гүрэн задран унасаны дараа Мустафа Кемал Ататюрк боловсруулсан юм. 1960 онд Турк улсад Курдын салан тусгаарлагчдийн ажилчний нам, лалын шашны чиг баримжаатай өөр 20 гаруй намыг хааж байжээ. Турк улс лалын шашинаас ангид бүгд найрамдах засаглалтай байхыг зэвсэгт хүчнийхэн дэмждэг бөгөөд Ататюркийн үзэл санааг хамгаалж 1960, 1971, 1980, 1997 төрийн эргэлт гарахаас сэргийлж байсан юм. Туркийн цагдаа нар саяхан болж өнгөрсөн алан хядах ажиллагаар зохиог байгуулсан байж болзошгүй
9 хүнийг саатуулсан байна. Одоогоор хууль сахиулагчид энэ хүмүүсийн нэрийг олон нийтэд зарлаагүй байна. Туркийн Стамбул хотод өнгөрсөн ням гаригт болсон алан хядах ажиллагааг Курдын салан тусгаарлагчид зохион байгуулсан байх гэж хэвлэлийнхэн таамаглаж байгаа тул саатуулагдсан 9 хүн ч бас Курдыэ ажилчны намын гишүүд гэдэг нь гарцаагүй гэж орон нутгин мэдээллийн хэрэгсэлүүд уламжилж байна.
Лид4. Израилийн ерөнхий сайд Эхуд Ольмерт хоёр сарын дараа албан тушаалаа орхих бодолтой байна гэж Иерусалем хотод сэтгүүлчдэд мэдэгдсэн байна. Ирэх 9 р сард Израилийн эрх баригч Кадима намын
Их хурал болж намын даргаа шинээр сонгох юм. Эхуд Ольмерт намын даргийн сонгуульд нэрээ дэвшүүлэхгүй гэдэгээ хэлжээ. Намын дарга нь ерөнхий сайд болох журамтай тул энэ ёс жамыг дагах болно гэжээ.
Ерөнхий сайдаар ажиллаж байх хугацаандаа улс орныхоо батлан хамгаалах салбарт их анхаарал тавьсан гэж хэлжээ. Эхуд Ольмертийг АНУ ын бизнесмэн Моррис Таланскигаас 2006 оны сонгуулийн сурталчилгаагаа санхүүжүүлэхээр 500 сая долларыг хууль буса замаар авсан гэж сэрдэж байгаа юм. Гэвч тэр үүнийг эрс няцаадаг билээ. Эхуд Ольмертийг ерөнхий сайд байх хугацаанд 6 удаа авилагийн хэрэгт холбоотой гэж дуулиан дэгдэж байсан юм. Улс төрийн тавцанд Эхуд Ольмерт 1993 онд Иерусалем хотын дарга болсоноор гарч иржээ. Тэр эннэ албан тушаалыг 10 хашсан байна. Дараа нь 2005 онд Ариель Шаронтай хамт Ликуд намаас гарч, Кадима гэдэг улс төрийн шинэ намыг үүсгэн байгуулжээ. 2006 онд Ариель Шарон зүрхний дутагдалд орсоны дараа Ольмерт Кадима намын дарга болжээ. 2007 онд Палестины эрх баригчидтэй энхийн гэрээ хийх хэлэлцээрийг сэргээж чадсан юм. Израилийн эрх баригч Кадима намын даргаар хэн сонгогдох бол гэсэн таамаглалийг хэвлэлинйхэн дэвшүүлж байна.м Израилийн гадаад хэргийнм сайд Циви Ливни намын даргаар сонгогдож, улмаар ерөнхий сайд болох магадлалтай гэж ихэнхи сэтгүүлчид бичиж байна. Циви Ливни авилагийн хэрэгт нэр холбогдож байгаагүй Израилийн цөөн хэдэн улс төрчийн нэг юм. Гэвч Циви Ливни цэргийн болон эдийн засгийн туршлага муутай гэж ажиглагчид хэлж байна.

Лид6. АНУ ын Аляск мужид ХААРП гэдэг хаалттай судалгааны төв үйл ажиллагаа явуулдаг байна. ХААРП гэдэг нь туйлын туяаг судлах газар гэсэн утгатай товчилсон үг. АНУ ын засгийн газрын хяналтанд байдаг энэ судалгааны төв жилд нэг удаа нээлттэй хаалганы өдрийг зохион байгуулж, сонирхсон хүмүүст үйл ажиллагааныхаа тухай мэдээлэл өгдөг байна.
Битүү торон хашааны цаана ямар нэгэн нууцлаг зүйл хийж байгаа гэж орон нутгийн иргэд хоорондоо ярьцгаадаг ч чухам юу хийгээд байгааг нь төдийлөн мэддэггүй байна. Зарим хүмүүс цаг агаарыг удирдах аргийг нээж, ирээдүйн зэвсэгийг зохион бүтээж байгаа гэж таамагладаг. Тусгай лабораторийн гадна өндөр долгионийг ялгаруулдаг өөр хоорондоо утасаар холбогдосон 180 ширхэг антенн байрлуулжээ. Энэ антеннаас дэлхийн агаар мандалын ионоссфер буюу 70 аас 200 км өндөр рүү 2 сая 600 мянган ватт эрчим хүч цацдаг байна. Энэ бол манай дэлхийн хамгийн том цахилгаан үүсгүүр бөгөөд үүнийг хүмүүс “үхэлийн долгино” гэж нэрлэдэг. Энэ долгионны тусламжтайгаар дайсны нисэх онгоц, пуужинг сөнөөж, цаг агаарын удирдах боломжтой юм.
Эр. Энэ бол жирийн л нэгэн судалгааны лаборатори. Бид энд ямар нэгэн төсөл хэрэгжүүлдэггүй. Харин дэлхийн агаар мандалын нэг хэсэг ионосферийг судалдаг. Манай лабораторийн талаар дэгдсэн цуурхалд би их гайхдаг гэж энд ажилдаг Жимм Баттис хэлж байна.
ХААРП эрдэм шинжилгээний лаборатор боловч эргэн тойрон өндөр хашаа хороо босгож, хүн ам сийрэг суудаг газар байрлаж, амьд биетийн хөдөлгөөнийг хянах тусгай тоноглолтой байгаа нь гадаадын төдийгүй АНУ ын иргэдийн сонирхолыг татдаг юм. Энд цэргийн ямар нэгэн хөтөлбөр хэрэгждэггүй. АНУ ын агаарын нисэх хүчийхэн энэ төвөөс сансарын цаг агаарыг судалдаг. Бид цэргийнхэнтэй хиймэл дагуулын мэдээлэл солилцож л хамтран ажилладаг гэж ХААРП лабораторийн инженер Роб Якобсон ярьж байна. ХААРП ийг 1990 онд байгуулжээ. Энэ лабораторийн цахилгаан үүсгүүр нь бүхэл бүтэн Аялскийн цахилгаан эрчим хүчний нэг сарын хэрэглээг хангах хүчин чадалтай юм. Лабораторийн дотор жирийн нэгэн металл хананы цаана олон давхар өрөө тасалгаа нуугдаж байна. АНУ ын эрдэмтэд ХААРП лабораторт хийгдэж байгаа туршил хүн төрөлхөтөнд ямар ч аюулгүй гэж нотлож байна. Гэвч энэ газар жирийн хүмүүс жилийн 365 хоногийн нэг л өдөр 4 цагийн хугацаатай байхыг зөвшөөрдөг болохоор үлдсэн хугацаанд нь юу хийж байгааг нь хөндлөнгийн хүмүүс мэдэх аргагүй юм.


Лид7. ӨмнөдАфрикийн Бүгд Найрамдах улсын ерөнхийлөгч Табо Мбеки улс төр, эдийн засгийн гүнзгий хямралд ороод байгаа Зимбабве улсад ирж маргалдаж байгаа эрх баригч болон сөрөг хүчний намын дарга нарын хооронд хийж байгаа хэлэлцээрийг үргэлжлүүлэх гэж байна.
Өмнөд Африкын ерөнхийлөгч Табо Мбеки Зимбабвегийн засгийн газар болон сөрөг хүчний хоорондын хямралын тухай хэлэлцээр ням гаригт үргэлжлэх болно мэдэгджээ. Тэрээр Зимбабве улсын ерөнхийлөгч Роберт Мугабетэй уулзсаны дараа хэлэлцээр амжилттай болоосой гэж хүсэж байгаагаа илэрхийлсэн байна. Сөрөг хүчний Ардчилсан өөрчлөлтийн төлөө нам Ноён Мугабег энэ жилийн эхээр болсон сонгуульд шудрага бус аргаар ялсан хэмээн буруушааж байгаа юм байна. Зимбабвегийн хямралын зуучлагч Ноён Мбеки хоёр тал 14 хоногийн дотор зөвшилцөлд хүрэх хэрэгтэй байна гэсэн бол харин сөрөг хүчнийхэн энэхүү хэлэлцээр асуудлыг улам мухардмал болгож байна гэж мэдэгдсэн байна. Зимбабвегийн төв банкны захирал Гидион Гоно шинэ мөнгөн тэмдэгт гаргаж өнөөгийн мөнгөний нэгжийн 10 тэгийг хасах болсоноо зарлсан байна. Ингэснээр 10 тэрбум доллар 1 шинэ Зимбабве доллартай тэнцэх юм. Нэг талх худалданм авахад 100 тэрбум Зимбабве доллар хүрдэггүй юм. Африкийн энэ улсад инфляци 2 сая хувиар өссөн гэдэг статистик мэдээ байдаг ч зарим судлаачдын инфляци 9 сая хувиар өсөөл байгаа гэж ярьж байна.
Лид. АНУ ын Калифорни мужийн Лос Анжелос хотын орчимд газар хөдлөлт болох үеэр орон нутгийн нэгэн телевизийн студид шоу нэвтрүүлгийн бичлэг хийгдэж байжээ. Студид байрлуулсан камер газар хөдлөлтийг чичиргээний үеэр студид болж өнгөрсөн үйл явдлыг хальсанд буулгаж авсан байна. Тэгвэл энэ дүрс бичлэгийг өнөөдөр дэлхийн олон орны телевизүүд бие биенээсээ хуулбарлан авч үзүүлжээ. Газрын чичиргээ мэдрэгдэж эхэлмэгч ток шоунд оролцож байсан хүмүүс үүд рүү гүйлдсэн байна. Газар хөдлөлт 5,4 баллын хүчтэй байсан бөгөөд сүүлийн 20 ийм газар хөдлөлт Лос Анжелос хотод болж байгаагүй юм. Геологичид ойрын өдрүүдэд дахин энэ бзс нутагт газар хөдлөлт болох магадлал байгаа гэж өчигдөр мэдэгдсэн юм. Тэгвэл өнгөрсөн шөнө Мексик улсад газар хөдлөлт болсон байна. Гэхдээ ямар нэгэн ноцтой хохирол учраагүй байна.

Лид8. Хятадын Сычуань мужид болсон газар хөдлөлтөөс амьд үлдсэн ч эуэг эхээ алдаж өнчирж хоцорсон хүүхдүүд ОХУ ын хэд хэдэн мужид байгалийн үзэсгэлэнт газар амарч байгаа юм. Зөвхөн хар далайн эргийн Орленок хүүхдийн олон улсын амралтын газар хяталын Сычуань мужаас ирсэн 45 хүүхэд амарч байна. Хүүхдүүд амралтынхаа үеэр Москва хотоор аялажээ. Тэдэнтэй ОХУ ын ерөнхийлөгч Дмитрий Медведев уулзсан байна.
Хятад хүүхдүүд Москва хотын Кремлийн ордон, Улаан талбайг үзжээ. Хятад хүүхдүүд англи хэлээр бас дохио зангаараа оросуудтай ойлголцож сурсан байна. Хятад хүүхдүүд Оросын ерөнхийлөгчтэй уулзахдаа биднийг хотоо сэргээн босгох үйлсэд хувь нэмэрээ оруулж, гал голомтоо сэргээсний дараа та Сычуань мужид зочилон ирээрэй гэж урьсан байна. Хүүхдүүдийн урилгийг Дмитрий Медведев дуртайяа хүлээн авсан байна. Хятады хүүхдүүд Оросын төрийн тэргүүнд удахгүй болох гэж байгаа олимпийн наадамтай холбоотой дурсгалын зүйлсийг бэлэглэжээ. Эдгээр хүүхдүүдийг ОХУ руу явах гэж байхад нь Хятадын ерөнхийлөгч Ху Жин Тао биелэн үдэж байсан юм. Энэ хүүхдүүд бол орос дахь Хятадын бяцхан элчин сайд болоорой гэж хүүхдүүдэд захижээ.
Лид9. АНУ ын батлан хамгаалах яам, сансарын судлалын хүрээлэн НАСА ийн комьютерийн сүлжээнд халдсан Их Британий хакер
Гэри Маккиннонуд бүх насаар нь хорих ялыг АНУ ын шүүх оноох гэж байна.
Их Британий хакер Гэри Маккинону АНУ ын батлан хамгаалах яам, сансар судлалын хүрээлэн НАСА ийн 97 компьютерийн сүлжээнд зөвшөөрөлгүй нэвтэрсэн нь тогтоогдсон юм. Тэр давж заалдсан боловч шүүгчид хүсэлтийг нь хүлээн авах боломжгүй гэж шийдсэн байна. Энэ жил 42 настай Глазго хотын оршин суугч харь гаригийнханы тухай мэдээлэл хайж байгаа Пентагон, НАСА ийн дотоод сүлжээнд санамсаргүй оржээ. АНУ ын засаг захиргааныхан Их Британий иргэн ноцтой гэмт хэрэг хийсэн гэж буруутгаж байна. 2001 оны 9 сарын 11 ний өдрөөс хэдхэн хоногийн өмнө тэр нисэх онгоцны хөдөлгөөний хянах системийн нэг файлыг устгаснаар америкийн энэ албаны үйл ажиллагааг саатуулжээ.

Лид10. ОХУ ын шинжлэх ухааны академийн эрдэмтэн судлаачид Байгал нуурын усанд шумбалт хийсэн тухай бид өчигдөр мэдээлж байсан билээ. Тэгвэл энэ шумбалтын үеэр МИР 2 төхөөрөж эвдэрсэн тухай судалгааны багийн ахлагч Артур Чилингарав мэдээлжээ.
МИР 2 шумбагч төхөөрөмжинд гэмтэл гарсан тул Байгал нуурт хийх судалгааны ажлыг хэсэг хугацаанд зогсоох шийдвэр гаргажээ. МИР 2 шумбагчийг нуурын усанд тавих үед хүчтэй салхитай байжээ. Үүнээс бол төхөөрөмж салхинд ганхаж судалгааны багийнханы байрлаж байгаа бат бэх ган төмөрөөр хийсэн тавцанг мөргөж сэнс нь хугарч, хөдөлгүүр нь ажиллагаанаас гарчээ. МИР 2 шумбагч төхөөрөмжийг засварласаны дараа 8 сарын 2 нд дараагийн шумбалтыг хийхээр товложээ.

Лид11. Их Британий эрдэмтэд Альгеймерийн өвчнийг зогсоох чадвартай шинэ төрлийн эм гаргаж авсан байна. Rember гэдэг нэртэй шинэ эмийг гарган авсаны дараа эхний туршилтанд 321 хүн хамрагдсан байна. Тэдний 81 хувьд нь өвчний тархалт буурсан байна.
Абердиний их сургуулийн эрдэмтэдийн хэлснээр шинэ төрлийн эм нь өвчин туссан хүний тархинд өвөрмөц уураг өгдөг байна. Альцгеймеритйн өвчинийг дагнан судладаг мэргэжилтнүүд туршилтын үр дүнг өөдрөгөөр харж байгаа илэрхийлээд гэхдээ нэмэлт судалгаа сорил хийх шаардлагатай байгаа гэж нэмж хэлсэн байна. Хүний ой санамжийг бууруулж, хөдөлгөөний сааталд оруулдаг энэ өвчинийг судалдаг эмч нарын олон улсын чуулганы үеэр профессор Клод Вишик 2012 оноос эхлэн энэ эмийг худалдаанд гаргах байх гэж таамаглаж байгаагаа хэлсэн байна. Альцгеймер өвчинийг хөнгөн хэлбэрээр туссан хүмүүст янз бүрийн тунгаар өгчээ. Гэтэл 60 мг тунгаар эмийг 50 долоо хоног хэрэглэсэн хүмүүсийн өвчиний нян биед нь тархах нь 7 хувиар буурсан байна. Туршигдаж байгаа эмийг 19 долоо сар хэрэглэсэн хүмүүсийн тархиний үйл ажиллагаа хэт их муудсан тохиолдол бүртгэгдээгүй байна. Rember гэдэг энэ шинэ эм хүний тархний ой санамжийг хариуцдаг хэсгийн үйл ажиллагаанд эерэг нөлөөтэй байна гэсэн дүгнэлтийг хийсэн байна. 2009 онд энэ эмийг илүү өргөн хүрээтэй туршиж Альцгеймерын өвчинийг анагааж чадах эсэхийг тогтоох юм.

Лид12. Америкийн сансар судлалын агентлаг 50 жилийн ойгоо тэмдэглэсэн байна. Анх 1958 оны долдугаар сарын 29-нд АНУ-ын Ерөнхийлөгч Дуайт Эйзенхауэр сансар судлалын тусгай байгууллага байгуулах тухай хуульд гарын үсэг зурсан түүхтэй юм.
Анх нийт дөрвөн лаборатори, 80 ажилтнаас бүрдэж байсан энэ байгууллагад нацистын пуужинг зохион бүтээсэн Вернер фон Браун ажиллаж байжээ.1961 оны тавдугаар сарын 5-нд Алан Шепард хэмээх америк эр 15 минутын хугацаанд сансрын замыг туулсан түүхтэй. Түүний дараа 1962 онд Жон Гленн дэлхийг тойрсон бол 1969 онд Нил Армстронг анх саран дээр бууж байжээ. Саран дээр нийт 12 хүн очиж байсан бөгөөд тэд эх газар руу 180 кг хөрсний дээж авчирсан юм. 1981 онд "Соlumbia" хөлгийг хөөргөх болсон нь олон улсын сансрын станцыг барих үндсийг тавьсан түүхтэй. Хүйтэн дайн дууссаны дараа NASA нь ОХУ-тай түншийн харьцаатай болсон. Олон улсын сансар судлалын станцыг барих хэд хэдэн төсөл дээр тэд хамтран ажилласан юм. Хамгийн сүүлийн төсөл нь "Мир-шатлл" хөтөлбөр байв. 2004 оны нэгдүгээр сард Ерөнхийлөгч Ж.Буш NASA-д 2020 онд саран дээр, 2030 онд Ангараг гариг дээр тус тус очиж судалгаа хийх даалгавар өгсөн юм. Тус байгууллага нь үүсгэн байгуулагдсан цагаасаа хойш нийт 810.5 тэрбум ам.долларын хөрөнгө зарцуулсан байна. Харин дараа жилийн төсөвдөө 17.3 тэрбум ам.доллар зарцуулахаар төлөвлөөд байна. Сансрын нисгэгчдийн багт 94 хүн багтахаас гадна удирдах ажилтны бүрэлдэхүүнд 40 хүн ажилладаг аж. АНУ-ын сансар судлалын төвд одоо 90 мянган хүн ажилладаг юм байна.

Лид13. Бразилийн эрх баригчид өнгөт бөмбөлөгөөр нисэж дэлхийн дээд амжилт тогтоохоор ниссэн хуврагийг аялалынхаа үеэр харамсалтайгаар амь насаа алдсан гэж албан ёсоор зарласан байна.
Аделир Антонио де Карли гэдэг энэ лам Бразилийн Паранагуа хотоос 1000 ширхэг хийлсэн бөмбөлөгөөр нисссэн юм. Гэвч салхи гэнэт гарч ламтаны зүүгдсэн бөмбөлөг далайн зүг нисжээ. 7 сарыэ эхээр далайчид санамсаргүй нэг хүний цогцос олсон юм. Тэгвэл ДНК ийн шинжилгээ хийсний дараа ламтаны цогцос мөн болохыг тогтоосон байна. Тэр хамгийн сүүлчийн удаа GPS системээр холбоо барихдаа агаарт маш хүйтэн байна гэж хэлж байжээ.
Лид14. Олимпийн наададамд оролцож байгаа манай тамирчид мансууруулах бодис хэрэглэхгүй гэж хятадын олимпийн хорооны удирдлагууд мэдэгдсэн байна. Хятадын тамирчидаас сэргээшийн шинжилгээ авахад үр дүн олон улсын дундажтай харьцуулбал доогуур гарчээ.
Хятадын сэргээшийн эсрэг төв олимпод оролцож байгаа 5000 хүнээс шинжилгээ авчээ. Энэ үеэр хоёр тамирчин сэргээш хэрэглэсэн нь илэрч уралдаан тэмцээнд оролцох эрхээ хасуулсан бөгөөд тэдний нэг нь хятадын шилдэг тамирчин Үяанг Канпэнг байжээ. Энэ жилийн хувь хэмжээ өнгөрсөн жилийн1.8 мөн олон улсын тогтоосон хэмжээ болох 2 хувийг бодвол буурсан байна. Хятадад 41 допингийн эсрэг төв байдаг бөгөөд 34 нь бээжинд 7 нь бусад хотуудад одоогоор ажиллаж байгаа. Олимпын түүхэнд Бээжингийн олимп сэргээшийн эсрэг үйл ажилгаагаараа тэргүүлж байна.Тэмцээн бүрийн шилдэг 5 тамирчин шинжилгээ хийлгэсэн байгаа бөгөөд 800 нь шээсний, 900 нь цусны шинжилгээ юм байна. Олон Улсын олимпийн хорооноос тамирчдыг 2 удаагын шинжилгээнд л хамрагдаагүй бол сэргээшийн эсрэг хуулийг зөрчсөн гэж тооцож, шийтгэл хүлээлгэх болно гэжээ.

Дэлхийн мэдээ 2008 07 30 Лхагва гараг

Лид1. ОХУ ын шинжлэх ухааны академийн далай судлалын хүрээлэнгийн эрдэмтэд МИР 1, МИР 2 шумбагч төхөөрөмжийн тусламжтайгаар Байгал нуурын усанд шумбалт хийлээ. Сибирийн өмнөд хэсэгт байдаг Байгал нуур бол дэлхийн хамгийн цэнгэг устай, хамгийн гүнзгий нуур юм.
Байгал нуурт шумбалт хийсний дараа оросын эрдэмтэд Байгал нуурын хамгийн гүнзгий хэсэгт нь хүрч, дэлхийн түүхэнд дээд амжилт тогтоолоо гэж мэдээлсэн юм. Гэвч хожим энэ мэдээлэлдээ бага зэрэг засвар хийхэд хүрсэн байна. МИР шумбагч Байгал нуурын хамгийн гүнзгий хэсэг хүрэхэд ердоо 100 метр дутсан байна. Гэхдээ судалгааны багийнхан өөрсдийнхөө энэ удаагийн амжилтанд сэтгэл хангалуун үлжээ. Байгаль нуурын усанд шумбалт хийхэд нуурын ус цэнгэг, хөрс нь цэвэр байгаа нь тогтоогдсон гэж илтгэжээ. МИР шумбагч төхөөрөмжийг ашиглан оросын эрдэмтэд өмнө нь дэлхийн хойд мөсөн далайн ероолд хүрч байсан юм. Далайн ус давстай байдаг бол нуурын ус цэнгэг. Иймд МИР шумбагч төхөөрөмж Байгал нууранд шумбах нь илүү хэцүү даалгавар юм. Байгал нуурыг судлаж байгаа шинжилгээний багийнханыг ОХУ ынШинжлэх ухааны академийн далай судлалын хүрээлэнгийн гишүүн, ОХУ ын Төрийн ДУМ ын гишүүн Артур Чилингарав удирдаж байгаа юм. Мир төхөөрөмжийн бүхээгт 3 хүн багтах зайтай юм. Байгал нуурын ероолд профессор Анатолий Сагалевич, Буриадын ерөнхийлөгч Вячеслав НоговицынМосквагийн саятанМихаил Слипенчук нар хүрчээ. Тэд Байгал нуурын ероолд ОХУ ын сүлд дүрсэлсэн пирамид хэлбэртэй дурсгалын тэмдэгийг үлдээсэн байна. Байгаль нуурын хамгийн гүнзгий цэгт хүрсэний дараа судалгааны багийн нуурын өмнөд хэсэгт очиж байгалийн хийн орд байгаа эсэхийг тогтоож, загасны төрөл зүйл, Байгал нуурт живсэн эрдэнэстэй онгоцыг хайж юм байна.

Лид2. 1992 оноос 1995 оны хооронд үргэлжилсэн Балканы дайны үед энгийн номхон 8000 гаруй лалын шашинтуудыг хоморголон устгах тушаал өгч байсан Боснигийн экс ерөнхийлөгч Радован Каражичийг
Гаага дахь олон улс ын шүүхэд шилжүүлсэн байна.
Радован Каражичийг саатуулаад байсан Белград хотын шүүхийн түр хорих газраас Каражичийг суулгасан машин орон нутгийн цагаар шөнийн 3 цаг 45 минут, Гринвчийн цагаар 1 цаг 45 минутад хөдөлсөн байна. Каражичийг 7 сарын 21 нд хууль сахиулах байгуулагынхан баривчилсан юм. Тэр сүүлийн 13 жил хуучин Югославын цэргийн гэмт хэрэгтнүүдийг шийтгэх олон улсын шүүхээс нуугдаж байжээ. Каражичийн өмгөөлөгч нь түүнийг Гаага дахь олон улсын шүүхэд шилжүүлэхийг эсэргүүцэж давж заалдах өргөдөлийг өгч байсан билээ. Өнгөрсөн шөнө Радован Каражичийг олон улсын шүүхэд шилжүүлэхийг эсэргүүцсэн 19 мянган серб үндэстэнүүд Белград хотод жагсаал зохион байгуулжээ. Гэвч тун удалгүй тэдний жагсаал эмх замбараагүй байдал болж хувирчээ. Белградын хотын төвд жагсагчид цагдаа нартай мөргөлдсөн байна. Каражичийг дэмжиж жагсагчид цагдаа нар ру чулуу шидэж эхэлжээ. Тун удалгүй тэд хогийн сав, гудамжний төмөр хашлага, галт бамбараар зэвсэглэж цагдаагийн ажилтнууд руу дайрсан байна. Үүний хариуд хууль сахиулах байгуулагынхан нулимс асгаруулах хий, резинэн сумтай буу хэрэглэжээ. Цагдаа жагсагчидийн хооронд болсон мөргөлдөөний үеэр нийтдээ 40 гаруй хүн бэртэл гэмтэл авсан байна. Гудамжинд болсон эмх замбараагүй байдлын дараа энд тэндгүй хог хөглөрсөн байжээ. Цагдаагийн газрынхан цуглаанд ойролцоогоор 15 мянган хүн оролцсон гэж мэдээлжээ. Сербийн хэт үндсэрхэг нам хүн амын ихэнхи хэсгийн дэмжлэгийг хүлээдэг тул өнгөрсөн шөнийн жагсаалд харьцангүй бага хүн хамрагдсан байна. Бидний авсан хамгийн сүүлчийн мэдээгээр Белград хотоос ниссэн тусгай онгоц Улаанбаатарын цагаар лхагва гаргийн 13 цаг 30 минутад Роттердам хотын нисэх онгоцны буудалд газардсан байна. Дараа нь түүнийг нисдэг тэрэгээр Гаага дахь олон улсын шүүхийн шоронд хүргэх юм. Үүний өмнө хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэлийнхэн Радован Каражичийн хоригдох шоронгийн өрөөг үзүүлсэн юм. Түүний хоригдох шоронгийн өрөө нь зурагт, компьютер, мебель тавилага, ариун цэврийн өрөөтэй. Нэг үгээр хэлэх юм бол тэр дунд зэрэглэлийн зочид буудалд байгаа юм шиг байх тохилог орчинд хоригдоно гэж барууны хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэглүүд уламжилж байна.

Лид3. БНСУ ын ерөнхий сайд Хан Сен Су мягмар гаригт Япон Өмнөд Солонгосын хооронд маргаан дэгдээсэн Токто арал дээр ирсэн байна.
Энэ аралыг Японы сурах бичигт Японы газар нутаг гэж дүрсэлж Японоор
Такэсима гэж нэрлэжээ. БНСУ ын ерөнхий сайд Токто аралд ирсэн хойноо газар нутгийнхаа бүрэн бүтэн байдлыг хадгана гэж мэдэгдсэн байна. Токто аралд ирсэн БНСУ ын анхны ерөнхий сайд Хан Сен Су болж байна. 7 сарын 14 нд Японы гэгээрлийн яам дунд сургуулийн хүүхдүүдэд зориулсан сурах бичиг, лавлах номд маргаантай арал бол Японых гэж зарласан юм. Үүний дараа Сөүл дэхь Японы элчин сайдын яамны гадаа жагсаал болж БНСУ ын гадаад хэргийн яамн Японы төр засагт хандан эсэргүүцэл илэрхийлсэн юм.
Лид4. Өнгөрсөн даваа гарагт хилийн маргаантай байгаа Энэтхэг Пакистаны зааг нутаг Кашимир мужид буудалцаан болжээ. Энэтхэгийнэ Хинди сонин сүүлийн таван жилд болж байгаагүй томоохон хиоийн мөргөлдөөн боллоо гэж бичсэн байна.
Энэтхэг Пакистаны хилчид харицан буудалцах үед нийтдээ таван цэргийн албан хаагч амь үрэгдсэн байна. Энэтхэгийн тал шугамын дагуу хамгаалалтын бэхлэлт барих зөвшилцөлийг Пакистаны цэргийн удирдлагуудтай тохиролцож байх үед хил дээр буун дуу гарсан байна.
2003 онд Энэтхэгийн Кашмир мужид хэлэлцээр болж Пакистан Энэтхэгийн хооронд гал нээхгүй байх гэрээ байгуулагдаж байсан юм. Кашимир мужийн харъяалалтын асуудал нь Энэтхэг Пакистаны харилцаа муудах гол шалтгаан болдог юм. Кашимир мужаас болж Энэтхэг Пакистаны хооронд цас урсгасан дайн дэгдэж байсан билээ.

Лид5. Европын холбоо өнгөрсөн долоо хоногт болсон Комбожийн сонгуулийг шүүмжиллээ.
Европын холбооны хяналтын газраас өнгөрсөн долоо хоногт болсон Комбожийн парламентийн сонгуулийг олон улсын стандартад хүрээгүй гэж үзэж байгаа юм байна. Тэд хэлэхдээ одоо төрийн эрх бариж байгаа нам олон нийтийн телевизийг эзэрхийлж давуу сурталчилгаа явуулсан бөгөөд олон мянган хүнд сонгуульд саналаа өгөх эрх олгоогүй байна гэжээ. Мөн Европын холбоо орон нутгийн болон олон улсын сонгуульд ажиглагчаар ажилсан хүмүүсийн хооронд шалгалт хийжээ. Судалгааны үеэр магтаалаас илүү шүүмжлэл илүү давамгайлж байсныг олжээ. Үндэсний сонгуулийн хороо 50 мянган бүртгэлтэй иргэдийн санал өгөх эрхийг хаагдуулж тэдний нэрсийг ашиглан сонгуулийн жагсаалд оруулжээ. Европын холбооны ажиглагч Мартин Калланин эдгээр зүйлс сонгуулийн дүнд нөлөөлөхгүй гэжээ.Сонгуулийн урьдчилсан дүнгээр Комбожын Ардын Нам дийлэнх саналыг авсан байна гэж тэрээр дахин хэлэв.
Лид6. Америкийнн өмнөд Калифорнид рихтерийн шаталбараар 5.4 балын хүчтэй газар хөдлөлт боллоо.
Албаны хүмүүсийн ярьж байгаагаар газар хөдлөлт Лос Анжелос хотоос өмнөд хэсэгт 46 км –н зайд болсон байна. Газар хөдлөлт Сан Диагогийн өмнөд хэсэгт болсон ч ноцтой аюул хохирол учраагүй байна. Албан тасалгаа болон ресторануудыг нүүлгэн шилжүүлсэн бөгөөд оршин суугчид нь өөрийн гэрийн хананд цууралт үүссэн гэж ярьцгааж байна. Америкийн Геологийн газраас уг газар хөдлөлт эхэндээ 5.8 баллын хүчтэй байсан ч яваандаа хүч нь буурч 5,4 балл болсон гэж мэдээлжээ. Калифорни мужийн амбан захирагч Арнолд Шварцнеггэр манай мужийн ард иргэд хохирол бага амсаан нь азтай хэрэг боллоо гэж хэлжээ. Лос Анжелосын Монтерийн Парк дахь цагдаагын хэлтсийн ажилтаны ярьж байгаагаар газар хөдлөлтийн үед бүх байшингууд хөдөлж байсан бөгөөд 10 секундын турш газрын чичиргээ үргэлжилсэн байна. 1994 онд 6.7 баллын хүчтэй газар хөдлөлт Калифори мужийн Норфриджэд болж байсан бөгөөд тухайн үед 72 хүн нас барж 9000 хүн гэмтэж 25 тэрбум долларын хохирол учирч байжээ.

Лид5. БНХАУ ын зүүн өмнө зүгийн нутагт халуун орны Фэнфон гэдэг шуурга болжээ. Байгалийн энэ онц ноцтой үзэгдлийн үеэр 450 мянган хүн хохирол амссан тухай Хятадын засгийн газрын Синьхуа агентлаг уламжилжээ.
Фун Фон хар шуурга зүүн өмнө зүгийгн нутгийн нэг сая 500 мянган хүний хэвийн амьдралын хэмнэлийг алдагдуулжээ. Гамшигийн бүсээс 390 мянган хүнийг нүүлгэн шилжүүлсэн байна. Хүчтнй салхиний улмаас 100 гаруй барилга байшин эвдэрч нуржээ. Урьдчилсан байдлаар хар салхинд нэрвэгдсэн Фузянь, Жэзянь мужид 920 сая юань буюу ойролцоогоор 139 сая долларын хохирол учираад байна. Одоо шуурганы хүч буурч баруун хойд зүгийг чиглэн хөдлөж байна. Хүчтэй салхи шуурганы үеэр аадар бороо оржээ. Хур бороо энэ долоо хоногийн дуустал үргэлжилнэ гэж хятадын үндэсний цаг уурын албанаас мэдээлсэн байна. Фузянь, Жэзянь мужийн нисэх онгоцны буудалд онгоцны нислэг хойшлогдсон байна. Зөвхөбн Фузянь мужийн зүасаг захиргааны төв хотоос нисэх ёстой байсан дотоод 97 хуваарьт нислэг хойшлогджээ. Салхиний хурд цагт 119 км цаг хүрч ширүүссэн гэж Синьхуа агентлаг мэдээлсэн байна. Гурван хоногийн дараа салхи шуурга хятадын санхүүгийн төв гэгддэг Шанхай хотод хүрч магадгүй байна.

Лид6. Зүүн Европын орнуудаар болж өнгөрсөн үер усны гамшигийн хохиролын хэмжээг тооцож байна. Үерийн уршигаар Украин улсад 26 хүн амь насаа алджээ. Тэдний тав нь бага насны хүүхэд байгаа юм. Одоогийн байдлаар хэдэн арван хүн ор сураггүй алга болсонд тооцогдож байна. Сүүлийн хэдэн өдөр үргэлжилэн орсон борооны улмаас гол мөрний усны түвшин даруй 10 метрээр нэмэгджээ. ҮҮний улмаас 40 мянган орон сууцны байшин усанд автсан байна. Мянга гаруй км үргэлжилсэн зам гүүр эвдэрчээ. Байгалийн гамшигийн үеэр 1 тэрбум долларын хохирол учирсан гэж Украиний онц байдлы яам уламжилж байна. Үерт Украиний Ивано-Франковск, Закарпатск, Тернопольск, Черновицкс, Льв мужууд хамгийн их хохирчээ. Мэргэжилтнүүдийн хэлж байгаагаа Украинд ийм үер сүүлийн 100 жилд болж байгаагүй юм байна. Днестр мөрний усны түвшин нэмэгдсэн нь Украин төдийгүй хөрс зэргэлдээ Молдав, Румын улсад ч үер болсон билээ. ҮЕрт өртсөн бүс нутгийг Украиний ерөнхийлөгч Виктор Ющенко 90 хоногийнэ турш гамшигийн онцгой бүс гэж зарласан байна. Украиний ерөнхий сайд Юлия Тимоншенко гамшиг болсон газруудаас явж хохиролыг барагдуулах ажлыг зохион байгуулж байна. Украины улс байгалийн гамшигийн дараах сэргээн босголтонд төсвөөс 30 сая доллар зарцуулах болжээ. Украины онцгой байдлын газрынхан нутгийн оршин суугчдад хүнсний бүтээгдэхүүн, ундны ус, эм тариа өгч байна. Усанд автсан бүс нутгаас 15 мянган хүнийг нүүлгэн шилжүүлсэн байна.

Лид7. НҮБ ын аюулгүйн зөвлөл Гүрж Абхазын хямралын хэрхэн шийдэх тухай хаалттай хуралдаан хийжээ. ОХУ ын суурин төлөөлөгч энэ чуулганы дараа хэвлэлийнхэнд мэдээлэл хийсэн байна.
Гүрж улс Абхаз, Өмнөд Осетийн нутаг руу тагнуулын нислэг хийж, өдөөн хатгала хийхээ зогсоох хэрэгтэй гэж ОХУ ын НҮБ дахь суурин төлөөлөгч Виталий Чуркин ярьсан байна. Аюулгүйн Зөвлөлийн хаалттай хуралдаан маш үр дүнтэй болсон. Гүржийн цэргүүдийг Кодорийн хавцалаас гаргах асуудлыг хөндсөн гэж тэр нэмж хэлсэн байна. НҮБ ын Аюулгүйн Зөвлөл дахин Гүрж Абхазын хямралын талаар хэлэлцүүлэг хийх юм байна.

Лид8. ОХУ ын ерөнхий сайд Владимир Путин цөмийн эрчим хүчний асуудалд анхаарлаа хандуулж байна. Путин Электросталь хотод очиж цөмийн эрчим хүчний түлш хийдэг үйлвэрт очиж ажил байдалтай нь танилцжээ. ОХУ ын засгийн газар цөмийн эрчим хүчний салбарыг хөгжүүлэхэд триллион рубль зарцуулах гэж байна.
Энэ үйлдвэрт атомын цахилгаан станцид хэрэглэх түлшийг хийдэг байна. Орд газраас олборлосон ураныг боловсруулж түлш болгон хувиргадаг. Энэ бүх нарийн технологийг ерөнхий сайд Путинд үзүүлжээ. Ураныг атомын цахилгаан станцийн тулш болгож хувиргах технологийг ОХУ ын эрдэмтэд зохион бүтээж дараа нь энэ технолоо барууны орнуудад худалдаж байжээ. 2015 оноос өмнө улсын төсөвөөё цөмийн эрчим хүчний салбарыг хөгжүүлэхэд аймшигтай их мөнгө бараг триллион рубль зарцуулна гэж Путин хэлсэн байна. 2020 он гэхэд ОХУ нэмж 26 цөмийн эрчим хүчний блок барихаар төлөвлөсөн байна.

Лид9. Олон улсын худалдааны хязгаарлалтыг зөөлрүүлэх зорилгоор хийгдсэн . Дэлхийн худалдааны байгуулагын Женев хотод болсон хуралдаан үр дүнгүй болж өндөрлөсөн байна.
Хэлэлцээрт оролцож байгаа АНУ, БНХАУ, БНЭУ ын төлөөлөгчид хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүнийг хилийн чанадад нийлүүлэх дүрэм журмын талаар тохиролцож чадаагүй юм. Үүний дараа ямар нэгэн зөвшилцөлд хүрнэ гэсэн найдвар алдаржээ. Олон улсын худалдааны хязгаарлалтыг зөөлрүүлэх тухай хэлэлцээр 2001 онд Доха хотод эхэлсэн юм. Хөгжингүй болон одоо хөгжиж байгаа орнуудын хооронд хийгдэж байгаа худалдааны тэгш бус нөхцөлийг арилгах нь зорилгоор хэлэлцээр хийх эхэлжээ. Женев хотод энэ хэлэлцээрийн сүүлчийн үе шат болж 9 хоног үргэлжилсэн юм. Тун удахгүй хэлэлцээрийн үр дүнгийэ тухай албан ёсний мэдэгдэл гарах юм байна. Хэлэлцээрт оролцож байгаа хөгжиж байгаа болон хөгжингүй орнууд бие биенийхээ дотоод зах зээлд орох асуудлаар тохиролцоонд хүрч чадахгүй байгаа нь гол бэрхшээл болоод байна. АНУ, Европын холбооны орнууд Энэтхэг, Хятад гээд хөгжиж байга орнуудын зах зээлд өөрсдийн компаниудынхаа үйлчилгээг нэвтрүүлэхийг хүсэж байна. харин хөгжиж байгаа орнууд америк, европын зах зээлд өөрсдийн хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүнээ ямар ч хориг хязгаарлалтгүйгээр нийлүүлэхийг хүсэж байна. Энэ удаагийн хэлэлцээр амжилтгүй болсон нь олон талт худалдааны гэрээ байгуулах боломжгүй гэдгийг нотлон харуулж байна гэж шинжээчид үзэж байна. Олон улсын худалдаанд оролцож байгаа орнууд бие биенийхээ шаардлагад нийцсэн хоёр талт гэрээ хийх нь илүү ашигтай гэсэн саналыг эдийн засаэгчид хэлж байна.

Лид10. АНУ ын тэрбумтан, жуулчин Стив Фоссетор сураггүй алга болсоноос хойш багагүй хугацаа өнгөрч байна. Өнөөдөр АНУ болон И Британий хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэлүүд Стив Фоссет амь үрэгдээгүй. Тэр хаа нэг газар нуугдмал байдлаар амьдарч байгаа гэж бичсэн байна.
Стив Фоссетийг хайж байгаа эрэлийн багийн нэгээн гишүүн сонинд ярилцлага өгөхдөө тэр хууль ёсны эхнэртэй байсанаас гадна бас нууц амрагтай байжээ. Хэрвээ тэр хууль ёсний эхнэрээсээ салах юм бол эд хөрөнгөнийхөө тэн хагасыг нь эхнэртээ үлдээх ёстой юм. Ийм байдалд орохгүйн тулд тэр онгоцоороо нисэж, ор сураггүй алга болсон дүр эсгэж нугдмал байдалтай амьдарч байна гэж ярьжээ. Стив Фоссетийг хайж байсан аврах албаныхан түүний ниссэн чиглэлд сансарын хиймэл дагуулаас авсан зураг ашиглаж самналт хийсэн юм. Гэвч Стив Фоссетийн хөлөгсөн онгоцны хэлтэрхийг олоогүй. Харин бүр олон жилийн өмнө осолдож байсан 6 онгоцны сэг, хэлтэрхийг олсон юм. Ор сураггүй алга болсон дүр эсгэж тэр хөрөнгө мөнгөө эхнэртэйгээ хуваалцахаас зайлсхийж байна гэж мэргэжилтнүүд үзэж байна.

Лид11. АНУ ын франц гаралтай нэгэн иргэн 1970, 1980 онд хэвлэж гаргасан шавар шавхайтай хутгалдсан хуучин тав, аравт, хорь, зуутын дэвсгэртийн нийт 20 сая долларыг банкинд солиулахаар авч ирсэн байна.
АНУ ын хууль зүйн яам, сангийн яамныхан энэ их мөнгийг Франц Фельхабер хаанаас олсоныг мэдэхээр сонирхож байна. Тэр АНУ, Мексикийн хилийн ойролцоо нэгэн жижигхэн хувийн компаний байгуулан ажилладаг дундаж амьдралтай америкийн иргэн. Шавар шавхайтай хутгалдсан бохир заваан, урагдаж муудсан мөнгийг банк солиж өгөх үүрэгтэй. Гэхдээ 20 сая долларын асуудал яригдаж байгаа болохоор энэ нь албаны хүмүүсийн анхааралыг татаж байна. Мөнгөний эх үүсвэрээ эзэн нь хэлэхээс татгалзаж байгаа гэнэ. Гэхдээ тэр мөнгийг Мексикээс илгээмжээр авсан гэхээс өөр зүйл албаны хүмүүс хэлээгүй байна. АНУ ын хууль зүйн яам ойрын хугацаанд мөнгөний хувь заяаг шийдэх гэж байна.

Лид11. БНХАУ Бээжин хотод зуны олимпийн наадмыг 2008 оны 8 сарын 8 аас 8 сарынс 24 ний хооронд зохион байгуулж ойролцоогоор 2 тэрбум долларын ашиг олно гэж тооцоолж байна.
Энэ тухай хятадын Жинь Минь Жибао сонинд бичсэн байна. Бээжин хотод олимпийн наадам зохион байгуулагдах болсоноор хотын эдийн засгийн үндсэн үзүүлэлтүүд өсөх хандлагатай болжээ. Бээжингийн статистикийн газрын мэдээгээр нийслэлийн дотоодын нийт бүтээгдэхүүний 2005 оноос хойш 11,8 хувиар өсөж 2007 онд 900 сая юаньд хүрсэн байна. Энэ нь ойролцоогоор 132 тэрбум доллар юм. Бээжин хотын зам гүүр, дэд бүтэцийн салбарт хийгдсэн хөрөнгө оруулалт нэмэгдсэн байна. Олимпийн наадмын үеэр олох орлогийн тэн хагасыг нь ивээн тэтгэгчдийн сурталчилгаа, тасалбарын борлуулалтаас олох юм байна.

2008-07-29

Дэлхийн мэдээ 2008 07 29 Мягмар гараг

Лид1. Газар нутгийн маргаантай байгаа Тайланд, Комбожийн гадаад хэргийн сайд нар бүтэн 12 цагийн турш яриа хэлэлцээр хийжээ. Маргааны гол сэдэв болоод байгаа Прех Вихар сүмийн ойролцоо төвлөрүүлсэн цэргийн хүчээ эргүүлэн татах тохиоролцоонд хоёр орны гадаад хэргийн сайд нар хүрсэн байна.
Тайландын гадаад хэргийн сайд Тей Буннанга, Комбожийн гадаад хэргийн сайд Хор Намхонга нар Комбожийн Сиемреап хотод болсон юм. Прех Вихар сүм байдаг хилийн зурвас газар аль аль талаасаа нийтдээ 1200 гаруй цэргийн албан хаагч байрлаж байгаа юм. Гадаад хэргийн сайд нарын энэ удаагийн уулзалтын үеэр газар нутгийн маргааныг бүрэн эцэслэн шийдэж чадаагүй байна. Тайланд Комбожийн хил залгаа газар байдаг Прех Вихар сүмийг 11 р зууны үед барьжээ. НҮБ ын соёл шинжлэх ухааны байгуулага ЮНЕСКО энэ сүмийг хүн төрөлхтөний соёлын өвийн жагсаалтанд оруулжээ. Ингэхдээ Комбож улсын газар нутаг дээр байрладаг гэж тэмдэглэсэн байна. Харин үүнийг Тайланд улс хүлээн зөвшөөрөхгүй байгаа юм. 1962 онд Гаага дахь олон улсын шүүх Прех Вихар сүм Комбож улсын нутаг дээр байдаг гэсэн шийдвэрийг гаргажээ. Гэвч Тайланд улс энэ шийдвэрийг шудрага бус гэж үздэг юм.
Лид2. Боснигийн ерөнхийлөгч асан Радован Каражичийг Гаага дахь олон улсын шүүхэд шилжүүлсний дараа шоронд ямар нөхцөлд байхыг нь Голландын телевизээр үзүүлжээ. Каражичийг Схевенинген гэдэг шоронд хорих бөгөөд шоронгийн захиргааныхан хэвлэл мэдээллийн хэрэгслийнхэнд үүд хаалгаа нээж Каражичийн хоригдох өрөөр үзүүлжээ.
Түүнийг 15 квадрат талбайтай стандартийн шаардлага хангасан өрөөнд байрлуулах юм байна. Шоронгийн өрөөн мебль тавилага, зурагттай юм байна. Яг ийм өрөөнд хуучин Югославын дарангуйлагч Слободан Милошевич хоригдож байсан юм.Каражичийг олон улсын шүүхэд дамжуулах үйл явцад хууль эрх зүйн хоригууд, бичиг цаас бүрдүүлэх ажил түвэг учруулж байгаа юм. Өнгөрсөн долоо хоногт Каражичийн өмгөөлөгч нь олон улсын шүүхэд өгөх шийдвэрийг давж заалдахаар Сербийн шүүхэд албан ёсоор ханджээ. Тун удахгүй Сербийн шүүх энэ Каражичийн өмгөөлөгчийн өргөдөлийг нь шийдэхн юм. Үүний зэрэгцээ өнөөдөр дэлхийн томоохон мэдээллийн телевизүүд Каражичийг баривчлагдахаас хэдхэн хоногийн өмнөх дүрс бичлэгийг үзүүлжээ. Энэ дүрс бичлэгт Каражич ардын эмчилгээ хийлгэсэн хүмүүстэй уулзаж байгаа нь харагддаг юм. Хүн төрөлхтөний эсрэг цэргийн гэмт хэрэг хийж байсан Каражичийг одон улсын шүүхэд шижлүүлэх үйл явц маш нууцлагдмал байдалд болж магадгүй гэж ажиглагчид хэлж байна. Учир нь Каражичийг баривчилсаныг эсэргүүцэж байгаа Серб хүмүүс Белград хотод түүнийг саатуулаад байгаа шоронгийн гадаа эсэргүүцлийн жагсаал зохион байгуулсаар байна.

Лид3.Хятад улс Олимпийн наамдын зохион байгуулах эрх авсанаас хойш хүний эрхийг улам хумин боогдуулах болсон гэж хүний эрхийг хамгаалах Amnesty International байгуулагынхан мэдэгдэж байна.
Эмнестин Интернэйшнэл байгуулагаас гаргасан илтгэлд хараат бус сэтгүүлчид, хүний эрхийн төлөө тэмцэгчдийг “хөдөлмөрийн аргаар дахин хүмүүжүүлэх” арга хэмжээ авч байгаа талаар баримтуудыг дурьджээ. Энэ байгуулагын хэвлэлийн нарийн бичгийн дарга олимпмийн наадмын нээлтийн үйл ажиллагаанд оролцох дэлхийн олон орны төрийн тэргүүн нарт хандан Хятад улсад хүний эрх зөрчигдсөөр байгаа нээлттэй шүүмжлэхийг уриалжээ. Харин Хятадын эрх баригчид энэ илтгэлийн талаар байр сууриа илэрхийлэхээс татгалзаж байна. Гэвч хятадын засгийн газар сүүлийн үед хүн амын амжиргааны түвшин сайжирсан, эдийн засаг өсөж байгаа тухай мэдээлэл байнга цацаж байгаа юм. Олимпийн наадмын эрхийг авахдаа хятад улс хүний эрхийг хангах талаар арга хэмжээ авна гэж амлаж байсан юм. Гэвч хүний эрх, эрх чөлөөний асуудал улам бүр хумигдаж байна гэж хүний эрхийн байгуулагынхан шүүмжилж байна. Түвдүүдийн эсэргүүцлийн ажиллагааг хүч хэрэглэн дарсаны дараа Францын ерөнхийлөгч Николя Саркози Бээжин рүү явж олимпийн наадмын нээлт үзэхгүй гэж мэдэгдэж байсан ч хожим энэ бодолоо өөрчилжээ. Харин Германы канцлер Ангела Меркель, Канадын ерөнхий сайд Стивен Харпер нар Бээжинд очихоос татгалзаж байгаа юм. Харин Их Британий ерөнхий сайд Гордон Браун олимпийн наадмын хаалтын ажиллагаанд очно гэж мэдэгдсэн юм.

Лид4. БНХАУ ын зүүн өмнө зүгийн нутгаар Феникс хар салхи болж байна. Хар салхи өчигдөр орой 22 цагийн үед Фузянь мужийн засаш захиргааны төвд хүрсэн юм. Энэ үед салхиний хурд ширүүсч 33 метр секундэд хүрсэн байна.
Байгалийн гамшигийн үеэр агаарын даралт 975 гектапаскаль болсон гэж цаг уурын албаныхан уламжилжээ. Хар салхиний үеэр аадар бороо орох тул үер болох эрсддэлтэй байсан гэнэ. Үүний дараа Феникс хар салхи хятадын Жэзян мужийг чиглэжээ. Байгалийн гамшиг болохоос өмнө ахмжиж орон нутгийн захиргааныхан 330 мянган хүнийг аюулгүй газар рүү нүүлгэн шилжүүлэх ажлыг зохион байгуулж, 28 усан онгоцыг боомтдоо эргэн ирэхийг үүрэг болгожээ. Салхиний хурд ширүүсэх үеэр хэд хэдэн байшин барилгийн дээвэр нурж, ургаа мод үндэсээрээ булга сугарч унажээ.

Лид5. Зүүн Европын орнуудаар үе усны гамшиг үргэлжилж байна. Өчигдөр Украин, Румын улсад хүчтэй аадар орж үер буусан бол өнгөрсөн шөнө Молдавт бороо орж Прута, Днестра голын усны түвшин нэмэгдэж эргээсээ хальжээ.
Иймээс орон нутгийн эрх баригчид оршин суугчдийн албадан нүүлгэх ажлыг зохион байгуулж байна. Гэвч усанд автсан орон гэрээ орхиж явсан хойгуур нь дээрэм тонуул, орон байрны хулгай газар авч магадгүй гэж болгоомжилж байгаа иргэд орон нутгийн захиргааны шийдвэрийг эсэргүүцэж байна. Эргээсээ хальсан голын ус олон зуун байшин, тариан талбайг эзлээд байна. Мэргэжилтнүүдийн хэлснээр Днестр голын усны түвшин 3 метрээр нэмэгджээ. Үер болсоноор бидэнд үнэхээр их хохирол учрууллаа. Гэр орон тариан талбай бүгд усанд автсан. Гэвч усны түвшин багасна гэж найдаж байна. Өнгөрсөн шөнө үерийн оргил үе нь болсон гэж цаг уур судлаачид мэдээлжээ. Тэгвэл Герман улсад өнгөрсөн шөнө нэг жилд ордог хэмжээний хур тунадас унасан байна. Румын улсад үерийн дараа 20 мянган айл өрх гэрэл цахилгаангүй өдөр хоногийн өнгөрүүлж байна. 19 га тариан талбай улсанд автжээ. Украин улсад ч болсон үерийн хохирролын хэмжээг тогтоох ажил эхэлсэн бөгөөд тус улсын онцгой байдлын газрын мэдээлснээр хүн амь насаа алдсан байна.
Лид6. Америкын албаны хүмүүсийн хэлж байгаагаар Калифорний мужийн Ёосмит үндэсний паркад цахилгааны улмаас гарсан гал түймэр 12 байшинг шатааж мөн зуу зуун мянга доллараар тоологдох хохирол учрууллаа гэж мэдээлжээ.
Баасан гаригаас хойш ассан гал түймэр 10,521 га газрыг хамарсан байна.Дээд тушаалтнууд паркын цахилгааныг тасалж тус газарт гал сөнөөгчдийг ажиллулж байгаа юм байна. Калифорнид сар гаруй хуурайшил ихтэй халуун байсан нь ойн тйүмэр гарах шалтгаан болжээ.
Мидпайн хотын хажууханд цахилгааны улмаас гарсан галд 12 байшин болон 27 залгаа байшин шатсан хэмээн албаны хүмүүс ням гаригт мэдээллэсэн юм.600 иргэдийн гэр нь Ёосмит үндэсний паркаас 19км-н зайд байгаа юм байна.Албаны хүмүүс яаралтай нүүх шаардлагатай байгаа 195 байшингийн иргэдийг орор гэрээ орхихийг шаардсан бөгөөд 2000 гаруй байшин хурдацтай тархаж байгаа галд өртөх аюул нүүрлээд байна гэж Ассошэйтэд пресс агентлагаас мэдээлжээ. 2000 гаруй галын ажилчид гал түймрийг зогсоох гэж хүчдэлийн бүсийн ойролцоо ажиллаж байгаа учраас цахилгааныг тасалсан байна. Гал 1800 гаруй оршин суугчидтай Марипоса хотыг чиглэн ирж байна хэмээн Лос Анжелэс Таймс сонинд мэдээллэжээ.

Лид7. Иракын амиа золиослогч ард иргэдийг үй олноор нь дэлбэлжээ.Иракын нийслэл Багдадад амиа золиослогчид 53 хүний амийг нь хөнөөж 240 хүнийг гэмтээж бэртээсэн байна.
Багдад хотноо 3 дэлбэрэлт болж 28 шийтийн лалын мөргөлчдийг амь насыг нь хөнөөжээ. .Цагдаа нарын ярьж байгааггаар халдлагад өрттөж гэмтсэн 90 хүнийг эмэгтэй амиа золиослогчид авч явсан байна. Мөн Киркукэд Курдын эсэргүүцэгчдээс 25 хүнийг хөнөөж 150 хүнийг гэмтээсэн байна. Киркутэд Курд Араб Туркмений хооронд маргаантай байгаа юм байна.Жагсагчид орон нутгын сонгуулийн хуулийг эсэргүүцэж байна. Жил бүр Шийтүүдийн мөргөл болдог Киркут хот өндөржүүлсэн хамгаалалтанд байгаа юм байна. Хамгаалалт болон эмнэлгийн ажилчдын ярьж байгаагаар эмэгтэйчүүд , хүүхдүүд уг халдлагын үеэр маш их нас барсан гэж Эй Эф Пи мэдээний агентлагаас мэдээллэлээ. Би Би Си телевизийн үзэж байгаагаар Уламжлалт мөргөлийн баяр нь энэхүү халдлага дэлбэрэлтийн гол бай нь болсон байна. Энэхүү халдлага нь Америк Ирак хоёр улсын засгийн газрын хийж байгаа Санни бүлэглэлийн эсрэг хүчтэй үйл ажиллаггаагаа зогсоохыг шаардсан зорилготой юм байна. Хэлхгэр хувцас өмссөн эмэгтэй амиа золиослогчдыг барих үнэхээр хэцүү байна хэмээн сурвалжлагчид хэлжээ. Сүүлийн жилүүдэд Иракд болж байгаа халдлагууд нь хүчирхийллийн түвшинд хүрээд байна.
Лид8. Пакистан улсын ерөнхий сайд АНУ д айлчлал хийж байна. Цагаан ордоны эзэн Жорж Буш Пакистаны ерөнхий сайд Сайед Юсуф Разой Гилланиг хүлээн авч уулзжээ. АНУ ын засгийн газар ирэх хоёр жилийн турш Пакистан улсад 115 сая долларын тусламж үзүүлэхээр амалжээ. Тусламжийн барааны эхний хэсэг нь 42,5 сая долларын үнэ өртөг бүхий хүнсний бүтээгдэхүүнийг хагас жилийн дотор шилжүүлэхээр шийджээ. Пакистан улс бол АНУ ын найдвартай чухал холбоотон. Алан хядлагатай хийж байгаа дайнд Пакистаны засгийн газар идэвхитэй дэмжлэг үзүүлдэг гэж Жорж Буш уулзалтын дараа болсон хэвлэлийнэ бага хуралын үеэр сэтгүүлчдэд мэдэгджээ. 2001 оны 9 сарын 11 өдрийн дараа АНУ ын засгийн газар Пакистан улсад цэрэг эдийн засгийн дэмжлэг үзүүлэх болжээ. Одоогийн байдлаар Пакистанын засгийн газар, ард түмэн АНУ аас 1 тэрбум долларын тусламж авсан байна.
ТОВЧ
Олон улсын алан хядлагийн эсрэг үйл ажиллагаанд оролцож байгаа Их Бритаий цэргийн албан хаагч Афганистан улсын Гильменд мужид амь насаа алдсан байна. Британи цэрэг байлдааны ажиллагаанд оролцож байгаад хүнд шархдаж эмнэлэгт хүргэгдсэн хойноо амьсгал хураажээ. Амь эрсэдсэн цэргийн нэрийг олон нийтэд зарлаагүй байна. Афганистан улсын Гильменд мужид одоо Их Британий 7800 цэргийн албан хаагч байгаа юм.
Алан хядах ажиллагаа зохион байгуулдаг Аль Кайда бүлэглэл, Талибаг хөдөлгөөнийхөнийг олж устгах нь Британий цэргүүдийн гол зорилт юм.

Дэлхийн зах зээл дээр газрын тосны үнэ даваа гаригаас эхлэн өсөж байна.
Нигер улсад газрын тос дамжуулах шугам хоолойд халдлага гарч, Иран улс цөмийн хөтөлбөрөө өргөжүүлнэ гэж сүрдүүлсэн нь үнэ өсөхөд нөлөөлжээ. 8 сард газрын тос нийлүүлэх гэрээг Лондон хотод 125 доллар 84 центээр хийсэн байна. Харин Нью Йоркийн түүий эдийн бирж дээр нэг баррель газрын тосыг 124 доллар 73 центээр арилжиж байна.

Нигер улсад ажиллаж байсан Геркулес усан онгоцны багийнханыг өнгөрсөн долоо хоногт орон нутгийн дээрэмчид барьцаалсан юм. Яриа хэлэлцээр хийсний үр дүнд энэ усан онгоцны багийнханыг сулласан байна. Барьцаалагдсан хүмүүс бүгд эсэн мэнд, энх тунх байгаа гэж ОХУ ын Нигер дахь ЭСЯ ний төлөөлөгч Итар Тасс агентлагт утасаар мэдээлжээ. Геркуле усан онгоц дээр 12 хүн ажилладагийн 2 нь ОХУ ын иргэн байжээ. Геркулес усан онгоц нь Итали, Шведийн газрын тос олборлох компаний эзэмшилийнх юм. Дээрэмчид гадаадын мэргэжилтнүүдээс мөнгө, үнэт эдлэлийг нь авсан байна. Сүүлийн 2 жилд 200 гаруй гадаадын иргэн Нигер улсад барьцаалагдаж байжээ.

Пакистан улсад Аль Кайда алан хядах байгуулагын нөлөө бүхий гишүүнийг
устгажээ. Мидхат Мурси ас-Саид Умар нь химийн зэвсэг, хордуулах бодис бэлтгэх талаар мэргэшсэн хүн байжээ. АНУ ын засгийн газар түүний толгойг 5 сая доллараар үнэлж байжээ. Усама Бен Ладены гол хамсаатан гэж тооцогддог түүнийг АНУ ын цэргийн онгоц агаараас цохилт өгөх үед түүний байрлаж байсан байшин бөмбөгдөлтөнд өртжээ.

Японы Китакюсю хотод байрладаг Ниппон Стил гэдэг коксийн үйлдвэрт томоохон хэмжээний гал түймэр гарчээ. Түймрийн өтгөн хар утаа олон арван км ын цаанаас харагдаж байгаа юм. Гал унтраагчид шатаж байгаа байшинд ойртохоос татгалзсан байна. Учир нь коск ялгаруулдаг хоолойд байгаа хий агаарт урвалд орсон байна. Энэ үед гал унтраах гэж оролдох нь ямар ч үр дүнгүй юм байна. Үйлдвэрийн зэргэлдээх байшин барилгад гал түймэрт автах аюул байхгүй юм байна.

Лид9. Английн Сомерсет гүнлэгийн амралт сувилалын Уэстон-сьюпер-Мэр хотод далайн эрэг дээр байдаг түүхэн барилгад гал түймэр гарч агшин зуур үнс нурам болжээ.
Гал түймрийг унтраахад олон арван гал сөнөөгчид оролцжээ. Галд шатсан байшинд худалдааны төв, тоглоомын газар байжээ. Харин энд зоогийн газар нээхээр төлөвлөж байжээ. Энэ модон барилга 1904 онд нээгдэж гадаадын жуулчидын очих дуртай газрын нэг болж байсан юм. Барилгын урт нь 400 метр. Пирс гэдэг энэ барилгад ердөө нэг сарын өмнө засвар хийж байжээ. Жилд энэ газар мянга гаруй жуулчин ирдэг байжээ. Гал түймэр гарах үед хүний амь нас эрсдээгүй гэж албаны хүмүүс нотлож байна. Орон нутгийн цагаар өглөөний 7 цагт гал гарч эхэлсэн бөгөөд гал гарсан шалтгаан одоогоор тодорхойгүй байна. Гал түймэрийн утааг Уэльсийн нийслэл Кардиффа хотын оршин суугчдад харагдаж байжээ. Одоо цагдаа нар шатсан байгууламжийг хяналтандаа аваад байна. Гал түймэр гарч байгааг Их Британий томоохон телевизүүд шууд дамжуулан үзүүлжээ. Энэ байгууламжид өмнө нь 1930 аад оны үед гал гарч байжээ. Засварын ажил нь бүтэн 3 жилд үргэлжилж байсан юм.

Лид10. Мягмар гаригийн өглөө Оросын шинжилгээ судалгааны МИР 1, МИР 2 шумбагч төхөөрөмж дэлхийн хамгийн цэнгэг устай, хамгийн гүн нуур гэж тооцогддог Байгал нуурын усанд шумбалт хийсэн байна. Судалгааны төхөөрөмжийг шумбалтаа эхлэх үед цаг агаар маш таатай байжээ. Дэлхийн цэнгэг устай хамгийн гүн нуурын ероолд анх удаа хүрч дээд амжилт тогтоох гэж байгаа МИР судалагааны төхөөрөмжийн тусламжтайгаар оросын эрдэмтэд Байгал нуурын хөрсний бүтэцээс дээж авч, ашигт малтмал байгаа эсэхийг тогтоох гэж байгаа юм. Байгал нуурын хамгийн гүнзгий хэсэг нь Буриадын Турки гэдэг суурин газараас холгүй байдаг юм. Бүтэн хоёр жил үргэлжилэх судалгааны ажил 2 үе шаттай явагдах болно. Эхний үе шат нь 2008 оны 9 сарын дунд үеийг хүртэл үргэлжилж нийтдээ 60 удаа шумбалт хийх юм. Харин 2009 ны зун эхлэх судалгааны ажлын 2 р үе шат хэрэгжих үед 100 удаа нуурын ероолд хүрэх шумбалт хийхээр товлоод байна. Судалгааны багийнханыг Оросын шинжлэх ухааны Академийн далай судлалын хүрээлэнгийн эрдэмтэн, ОХУ ын төрийн ДУМ ын гишүүн Артур Чилингаров удирдаж байгаа. Тэрээр өмнө нь МИР шумбагчаар дэлхийн хойд туйлын ероолд хүрч байсан юм. Байгаль нуурын ероолд хүрсэний дараа оросын эрдэмтэд дурсгалы тэмдэгийг үлдээх юм байна.

Лид11. Сансарын жуулчидад зориулан Virgin Galactic компаний бүтээсэн сансрын хөлгийг Их Британий саятан Ричард Бренсон олон нийтэд үзүүлсэн байна.
Үзэгч таны харж байгаа энэ онгоцны бүхээгт сансрын жуулчид суух юм. Онгоцыг сансарын пуужинд холбож дэлхийн тойрог замд хөөргөнө. Дэлхийн татах хүчнээс гарсаны дараа онгоц пуужингаас салж дараа нь өөрөө бие дан нисэх боломжтой юм. Энэ бүтээлийг “Цагаан рыцарь 2” гэж нэрлэсэн байна. “Цагаан рыцарь 2” жуулчидтай онгоцыг 15 км ын өндөрт гаргах хүчин чадалтай байна. Энэ бол хамгийн үзэсгэлэнтэй сансрын хөлөг гэж Калифорнид болсон ёслолын ажиллагааны үеэр Брэнсон хэлсэн байна. Сансарын жуулчидын сууж аялах хөлгийг хамгийн анх 2004 онд Берт Рутан зохион бүтээж байсан юм. Цагаар рыцарь сансрын хөлгийн бүхээгт нисэх багийн хоёр хүн, 6 зорчигч суух боломжтой. Одоогийн байдлаар 250 хүн тус бүр нь 200 мянган доллар төлж сансрын жуулчин болох захиалага өгсөн байна. Сансарын жуулчидын аялал ойролцоогоор хоёр цаг үргэлжилнэ. Энэ хөлгийн хамгийнс анхны нислэг 2010 онд эхэлнэ. Дөрвөн мотортой энэ сансрын хөлөг үйлчилгээний нислэг хийх эхлэхээс өмнө маш олон төрлийн туршилтийн нислэг хийх ёстой юм.

Лид12. Холбооны Бүгд Найрамдах Герман улсын нийслэл Берлин хотод хүмүүс бие бие рүүгээ усан буу онилж, хүнсний ногоо шидэж байна.
Жил бүр Германы Берлин хотын Обербаум гүүрний дэргэд сайн дурынхан усаар байлдах тулааныг зохион байгуулдаг. Энэ тулаанд Берлиний Кройсберга, Фридрихшайна гэдэг хоёр дүүргийнхэн оролцдог байна. Тулаанд оролцож байгаа хүмүүсийн хамгийн гол зэвсэг нь усан буу, гадил жимс, улаан лооль юм. Заримдаа түүхий өндөг, ууттай гурилаар зэвсэглэх явдал ч гардаг. Зохион байгуулагчдийн хэлснээр 80 гаруй хүн тулаанд оролцсон байна.

Дэлхийн мэдээ 2008 07 28 Даваа гараг

Лид3. Цэргийн гэмт хэрэг үйлдэж гэм зэмгүй 8000 лалын шашинтанг буудан хороох тушаал өгч байсан Радован Каражичийг баривчлахад нэрээ хэлэхээс татгалзсан нэг хүний утасны яриа тус болсон байна.
Сербийн тусгай албан руу нэг хүн утасдаж Радован Каражичтай тун төстэй дуу хоолойтой ардын эмчилгээ хийдэг эмчийн тухай мэдээлсэн байна. Энэ мэдээллийг Сербийн тусгай албаныхан анхааралдаа авч ардын эмчилгээ хийдэг эмч нарыг судлах болжээ. Тусгай албаныхан Каражичийг бүтэн 6 долоо хоногийн турш ажиглаж эцэст нь 7 сарын 18 нд Белград хотын захын нэгэн дүүрэгт явж байхад нь баривчилсан юм. 1992 оос 1995 оны хооронд болсон Балканы дайн үеэр Каражич олон удаа цэргийн гэмт хэрэг үйлдсэн бөгөөд хийсэн гэмт хэргүүдээс нь хамгийн аймшигтай нь 8000 хүнийг буудан хороох тушаал байжээ. 1995 оноос хойш тэр зүсээ хувиргаж Драган Дабич гэдэг нэрээр хуурамч бичиг баримттай болж ардын эмчилгээ хийдэг болжээ. Каражичийг баривчлахад Америкийн болон Их Британий тусгай албаныхан оролцсон гэдэг мэдээлэл ирж байсан юм. Германы тусгай албаны эх сурвалжууд Карачижтай байнга холбоотой байдаг Ратко Младич хууль сахиулах байгуулагийнханд хандаж Каражичийг хаана байгааг хэлж өгсөн гэж мэдээлсэн юм. Тэгвэл Каражичтай холбоотой өөр нэг шинэ мэдээлэл гэвэл түүнийг олон улсын шүүхэд шилжүүлэн өгөхийг эсэргүүцэж давж заалдсан тухай албан ёсны хүсэлтийг Нидерланд руу илгээсэн байна. үүнийг Каражичийн төрсөн ах Лука Каражич нотлож байгаа юм. Каражичийн өмгөөлөгч нь давж заалдах хугацаа дуусахаас хэдхэн минутын өмнө шуудангаар энэ хүсэлтээ илгээжээ. Ингэснээр энэ асуудлыг шийдэх хугацааг сунжруулах гэсэн арга хэрэглэж байна гэж эрх зүй судлаачид хэлж байна. Гэхдээ давж заалдах хүсэлтэд нь татгалзсан хариу өгч Каражичийг лхагва гаригт олон улсын шүүхэд шилжүүлэх болно гэж ажиглагчид хэлж байна.
Лид4. Зүүн Европын орнуудаар сүүлийн хэд хоногт хур тунадас ихтэй байна. Украин, Румын улсын нутаг дэвсгэрт их хэмжээний аадар бороо, мөндөр орж үер усны гамшиг нүүрлээд байна.
Украиний ерөнхийлөгч Виктор Ющенко үерийн гамшигт өртсөн улсынхаа баруун зүгийн мужуудыг гамшигийн бүс гэж зарлажээ. Үер усны гамшигаас урьдчилан сэргийлэх зорилгоор усны далан суваг барих ажилд тодорхой хэмжээний хөрөнгийг 2008 оны төсөвд тодотгол хийх замаар суулгаж өгөхийг Виктор Ющенко санал болгожээ. Украиний ерөнхий сайд хатагтай Юлия Тимошенко парламентын ээлжит бус хуралдааныг зарлаж байгалийн гамшигийн үеэр учирсан хохиролын хэмжээг арилгахад зориулан зарцуулах хөрөнгө мөнгөний асуудлыг яаралтай гаргаж өгөхийг хүсжээ. Украин улсын Ивано-Франковская, Львовская, Закарпатская, Тернопольская, и Черновицкая муж бүхэлдээ гамшигийг байдалтай байгаа юм. Үерийн усанд 15 хүн амь насаа алдсан бол өөр хоёр хүн ор сураггүй алга болсонд тооцогдож байна. Үерийн гамшиг болсон бүс нутагт 21 мянган орон сууц, 300 гаруй суурин газар цахилгаан эрчим хүчнээс таслагдаад байгаа юм. Байгалийн гамшиг болсон газраас хүн амийг нүүлгэн шилжүүлэх ажлыг зохион байгуулж эхэлсэн байна. Украиний онц байдлыг яамныхан сүүлийн 100 жилд болж байгаагүй үер буулаа гэж мэдээлж байна. Үерийн гамшиг Молдав, Приднестровье, Румын улсад ч болж таван хүн амь насаа алдаад байна.
Лид5. 7 сарын 27 ний өдрийн өглөө АНУ ын Теннеси мужийн Ноксвилль хотын нэгэн сүмд үл мэдэгдэх этгээд галт зэвсэг хэрэглэж 7 хүнийг шархдуулжээ. Гэвч тэдний нэг нь эмнэлэгт ирсэнийхээ дараа шархаа даалгүй амьсгал хураасан байна.
Буудалцааны үеэр өөр 27 хүн хөнгөн гэмтэл авсан гэж Би Би Си мэдээлж байна. 7 сарын 27 ний ням гаригт энэ сүмд “Энни” мюзиклийг сүсэгтэнүүдийн хүүдүүд тоглож байжээ. Эх сурвалжуудыгн мэдээлж байгаагаар алуурчин галт зэвсэг хэрэглэх үеэр бага насны хүүхдүүд хэлмэгдээгүй байна. Гал нээсэн этгээдийг сүмд ирж мюзикл үзэж байсан гурван хүн нийлж саатуулжээ. Үүний дараа цагдаа нар хэргийн газар дуудлагаар ирсэн байна. Гэрчүүд алуурчиныг нийтдээ 13 удаа гал буудсан гэж хэлсэн байна. Эцэст нь түүний бууны сум нь дуусжээ. Хэрвээ сум байсан бол тэр илүү олон хүнийг онилох байсан гэж ярьж байна. Цагдаа нар гэмт хэрэгтэнээс эхний байцаалт авсан бөгөөд түүний нэрийг олон нийтэд зарлаагүй байна. Харин сүмд байсан хүмүүс гал нээсэн хүн 40 оос 50 насны урт цайвар үстэй богино цамц, жинсэн өмдтэй байсан гэж ярьжээ.
Лид6. Өнгөрсөн ням гаригт Оросын шинжилгээ судалгааны МИР 1, МИР 2 шумбагч Байгал нуурын ероол руу хоёр дахь удаагаа шумбалт хийсэн байна. Судалгааны төхөөрөмжийг 100 метрийн гүнд оруулжээ. МИР шумбагч төхөөрөмж өмнө нь далай тэнгисийн давс хужир ихтэй усанд ажиллаж байсан. Харин хэзээ ч нуурын цэнгэг усанд ажиллаж байгаагүй юм. Судалгааны төхөөрөмжийг шумбалт хийх үед загас агнуурын хуучин тортой орооцолджээ. Гэхдээ энэ үйл явдал төхөөрөмжний ажиллагаанд ямар ч сөрөг нөлөө үзүүлээгүй юм. Байгаль нуурын усанд шумбах хамгийн анхны туршилт 7 сарын 24 нд хийж байсан билээ. МИР шумбагч төхөөрөмж Байгал нуурын хамгийн гүнзгий 1700 метрт хүрэх юм. Байгаль нуурын ероолд хүрсэний дараа хөрсний бүтэц, нүүрс төрөгчийн хэмжээг нь судлах болно. Байгал нуурыг судлах эрдэм шинжилгээний ажил хоёр үе шаттайгаар 2009 оныг хүртэл үргэлжилнэ. Эхний үе шат энэ оны 9 сарын дунд үеийг хүртэл үргэлжилнэ. Ирэх намараас өмнө 60 гаруй удаа шумбалт хийх юм байна. Ирэх жил Байгал нуурын усанд 100 гаруй удаа шумбалт хийх юм байна. Үүний дараа Байгал нуурын сав газрын өвөрмөц тогтоцыг хэвээр хамгаалах тухай цогц арга зүйг боловсруулах юм байна.
Лид7. Бээжингийн олимпийн наадам болох хугацаа хором хоромоор ойртсоор байна. Олимпийн хотхоны нээлт болж тэнд хамгийн анхны тамирчид хүрэлцэн ирлээ.
Олимпийн цогцолборт хамгийн түрүүнд БНХАУ ын хөнгөн атлетикийн тамирчид иржээ. Олимпийн хотхоны нээлтийн ажиллаанд сагсан бөмбөгийн спортийн тамирчин Яо Мин хятадын төрийн далбааг мандуулсан байна. Би Би Си ийн хятад дахь сурвалжлагчийн мэдээлснээр олимпийн хотхон хамгийн орчин үеийн өндөр технологиор, хүрээлэн байгаа орчинд сөрөг нөлөө үзүүлэхгүйгээр баригджээ. Олимпийн хотхоны ихэнхи барилга байшин нь нарны эрчим хүч ашиглан цахилгаанаар хангагдах юм байна. Бас шууд л цоргоноос гоожиж байгаа усыг нь уухад хүний биед сөрөг нөлөө үзүүлэхгүй юм байна. Уг нь бол Бээжин хотын нийтийн ус сувагаар түгээж байгаа усыг цоргоноос авч шууд хэрэглэдэггүй юм байна. Олимпийн хотхоны нэг сууцанд 4 өөс 8 тамирчин амьдрахаар тооцоолжээ. Олимпийн наадмын үеэр хотхонд 16 мянган тамирчин амьдрах юм. Тамирчдын эрүүл мэндийг хамгаалахын тулд хүнсний бүтээгдэхүүний чанарыг хянах тусгай лаборатори тогтмол ажиллах юм байна. Олимпийн хотхоны нээлтийн ажиллагаанд Хятадын олимпийн наадмыг зохион байгуулах хорооны дарга Лю Ци бэлгэ тэмдэгийн алтан түлхүүрийг Олимпийн хотхоны мэр Чэнь Жилид гардуулжээ. Олимпийн наадмын үеэр агаарын бохирдолын хэмжээг бууруулна гэж амлаж байсан ч Олимпийн хотхоны эргэн тойронд утаа тортог байсаар байна. Олимпийн наадам дууссаны дараа энэ хотхон Бээжин хотын нэгэн бичил дүүрэг болно. Тамирчид байрлаж байсан орон сууцыг худалдах юм. Энэ дүүрэгт нэг орон сууцны үнэ 1 сая долларын үнэтэй юм байна.
Лид8. Өнгөрсөн ням гаригт Ираны нийслэл Тегеран хотод хулгай дээрэм, хүчин, хар тамхиний наймаа хийсэн 29 хүнийг дүүжилэн хороожээ. Онц ноцтой гэмт хэрэгтэнүүдийг дүүжилж хороох тухай мэдээллийг Ираны төв телевиз дамжуулжээ.
Өнгөрсөн жил 317 хүнийг Иран улсын шүүх байгуулага цаазаар авсан гэж Эмнести Интернэйшнл байгуулага мэдээлжээ. Гэмт хэргийн бууруулахад цаазаар авах ял оноох нь хамгийн үр дүнтэй арга гэж Ираны засгийн газар үздэг байна. Маш нарийн судалгаа, мөрдөн байцаалт явуулсаны дараа ялын дээд хэмжээг оноодог гэж тайлбарлаж байна. Гэвч хүний эрхийг хамгаалах зарим байгуулагынхан хөнгөн гэмт хэрэг хийсэн хүнд заримдаа алдаа гаргаж хүнд ял оноож байсан тохиолдол байсан гэж мэдээлдэг байна. Өнгөрсөн долоо хоногт л гэхэд найман эмэгтэй нэг эрэгтэйд ялын дээд хэмжээ оноож байжээ.
Лид9. Австралийн иргэний агаарын тээврийн Күантас компаний Лондон Хонког Мельбурн чиглэлийн онгоцны өнгөрсөн долоо хоногт Филлипиний Манила хотод осолын буулт хийж байсан талаар бид мэдээлсэн байсан билээ. Онгоцны их биед далавчний тус газар цоорсон нь хүчилтөрөгчийн хийтэй баллон дэлбэрсэнтэй холбоотой гэж мэргэжилтнүүд үзэж байна.
Учир нь онгоцонд үзлэг хийсэн инженерүүд онгоцын хүчилтөрөгчийн хийтэй нэг баллоныг хайгаад олоогүй байна. Гэхдээ одоо ямар нэгэн дүгнэлт хийх нь эртэдсэн хэрэг бөгөөд хэнм нэгэн этгээд санаатайгаар онгоцыг дэлбэлэх гэж оролдсон ч байх мэдэх юм гэж үзэж байна. Боинг онгоц газардсаны дараа үнэрч нохотой шинжээчид ажиллажээ. Гэвч онгоцноос дэлбэрэх төхөөрөмж илрүүлээгүй юм. Онгоцонд гэмтэл гарсаныг тогтоох судалгаа шинжилгээ ажил дахин хэд хоног үргэлжилэх төлөвтэй байна. Харин албаны ёсны дүгнэлт 3 сарын дараа гарах юм байна.
Лид. Германы иргэний агаарын тээврийн Deutsche Lufthansa AG компаний албан хаагчид ажил хаялт зарлажээ. Ингэснээр нисэх компанийханы ажил хаялт Германы Франкфурта-Майне, Гамбург гэх мэт томоохон хотуудын нисэх буудлын үйл ажиллагаанд хүндрэл учруулж байна.
Гэхдээ нисэх буудлын захиргааныхан ажил үйлчилгээний хуваарьт нь ямар өөрчлөлт гарахыг одоогоор нарийн тодруулж зарлаагүй юм. Германы иргэний агаарын тээврийн компаний хэдэн нислэг цуцлагдаж байгаа нь зорчигчдод тодорхой биш байна. Lufthansa компаний үйлдвэрчний эвлэл эгнээндээ 52 мянган ажилтан албан хаагчдийг нэгтгэдэг бөгөөд тэдний 91% хувь нь ажил хаялт зарлахы, дэмжиж байгаагаа илэрхийлжэ.
Лид. БНХАУ ын ховордсон амьтадыг судлах хүрээлэнд бүл нэмж 4 хулсны баавгай хорвоод мэндэлсэн байна.

7 сарын 26 ний бямба гаригийн орой ховордосон амьтадыг судлах хятадын үндэсний хүрээлэнд 9 настай хулсны баавгай бамбарууш төрүүлжээ Тун удалгүй үүний дараа өөр 3 баавгай амаржсан байна. Ингэснээр хятад улсад нийт 4 хулсны баавгайгаар бүл нэмээд байна. Энэ үйл явдалыг хятадын хэвлэл мэдээллийн хэрэгслийнхэн панда бум гэж нэрлэжээ. Ховордсон амьтадын судлах хятадын үндэсний хүрээлэнд 71 хулсны баавгай амьдарч байгаа. Харин Сычуань мужийн нутагт зэрлэг байгальд 1600 хулсны баавгай амьдарч байгаа юм.

2008-07-26

Дэлхийн мэдээ 2008-07-26 Бямба гараг

Лид1. БНХАУ ын Сычуань мужид болсон газар хөдлөлтөд өртөж үр хүүхэдээ алдсан, эсвэл хүүхэд нь байгалийн гамшигаас болж хөгжлийн бэрхшээлтэй болсон бол дахин хүүхэд төрүүлэхрийг Хятадын засаг захиргаа зөвшөөрч байна.
Сычуань мужийн захиргааны сайтад энэ тухай мэдээлжээ. Одоогоос 30 жилийн өмнө БНХАУ д нэр өрх нэг хүүхэд гэдэг зарчимийг баримтлах болсон юм. Сычуань мужид өнгөрсөн 5 сард болсон газар хөдлөлт нь Хятадад сүүлийн 30 жилд болж байгаагүй томоохон байгалийн гамшиг болсон юм. Гамшигийн үеэр 100 мянган хүн амь үрэгдэж, 18 мянган өрх айл үр хүүхдээ алджээ.
Лид2. Тайланд, Камбожийн хооронд үүсээд байгаа газар нутгийн маргааныг шийдэх асуудлаар тусгай хуралдааныг НҮБ ын Аюулгүйн Зөвлөл хэлэлцэх гэж байгаа юм. Тэгвэл НҮБ дахь Камбожийн улсын суурин төлөөлөгч тусгай хуралдааныг хойшлуулахыг санал болгожээ.
Учир нь Тайланд Камбожийн гадаад хэргийн сайд нар 7 сарын 28 нд уулзаж газар нутгийн маргаантай асуудлыг энхийн замаар шийдэхээр хэлэлцээр хийх гэж байгаа юм. 7 сарын 15 ний өдөрт газар нутгийн маргаантай байдаг газар орших сүмд мөргөл хийхээр явж байсан Тайландын 3 иргэнийг Камбожийн хилийн цэргүүд саатуулсан юм. Камбожийн тал Тайландын иргэдийг тэр өдөртөө сулласан боловч Тайланд улс хил дээрээ их хэмжээний цэргийн хүч төвлөрүүлжээ. Камбож Тайландын хилийн зааг дээр байдаг Преах Вихеар сүм нь хоёр улсыхн хооронд хэрүүлийн алим болоод удаж байгаа. Гаага дахь олон улсын шүүх 1962 онд энэ сүм Камбож улсын нутаг дэвсгэрт байрладаг гэж шийдвэр гаргасан нь Тайландчуудын эсэргүүцэлтэй тулгарсан юм. Нэгдсэн Үндэстний байгуулагын харъяа соёл шинжлэх ухааны байгуулга Юнеско энэ сүмийг дэлхийн соёлын өвд бүртгэн авсан юм.

Лид3. Сербийн ерөнхийлөгч асан Радован Каражичийн хэргийг шүүх таслах шүүгчдийн бүрэлдэхүүнийг Гааг дахь олон улсын шүүхээс томилжээ. Шүүх хурлыг Голландын иргэн хуульч мэргэжилтэй Альфонс Ори удирдах юм байна.
Ори өмнө нь Косовогийн экс ерөнхий сайдын хэргийг шүүх ажиллагааг удирдаж цагаатгах шийдвэр гаргаж байжээ. Каражичийг шүүн таслах ажиллагаанд Бельгийн шүүгч Кристина ван Ден Вейнхарт, өмнөд африкийн шүүгч Баконе Молото нар томилогджээ. Шүүх хуралд бэлтгэх ажил нэлээн хэдэн сар үргэлжилэх юм байна. Ирэх долоо хоногийн даваа гаригт Каражичийг олон улсын шүүх байгуулагад шилжүүлэн өгнө гэж Белградад ажиллаж байгаа хэвлэл мэдээллийн байгуулагынхан уламжилж байна. Өнгөрсөн баасан гаригт Каражичийг олон улсын шүүхэд шилжүүлэн өгөхийг эсэргүүцэж болох давж заалдах хугацаа дуусгавар болсон юм. Олон улсын шүүх хуралын ёс дэгийн дагуу гэмт хэрэгт буруутгагдсан этгээд шүүхийн мэдэлд шилжин ирсэн даруйдаа мэдүүлэг өгч мөрдөн байцаагчийн асуултад хариулах ёстой юм. Хэрвээ шаардалагатай гэж үзвэл мэдүүлэг авах хугацааг 30 хүртэл хоног сунгадаг байна. Каражичийн эсрэг үүсгэсэн хавтаст хэрэг нь 27 хуудас материал болжээ. Хууль сахиулагчдаас 13 жилийн турш нуугдаж байсан Радован Каражичийг баривчилсанд Сербийн нийгэм хоёр хуваагдаад байна. Олон нийтийн санал асуулгын дүнгээс харвал Сербийн хүн амийн 54 хувь нь түүнийг олон улсын шүүхэд шилжүүлэхийг дэмжихгүй байгаа бол 43 хувь эрх баригчдын энэ арга хэмжээг сайшааж байна.
Лид4. Их Британий Глазго хотод болсон орон нутгийн ээлжит бус сонгуульд эрх баригч лейборист нам ялагдал хүлээжээ.
Их Британий ерөнхий сайд Гордон Браун Лейборист намын гишүүдэд хандан дараагийн сонгуульд дахин ялалт байгуулахын тулд одоо олон асуудалд дээр буулт хийж хүлээцтэй, тэвчээртэй хандах хэрэгтэй гэж мэдэгджээ.
Саяхан Глазго хотод болсон сонгуульд Лейборист нам ялагдах хүлээж, харин Шотландын Үндэсний нам ялалт байгуулсан юм.Ноён Гордон Браун баасан гаригт Уорик хотод 16 үйлдвэрчний эвлэлийн төлөөлөгчидтэй уулзсан юм. Үйлвэрчний эвлэлийнхэн засгийн газраас хөдөлмөрийн хөлсийг нэмэгдүүлэх, ажил хаялт зарлах эрхийг өргөжүүлэхийг шаардаж байгаа юм. Дэлхийн эдийн засгийн өнөөгийн байдалд дүгнэлт хийж бид ирээдүйгээ харахгүй бол 70, 80 аад оны үеийн байдалдаа бид эргэж очиж магадгүй гэж Гордон Браун хэлжээ.
1979 онд Их Британид бүх нийтийн ажил хаялт болж улмаар лейборист нам сонгуульд ялагдаж байсан юм. Их Британий Глазго хотод болсон орон нутгийн сонгуульд лейбористууд ялалт байгуулна гэж тооцож байсан нь талаар болж, английн эрх баригч намд хүнд цохилт болж байна. Лейборист нам байгуулагдсан цагаас эхлэн Глазго хотын иргэдийн дэмжлэгийг байнга хүлээдэг байжээ. Өөрийнх нь тэргүүлдэг нам орон нутгийн ээлжит бус сонгуульд ялагдал хүлээсэн ч огцрох бодолгүй байна гэж ярьжээ.
Лид5. Кипр аралын Турк болон Грек үндэстэнүүдийн удирдагчид
Киприйн нийлсэл Никоси хотод уулзалт хийж ирэх 9 сарын 3 нд Аралын хойд хэсгийг өмнөд хэсэгтэй засаг захиргааны хувьд нэгтгэх тухай хэлэлцээр хийхээр тохиролцсон байна.
Киприйн мэдээллийн агентлагийн уламжилсанаар Киприйн ерөнхийлөгч грк киприйн иргэдийн холбоон тэргүүн Димитрис Христофиас, турк-кипрской иргэдийн холбооны дарга Мехмет Али Талат нар Кипр дэхь НҮБ ын суурин төлөөлөгчийн газрын байранд уулзалт хийжээ. Уулзалтын дарааа НҮБ ын ерөнхий нарийн бичгийн даргийн төлөөлөгч энэ уулзалтаар Кипрт нүүрлээд байгаа асуудлыг шийдэх боломжтой гэдгийг харууллаа гэж мэдэгдсэн байна. Талууд байнга холбоотой байхын тулд тусгай утас ажиллуулах болжээ. Түүнээс гадна хүрээлэн байгаа орчиныг хамгаалах, соёлын уламлалыг хадгалах, эрүүгийн гэмт хэрэг хийсэн хүмүүсийг харилцан солилцох гэх мэт нийт 16 асуудлаар байр сууриа солилцжээ. Өнгөрсөн 3 сараас хойш Димитрис Христофиас, Мехмет Али Талат нар 4 удаа уулзсан юм.
Лид. АНУ ерөнхийлөгчийн сонгуульд Ардчилсан намаас нэр дэвшигч Ноён Обама Их Британд хийж байгаа айлчлалынхаа үеэр тус улсын ерөнхий сайд Гордон Браунтай уулзлаа.
Барак Обама Лондон хотод ирсэн даруйдаа Их Британий ерөнхий сайд Гордан Браунтай уулзсаныг Цагаан ордоноос сайшааж байгаа юм.. Америкийн ерөнхийлөгчийн сонгуульд ардчилсан намаас нэр дэвшигч Обама европын орнуудад хийж байгаа айлчлалынхаа сүүлийн шатанд ороод байна.Мөн Барак Обама Их Британд байх үедээ ерөнхий сайд асан Тони Блэйр болон консерватив намын тэргүүн Дэйвид Камеронтой уулзжээ.Тэрээр аль хэдийнээ Герман улсын нийслэл Берлинд Гадаад бодлогын тухай илтгэл тависан мөн Франц улсад очин ерөнхийлөгч Никола Саркозитой уулзжээ. Ноён Барак Обама Америк улсаас ИХ Британд сууж буй элчин сайд Роберт болон түүний эхнэр Мария Татль нарыг Лондонгын төвд нэгэн зочид буудалд хүлээн авч уулзлаа. Нэр дэвшигч Обама Их Британи дахь айлчлалаа дуусгаад эх орондоо буцна. АНУ д ирсэний дараа Барак Обама Бүгд найрамдах намаас ерөнхийлөгчийн сонгуульд нэр дэвшигч Жон Маккэйнтэй халз мэтгэлцэх юм байна.
Лид. Лондон Мельбурн чиглэлийн зорчигч тээврийн онгоц эх биенд нь нүх гарсны улмаас Филлипинд яаралтай буулт хийлээ.

Кантагын агаарын тээврийн Боинг онгоц Хятадын Хонконг хотод хуваарийн дагуу түр зогсолт хийгээд цааш нь аялалаа үргэлжлүүлжээ. Хонгконгоос хөөрөөд удаагүй байсан онгоцны бүхээгт агаарын даралт унаж, зорчигчидийн бие тавгүйтжээ. Энэ үед зорчигчдод хүчил төрөгчийг баг зүүхийг санал болгосон байна. Энэ рейсээр зорчиж байсан нэг зорчигч хөлгийн бүхээгт ямархуу нөхцөл байдал үүссэнийг гар утаснй камераар бичиж авсанаа хэвлэлийнхэнд үзүүлжээ. Зорчигчдийн ярьж байгаагаар орон нутгын цагаар өглөөний 9 цагт Хонгконгоос хөөрсөнөөс хойш нэг цагийн дараа агаарын хөлгийн бүхээгт чанга чимээ гарч удалгүй бүхээгт нь хүчтэй салхиний урсгал мэдрэгджээ. Нисэх багын 19 гишүүн, 346 зорчигчтой Боинг 747-400 загварын онгоц аялалаа хэвийн үргэлжлүүлэх боломжгүй болсон тул Филлипин улсын нийслэл Манила хотод буух зөвшөөрөл хүссэн байна. Онгоцны зүүн талын далавчны ойролцоо 2,5-3 метрийн диаметртэй нүх гарсан байжээ. Энэ үед зорчигчид маш их айж сандаржээ. Зорчигдийн дотор хууч өвтэй, эрүүл мэнд нь тааруу хэд хэдэн хүн байжээ. Агаарын тээврийн компаний төлөөлөгчийн ярьж байгаагаар зорчигчдын ачаа тээш ил харагдаж байсан, зарим нэгэн ачаа алга болсон байж магадгүй гэжээ. Иргэний агаарын тээврийн компаний мэргэжилтнүүд Манилад очиж онгоцны их биед гэмтэл гарсан шалтгааныг тогтоох болжээ.

2008-07-25

Дэлхийн мэдээ 2008-07-25 Баасан гараг

Лид2. АНУ ын ерөнхийлөгчийн сонгуульд Ардчилсан намаас нэр дэвшиж байгаа Барак Обама Холбооны Бүгд Найрамдах Герман улсын нийслэл Берлин хотод хүрэлцэн ирлээ. Барак Обама Берлин хотын Тиргартен цэцэрлэгт хүрээлэнд очиж Германчуудад хандан үг хэлжээ. Хүйтэн дайны жилүүдэд энд Зөвлөлтийн болон, Барууны орнуудын нөлөөллийн бүсийг заагласан хана байсан юм. Бид хуучин дайны үеийн Оросын тухай ойлголтоо орхиж, өөрсдийн үнэт зүйлсээ хамгаалан ОХУ тай харилцаагаа өргөжүүлэх хэрэгтэй. Ингэхийн тулд Европ АНУ ын хооронд бий болсон зарим нэг санал зөрүүтэй асуудлыг шийдэж, нэгдмэл байр сууринд хүрэх хэрэгтэй гэж Барак Обама илтгэлдээ ярьсан байна. Дэлхий нийтийн өмнө тулагараад байгаа асуудал нь Барак Обамагийн илтгэлийн гол сэдэв нь байлаа. Барак Обамагийн илтгэлийг 1963 онд АНУ ын ерөнхийлөгч Жон Кеннеди, 1987 онд Рональда Рейганы оросын төрийн тэргүүн Михаил Горбачевт хандан Берлиний ханыг нураая гэж уриалж байсантай зүйрлэж байна.

Берлин дэхь Би Би Си ийн сурвалжлагчийн хэлснээр Барак Обамаг германчууд халуун дотноор хүлээн авчээ. Барак Обама олон улсын харилцааны талаар туршлага муутай гэж олон хүн шүүмжилдэг юм. Тиймээс Барак Обамагийн сонгуулийн штабынхан түүний хэлсэн үгийг аль болох сурталчилж Барак Обама бол дэлхийн хэмжээний улс төрч гэж нотлохыг хичээж байна. Барак Обама Афганистанд хийж байгаа цэргийн ажиллагааны талаар Берлинд байхдаа ярьжээ. Гэхдээ энэ сэдэв Германчуудын хувьд төдийлөн сонирхолтой биш. Аль Кайда бүлэглэлийг АНУ ганцаараа ялж чадахгүй. Иймд та бүхний дэмжлэг хэрэгтэй гэж тэрэээр мэдэгджээ. Барак Обамагийн хамгийн том зорилт нь цөмийн зэвсэггүй дэлхий ертөнцийг байгуулах явдал юм. Энд тэндгүй байгаа цөмийн хаягдалыг цэвэрлэж, цөмийн зэвсэгийг хоргодуулах цаг ирсэн гэж тэр яриандаа цохон тэмдэглэжээ.

Барак Обама гадаадын орнуудаар хийж байгаа айлчлалынхаан хүрээнд Афганистан, Ирак, Иордан, Израиль, Палестины өөртөө засах оронд айлчлал хийсэн юм. Харин өнөөдөр тэр Германд хийх айлчлалаа дуусгаад Франц улсад, бямба гаригт Их Британид ирэх юм.

Лид3.АНУ ын ерөнхийлөгчийн сонгуульд Бүгд Найрамдах Намаас нэр дэвшин өрсөлдөж байгаа Жон Маккейны талаар сүүлийн үед Америкийн хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэлүүд маш бага мэдээлэл цацаж байна.

Америкийн Эй Би Си, Фокс ньюс, Си Эн Би Си, Си Эн Эн зэрэг үндэсний хэмжээний томоохон телевизүүд Барак Обамагийн тухай мэдээ сурвалжлагийг илүү түлхүү үзүүлж байна. АНУ ын New York Times сонин Иракын нөхцөл байдлын тухай бичсэн Жон Маккенй нийтлэлийг хэвлэхээс татгалзжээ. Харин Барак Обамагийн мөрийн хөтөлбөрийг тухай мэдээллээр сониний хуудасаа дүүргэжээ. АНУ ын NBC News суваг Wall Street Journal сэтгүүлтэй хамтран явуулсан олон нийтийн санал асуулгаар Ардчилсан намын нэр дэвшигч Барак Обама өөрийн өрсөлдөгч Бүгд Найрамдах намын Жона Маккейнаас 6 хувиар илүү нэр хүндтэй байна.сүүлийн үед намайг телевизээр бага гаргаж байна гэж Жон Маккейн гомдоллох болсноо нуухгүй байна.

Лид4.Италын ерөнхий сайд Сильвио Брлускони цагаачдийг хуулийн хариуцлагад татах тухай хуулийн төсөл боловсруулж парламентад өргөн барьжээ.

Шинэ хуулийн төслийг Италийн сенатын танхим баталсан бөгөөд хууль бус цагаачдийг шүүхээр шийтгэж ял оноох юм. Италын шүүх хууль бус цагаачидад нутгаасаа хөөн гаргахаас эхлээд 4 жил хүртэлх хугацаанд хорих юм байна. Хууль бус цагаачдын өмчийг хураан авч улсын орлого болгох юм.Католикийн сүм хийдүүд болон Италын зүүнийг баримтлагч талынхан нь энэ шинэ хууль гарсанаар арьс өнгөөр ялгаварлан гадуурхах явдлыг өөгшүүлж байна хэмээн мэдэгджээ.

Лид5. Францын парламент ажилчин хүн долоо хоногт заавал 35 цаг ажиллах ёстой гэсэн хуулийг хүчингүй болгожээ. Ажлын цагийг өөрчилөх шинэ хууль баталсанаар ажилчин хүн үйлдвэрчний эвлэлийнхээ тусламжтайгаар ажил олгогчтойгоо хөдөлмөрийн гэрээ байгуулахдаа долоо хоногт хэдэн цаг ажиллахаа өөрөө шийдэх эрхтэй болж байна.

Одоогоос 10 жи лийн өмнө Франц улсын социалист намынхан засгийн эрхийг брьж байхдаа долоо хоногт 35 цаг ажиллах тухай хууль баталж байсан юм. Харин Францын ерөнхийлөгч Николя Саркози ажиллах хугацааг заавал хуулиар зохицуулах нь Франц улсыг дэлхийн тавцанд өрсөлдөх боломжийг нь хязгаарлаж байна гэж үзэж энэ хуулийг хүчингүй болгох санаачлага гаргажээ. Ажилчин хүн долоо хоногт хэдэн цаг ажилахвэ гэдэгээ ажил олгогчтой харилцан тохиролцож хөдөлмөрийн гэрээ байгуулах тухай хууль ирэх 8 сараас хүчин төгөлдөр үйлчилж эхэлнэ.

Лид7. Өчигдөр Мексикийн зүүн хойд эрэг, АНУ ын Техас мужийг дайран өнгөрсөн Долли хар салхиний эрч нь буурч халуун оронд тохиолддог жирийн нэгэн хуй салхи болж хувирсан байна.

Долли хар салхи АНУ ын Техас мужид үлэмж хэмжээний хохирол учруулсан бөгөөд их хэмжээний хур тунадас дагуулсан юм. Хар шуурганы үеэр учирсан хохиролын хэмжээг тооцох ажил эхэлжээ. АНУ ын Майями хотод байрладаг Хар салхи судлалын үндэсний төвийнхөн Долли хар салхийг нэгдүгээр зэрэглэлийн аюултай гэж мэдээлсэн юм. Гэвч одоо салхиний хурд дорхноо эрчээ алджээ. Одоо Долли хар салхи Техас мужийн баруун хойл хэсэгт Браунсвилл хотоос 120 кмын зайтай байгаа. Хар салхиний үеэр 17 настай нэг хүү 7 давхарын тагтан дээрээс унажээ.

Лид8. Дэлхийн хамгийн баян чинээлэг хүмүүсийн тоонд ордог америкийн иргэн, Майкрософт компанийг үндэслэн байгуулагч Билл Гейтс, санхүүгийн ертөнцийн загалмайлсан эцэг гэгдлэг одоо Нью Йорк хотын амбан захирагчаар ажиллаж байгаа Майкл Блумберг нар хамтран тамхиний хор уршигийг танилцуулах зорилгоор хамтран ажиллах гэж байна.

Тамхи татах муу зуршилаас болж манай гаригийн нэг сая хүн жилд хорвоог орхиж байна гэж тэд мэдэгдээд ирэх таван жилийн турш ядуу болон буурай хөгжилтэй орнуудад тамхинаас гарах хүсэлтэй хүмүүст туслах хөтбөлбөр хэрэгжүүлнэ гэж мэдэгдсэн байна. Тэдний төсөлийнхөө ихэнхи хөрөнгийг тамхиний эсрэг сурталчилгаа хийхэд зарцуулах болжээ. Өнөөдөр манай дэлхий дээр тамхи татах муу зуршилтай нэг тэрбум хүн амьдарч байгаа юм. Зүүн европын томоохон хотуудад олон нийтийн газар тамхи татахыг хориглосон хууль хүчин төгөлдөр үйлчилж байгаа энэ үед тамхи үйлдвэрлэгчид маркетингийн гол хүчин чармайлтаа Зүүн Европ, хуучин социалист байсан орнууд, Африк, Азийн буурай хөгжилтэй орнууд руу чиглүүлээд байгаа юм. Тамхи үйлдвэрлэгчид үйлдвэрлэлээ нэмэглүүлэхийн тулд асар их хөрөнгө хүч хаяж байгаа энэ үед Билл Гейтс, Майкл Блумберг нарын хагас тэрбум доллар хэр үр дүн тэй байх бол гэдэг асуултыг хэрэгт дуртай сэтгүүлч нар тавьж байна.

Лид9. Өнөөдрөөс Оросын кино театруудаар “Бенаас ч илүү” гэдэг уран сайхны киноны нээлт болох гэж байна. Энэ кинонд Лондон хотод ирсэн хоср орос залуугийн амьдралыг харуулдаг юм.

Их Британий нийслэл Лондон хотод 1990 ээд оны эхээр ирж амьдарсан хоёр орос залууд тохиолдсон бодит үнэн түүхээс сэдэвлэн энэ киног бүтээжээ. Тэд Лондонд мөнгөгүй болсон тул гол зогоохын эрхэнд хулгай хийж, гүүрний доор хоноглож байжээ. Тэд мөнгөтэй болохяын тулд 1001 арга сэдэж байжээ. Гэхдээ тэд ихэвчилэн хууль бус арга мэх хэрэглэж байжээ. Энэ киноны год дүрд тоглосон жүжигчин Андрей Чадовт энэ дүрийг бүтээхэд маш хялбар байжээ. Учир нь тэр гол дүрийн баатарын нэгэн адил анх удаа хилийн чанад руу явж, англи хэлний мэдлэггүй ч гэсэн английн кино зураг авах багийнхантай ажиллажээ. Киноны зохиолыг одоогоос 10 аад жилийн өмнө зохиолч нь бичиж байжээ.

ТОВЧ

ОХУ ын Саратов хот аадар борооны дараа үерийн байдалтай байна. Хотын гудамж талбайгаар борооны ус гол мэт урсаж байгаа бол явган зорчигчид өвдөгөөр татсан ус туулж явж байна. Саравтов хотын 30 гаруй байшин барилга усанд автжээ..

ОХУ ын Волга машины үйлдвэр Волга Сибер загварын машин үйлдвэрлэжээ. Нэг жилийн дотор 10 мянган ширхэгийг үйлдвэрлэхээр төлөвлөөд байгаа юм. Энэ машиныг 2008 оны 9 сард худалдаанд гаргах болно. Машин загварын машиныг ОХУ ын ерөнхий сайд Владимир Путин

жолоодож хэд хэдэн тойрог хийгээд өөрийнхөө үнэлэлтийг өгсөн байна. Путины суусан машиныг хэн худалдаж авах бол гэж сэтгүүлчид таавар дэвшүүлжээ.

Пакистаны хамгийн өндөр Намба Барга оргилд авиралт хийж байсан Италийн уулчид осолджээ. Уулчид 6600 метрийн өндөрт гараад цасанд боогдсон байна. Уулчдын нэг нь халтирч доош унасан бол өөр хоёр уулчин цасанд боогдож хэдэн хоногийн турш тусламж хүлээж байжээ. Уулчидыг пакистаны цэргүүд олж уулын өндөр хавцалаас нисдэг тэрэгээр аварчээ. Харин Италиийн ууланд авиралт хийж байсан Голландын уулчидын аялал эмгэнэлтэйгээр төгсжээ. Уулнаас бууж байхдаа нэг гэр бүлийн 3 хүн амь насаа алдсан байна. Харин энэ гэр бүлийн эзэгтэйг аврагчид эмнэлэгт хүргэжээ.

Испаний далайн эргийн наран шарлагийн газар хортой мөгөөрс олноороо үзэгдэх болжээ. Наран шарлагийн газар ирсэн амрагчид мөгөөрсөнд хазуулж байна. Далайн мөгөөрс эрэг хавиар үзэгдэх болсоны гол буруутан нь загасчид юм байна. Тэд далайн мөгөөрсний гол идэш тэжээл болсон загасыг ихээр агнах болжээ. Испаний эмч нар нэг өдөрт мөгөөрсөнд хатгуулж, хазуулсан 60 гаруй хүнд тусламж үзүүлж байна. Мөгөөрсөнд хатгуулсны дараа яаралтай эмчилгээ хийхгүй бол амь насаа алдах аюултэй байдаг.

АНУ ын Нью Йорк хотын оршин суугч Жейк Бронштейн хүний инээмтгий байдлыг шалгах төхөөрөмжийг зохион бүтээсэн байна. Түүний зохион бүтээсэн төхөөрөмж нь бохь худалдах автомат машин юм. Бохь худалдан авсан хүн бүхэнд хэрхэн ер бусын байдлаар зугаацаж болохыг бичсэн зөвлөмж өгдөг байна. Жейк Броннтейн өөрөө бүх зөвлөмжийг бодож олдог. Одоогоор тэр зөвхөн нэг ширхэг ийм төхөөрөмж хийгээд байгаа. Ирээдүйл ийм автоматыг олныг үйлдвэрлэх боломжтой юм.

Мельбурн хотод гэрийн тэжээмэл молтогчин туулай эзэдээ гал түймэрийн аюулд өртөж шатаж үхэхээс аварчээ. Шөнө дунд байшинд гал түймэр гагах үед молтогчин туулай эзэдийнхээ унтлагийн өрөөний хаалгийг маажиж чимээ гаргажээ. Гал унтраагчид ирэх үед байшинд бүхэлдээ гал авалцсан байжээ. Гэрийн эзэнд хамаг эд хөрөнгөө гал түймэрт алдсан ч тэд өөрсдийгөө азтайд тооцож байна. Өөрсдийнх нь амийг аварсан молтогчин туулайг тэд жинхэнэх баатарлаг үйл хийсэн гэж магтаж байна.

Лид10. Өнөөдөр орон нутгийн цагаар өглөөний 9 цагаас эхлэн Хятад улсад Олимпийн наадмын нээлтийн ёслолын тасалбарыг худалдах 4 дэхь үе шат эхэллээ.

Хятадын нийслэл Бээжин хот, Шанхай, Тяньжин, Шэньян, Циньхуандао хотуудад нийтдээ 820 мянган тасалбарыг чөлөөтэжй хулдалдаж эхэлжээ. Нэг хүнд хоёроос илүү тасалбар худалдахгүй байх журам баталжээ. Тасалбарыг ням гариг хүртэл худалдах ёстой. Гэвч ням гаригаас өмнө тасалбар борлогдож дуусна гэж хэвлэлийнхэн мэдээлж байна. Өнөөдөр өглөө Бээжин хотын төвд байрласан 18 тасалбар түгээгүүрийн газрын гадаа10 мянган хүн цугларсан байна. Олимпийн наадмын тасалбар түгээх ажлыг 4 үе шаттай зохион байгуулсан юм. Эхний болон хоёрдугаар үед Интернэт болон Хятадын банкаар дамжуулан захиалага өгсөн хүмүүсийн дунд сугалаа явуулсан юм. Харин 6 сарын 9 нд урьдчилсан захилага авч тасалбарыг борлуулжээ. Бээжин хотын цагдаагийн газрын мэдээлснээр 5 сарын 5 аас хойш тасалбар дамлан худалдсан 60 гаруй тохиолдолыг илрүүлжээ. Олимпийн тасалбарыг дамлан худалдах оролдлого гарах юм бол хатуу арга хэмжээ авч, хуулийн дагуу шийтгэх болно гэж анхааруулсан юм. Ассошэйтэд пресс агентлагийн мэдээлснээр Олимпийн наадамын 6,8 сая тасалбар борлуулах юм байна. Тасалбарын 75 хувийг хятадын иргэдэд зориулан худалдах бол харин 25 хувийг нь дэлхийн бусад улс орнуудад хуваарилажээ. Өнөөдөр Бээжин хотод тасалбар авах гэсэн хүмүүс бүр хэд хоногийн өмнөөс тасалбар түгээгүүрийн газрын гадаа ирж хонох майхан, идэх хоолтойгоо иржээ.

2008-07-24

Дэлхийн мэдээ 2008 07 24 Пүрэв гараг

Лид1. Өнгөрсөн шөнө хүчтэй газар хөдлөлт Японы хойд хэсэгт боллоо. Японы Хонсю аралд рихтерийн шаталбараар 6.8 баллын хүчтэй газар хөдлөлт болсны улмаас 130 гаруй бэртгэж гэмтсэн байна. Одоогоор хүний амь нас үрэгдсэн тухай мэдээлэл ирээгүй байна.
Байгалийн гамшигийн үеэр олон арван байшин барилгад эвдрэлгарчээ. Хэд хэдэн машин хөрсний нуралтын улмаас онхолдож цонх нь хагарсан гэж орон нутгын телевиз мэдээллээ. Газрын чичиргээний улмаас замын хөдөлгөөнд замбараагүй байдал бий болж төмөр замын үйл ажиллагаа саатсан байна. Байгалийн гамшиг болсон бүс нутаг цахилгаан эрчим хүч, ундны усны хангамж, холбоо харилцаа тасарчээ. Хонсю арлын хойд хэсэгт хурдны галт тэрэгний хөдөлгөөн бүрэн зогссон байна. Газар хөдлөлтийн голомт нь нийслэл Токио хотоос 480 км-н зайтай газрын гүнд 124 кмт байсан гэж Японы цаг уурын агентлагаас мэдэгджээ. Газар хөдлөлтийн голомтоос эргэн тойрон 500 км ын радиуст чичиргээ мэдрэгдсэн байна. Газар хөдлөлтийн дараа цунами үүсэхгүй гэж мэргэжлийн хүмүүс нотлож байна. Ерөнхий сайд Ясуо Фукуда албаны хүмүүст энэхүү гамшигт өртсөн хүмүүст тусламж үзүүлэхиийг даалгаж, хохирол барагдуулах ажилд сайн дурынханыг ч оролцохыг уриалсан байна. Япон улс нь дэлхийн газар хөдлөлтийн идэвхтэй бүсэд оршдог юм. Хонсю аралд хамгийн сүүлчийн удаа 7 сарын 14 нд 7,2 баллын хүчтэй газар хөдлөлт болж 13 хүн нас барж 10 хүн ор сураггүй алга болсон юм. Тэгвэл өнгөрсөн шөнө БНХАУ ын баруун өмнө зүгийн нутагт, Сычуань, Шэньси мужийн заагт рихтерийн шаталбараар 5,6 баллын хүчтэй газар хөдлөлт болжээ. Одоогийн байдлаар байгалийн энэ үзэгдлийн үеэр 2 хүн бэртэж гэмтжээ. Өнгөрсөн 5 сарын 12 нд БНХАУ ын Сычуань мужид хүчтэй газар хөдлөлт болсоноос хойш газрын чичиргээ байнга мэдрэгдэх болсон юм.
Лид2. Солонгосын хойгийн цөмийн хөтөлбөрийг энхийн замаар зохицуулах 6 талт хэлэлцээрт оролцож байгаа төлөөлөгчид Сингапурт албан бус уулзалт хийлээ.
Энэ уулзалтад БНХАУ ын гадаад хэргийн сайд Ян Чези, АНУ ын төрийн нарийн бичгийн дарга хатагтай Кондализа Райс, Японы гадаад хэргийн сайд Масахико Комура, ОХУ ын гадаад хэргийн сайд Сергей Лавров, БНСУ ын гадаад хэрэг, гадаад худалдааны сайд Ю Мен Хван, БНАСАУ ын гадаад явдлын сайд Пак Ы Чун нар оролцсон юм. Уулзалтад оролцож байгаа төлөөлөгчид 6 талт хэлэлцээрийн ахиц дэвшилийн талаар өөр өөрсдийн үнэлэлт дүгнэлтээ хийжээ. Сингарпурт болсон албан бус уулзалтаар сонирхолын бүлгүүд өөр өөрсдийн байр сууриа чөлөөтэй илэрхийлсэн нь харилцан ойлголцолы улам ч нэмэгдүүлсэн гэж ажиглагчид онцлон тэмдэглэж байна. Уулзалтын дараа болсон хэвлэлийн бага хурлын үеэр 6 талт хэлэлцээрт оролцогч орнуудын гадаад хэргийн сайд нар хэд хэдэн асуудлаар нэгдмэл байр сууринд хүрсэнээ зарлажээ. Солонгосын цөмийн хөтөлбөрийг энхийн замаар шийдэх 6 талт уулзалтын 3 р үе шатыг эхлүүлэхийг АНУ, БНХАУ, ОХУ, БНАСУ, БНСУ Японы төлөөлөгчид дэмжиж байна.
Лид3. Хаант засаглалаас татгалзаж бүгд найрамдах засалглалтай ардчилсан улс болоод удаагүй байгаа Балба улсад төрийн өндөрлөгүүдийг сонгож дуусаад байна.
Балбын вант улсын анхны ерөнхийлөгч Рам Баран Ядав лхагва гаригт тангараг өргаж албан тушаалдаа томилогджээ. Түүний дараа Балбын түр засгийн газар бүрэн бүрэлдэхүүнээрээ огцорох өргөдөлөө ерөнхийлөгчид өргөн барьжээ. Ингэснээр Балбын засгийн газрын өнөөгийн гишүүд дараагийн засгийн газар байгуулагдах хүртэл үүрэг гүйцэтгэгч гэсэн тодотголтойгоор албан үүргээ хаших юм. Хаант засаглалаас татгалзаж ардчилсан дэглэмд шилжин ороод хэдхэн сар болж байгаа Балба улсын парламент өнөөдөр хуралдаж улс төрч Субаша Немвангаг парламентын даргаар сонгожээ. Энэ жил 55 настай Немванг нь хууль мэргэжилтэй бөгөөд Балбын коммунист намын төв хорооны гишүүн юм.


Лид4. Хуучин Югослав улсын цэргийн гэмт хэргийг шүүн таслахаар ажиллаж байгаа Гаага дахь олон улсын шүүхэд Боснигийн экс удирдагч Радован Караджичийг Сербийн хууль сахиулагчид шилжүүлэх өгөх ажиллагаа удааширч болзошгүй байна. Учир нь Каражичийн өмгөөлөгч Светозар Вуячич олон улсын шүүхэд шилжүүлэх шийдвэрийг давж заалдах болно гэж мэдэгдсэн юм. Гэсэн хэдий ч Каражичийг ирэх долоо хоногийн эхээр олон улсын шүүхэд шилжүүлэн өгнө гэж ажиглагчид таамаглаж байна. Сүүлийн 13 жилийн турш хууль сахиулагчдаас нуугдаж байсан Боснигийн ерөнхийлөгч асан Белград хотод хоригдож байгаа юм. Тэрээр олон улсын шүүхэд очих юм бол өмгөөлөгч авахгүйгээр өөрөө өөрийгөө өмгөөлөх бодолтой байгаа юм байна. Югославийн ерөнхйлөгч Слободан Милошевич бас өмнө нь шүүхэд дуудагдахдаа өмгөөлөгчөөс татгалзсан юм. Шүүх ажиллагааг аль болох удаашруулахын тулд Каражич ийм арга сонгож байна гэж мэргэжилтнүүд хэлж байна. Югославт хүн төрөлхтөний эсрэг хийсэн гэмт хэргийг шүүн таслах ажиллагаа 2010 хүртэл үргэлжилэх ёстой юм. Каражич Боснигийн ерөнхийлөгч байхдаа 1995 онд лалын шашинтай 8000 хүнийг Сребница хотод буудан хороох тушаал өгч байжээ. Олон улсын шүүх Каражичийн эсрэг 11 хавтас хэрэг үүсгэж сүүлийн 10 гаруй жил эрэн сурвалжилж байсан юм. Каражич энэ жил 63 настай. Тэрээр сүүлийн жилүүдэд Белграл хотод Драган Дабич гэдэг нэрээт амьдарч ардын эмчилгээ хийдэг байжээ. Сахал үсээ ургуулж зүсээ өөрчилсөн Карачиж өөрийгөө хүний био эрчим хүчний талаар мэргэшсэн хүн гэж танилцуулж, тэр ч бүү хэл интернэтэл өөрийн гэсэн вэб хуудас нээж, нэрийн хуудсаа бусдад тарааж, уламжлалт анагаах ухааны сэдвээр лекц уншдаг байжээ. Түүнийг илрүүлж баривчилахад АНУ, Их Британи, Германы тусгай албаныхан оролцсон байна.
Лид5. АНУ ын ерөнхийлөгчийн сонгуульд Ардчилсан намаас нэр дэьшин өрсөлдөж байгаа Барак Обама гадаадын орнуудаар хийж байгаа айлчлалаа үргэлжлүүлж байна.
Ноён Барак Обама Израиль улсад байхдаа тус улсын ерөнхийлөгч Шимон Перес, Палестины засаг захиргааны тэргүүн Махмуд Аббас нартай уулзалт хийжээ. Ойрхи Дорнодын орнуудаар айлчлахдаа Барак Обама Изралийн ерөнхий сайд Эхуд Ольмерт, тус улсын гадаад хэргийн сайд Ципи Ливни, сөрөг хүчний Ликуд намын дарга Бенжамин Нетаниягу нартай уулзаж, Холокостын золиос болсон хүмүүийн дурсгалд зориулсан цогцолборт очиж хүндэтгэл илэрхийлсэн байна. Айлчлалын хөтөлбөрт Палестины зүгээс байнга пуужингийн довтолгоонд өртөж байдаг Газын зурваст очсон байна. АНУ ын ерөнхийлөгчөөр хэн сонгогдсоноос үл хамаарч Израиль АНУ ын хооронд бий болсон онцгой нягт харилцаа хэвээр үргэлжилнэ гэж Обама мэдэгджээ. Барак Обама Ираны цөмийн хөтөлбөрийг зогсоохын төлөө чадах бүхнээ хийнэ гэж амлажээ. Барак Обама Кувейт, Ирак, Афганистан Иордан улсад айлчлал хийсэн бөгөөд Израильд хийсэн айлчлалынхаа дараа Барак Обама Холбооны Бүгд Найрамдах Герман улс , Франц, Их Британи Умард Ирландын Нэгдсэн Вант Улсад айлчлал хийх юм. Улс төр судлаачид Барак Обамаг олон улсын харилцааны туршлагагүй гэж шүүмжилдэг. Үүнийг няцаахын тулд тэр гадаадын орнуудаар айлчилж байна.
Лид6. Холбооны Бүгд Найрамдах Герман улсын нийслэл Берлин хотод нэгэн иргэн эсэргүүцлийн ажиллагаа хийжээ. Тэрээр Барак Обамаг Берлин хотод ирэх гэж байгаа эсэргүүцэж байна гэж хэвлэлийнхэнд ярьжээ.
Берлин хотын иргэн Барак Обамагийн машин цуваа явах зам дээр улаан будаг асгажээ. Замыг харуул хамгаалалтад авчихсан байжээ. Тэр хүн хамгаалалтын бүс рүү хэрхэн нэвтэрсэн нь тусгай албаныханы хувьд оньсого таавар болж үлдээд байна. Берлиний цагдаа нар түүнийг саатуулж мэдүүлэг авч эхэлсэн бөгөөд хэн болохыг нь тогтоож, яагаад Барак Обамаг Берлинд ирэхийг нь эсэргүүцэж байгааг нь тодруулах гэж байна.
Лид7.АНУ ын ерөнхийлөгч Жорж Буш улс орныхоо эдийн засгийн байдлыг, санхүүгийн зах зээлийг шарталтын байдалтай байгаа хүнтэй зүйрлэж хэлжээ.
Өнгөрсөн баасан гаригт Цагаан ордоны эзэн Жорж Буш Техас мужийн_ Хьюстен хотод улс төрийн зорилгоор хандив цуглуулах үйл ажиллагааны хаалтад оролцохдоо энэ санхүүгийн байдлын талаар ярьжээ. Энэ арга хэмжээнд хэвлэл мэдээллийн хэрэгслийнхэнийг уриагүй бөгөөд танхимд байсан хүмүүсийг гэрэл зургйин аппарат, дүрс бичлэгийн камер, гар утсаа унтраахыг хүссэн байна. Гэвч танхимд байсан зочидоос хэн нэгэн нь гар утасны камераар Жорж Бушын хэлсэн үгийг бичиж авсан байна. Дараа нь тэрээр энэ бичлэгээ интернэтийн сүлжээнд байрлуулжээ. Уолл Стрит ямар нэгэн заль мэх хэрэглэхгүйгээр эрүүлжихэд хэдий хугацаа хэрэгтэй вэ гэдэг нь асуудлын гол зангилаа юм. Бид орон сууцны зээлийн асуудалтай тулгарч байсан. Хьюстенд, Далласт биш юмаа гэхэд өөр газар Лора өнөөдөр байшин худалдан авахаар оролдсон. АНУ ын санхүүгийн зах зээл төдийгүй дэлхийн олон оронд сүүлийн саруудад хүнд үетэй тулгарсан. Бирж дээр хувьцааны ханш унаж, орон сууцны зээл авсан хүмүүс өрөө төлж чадахгүйд хүрсэн. АНУ ын эдийн засаг шартсан хүнтэй л адилхан байна гэж хэлэхэд олн хүмүүс инээлджээ. Жорж Бушыг ерөнхийлөгчийн бүрэн эрхийн хугацаа дууссан хойно Бушын гэр бүлийнхэн Техас мужийн Кроуфорд дахь эдлэндээ амьдрах хүсэлтэй байгаа юм байна гэдэг дүгнэлтийг ажиглагчид Жорж Бушын энэ ярианаас хийсэн байна.
ТОВЧ
Грекийн нийслэл Афин хотоос холгүй ойн түймэр дүрэлзэж байна. Галын дөл хотын захын дүүрэгт тулж ирсэн тул зарим оршин суугчид баримт бичиг, үнэ цэнэтэй эд зүйлсээ авч орон гэрээсээ дүрвэж эхэлжээ. Цаг агаар халуу, чийгшилт бага, хүчтэй салхитай байгаа нь гал түймэр түргэн хугацаанд их талбай хамрахад нөлөөлж байна. Гал унтраах ажилд 8 нисдэг тэрэг, 25 гал унтраах баг дайчлагджээ.
Тэгвэл манай урьд хөрш БНХАУ ын төвийн мужуудаар хүчтэй бороо үргэлжилэн орж байна. Хөрсний гулгалт үүсэж зарим байшин барилга нурах аюултай байна. Одоогийн байдлаар 3 хүн живж, хоёр хүн аянганд цохиулж, нэг хүн байшинд дарагдаж амь насаа алджээ. Бороо үргэлжилэн орж байгаа Хятадын Хубэй мужаас 12 мянган хүнийг өөр газар руу нүүлгэн шилжүүлжээ. Цаг агаарын урьдчилсан мэдээгээр аадар бороо ойрын хэд хоногтоо үргэлжилэн орох юм байна.
Лид Хүнсний үнийн өсөлт нь африкын мянга мянган ядуу буурай иргэдийг өлсгөлөнд хүргээд байна.
Их Британи улс африкийн өлсгөлөнд нэрвэгдсэн улс орнуудад хүмүүнлэгийн тусламж үзүүлжээ. Их Британий хүмүүнлэгийн байгуулага 9-13 сая иргэдэд хүмүүнлэгийн тусламж яаралтай хэрэгтэй байна хэмээн мэдэгдсэн юм. Энэхүү байдал нь хүнсний бүтээгдэхүний үнийн өсөлтөөс, ялангуяа гурил, удаан буудай өндөр үнэтэй байгаагаас үүдэлтэй. Сүүлийн 3 жил дарааллан ган гачиг болсон нь хүсний хомдол бий болж өлсгөлөнд нэрвэгдэх гол шалтгаан нь болжээ. Олон улсын хүмүүнлэгийн байгуулагын төлөөлөгчид Африк тивд хумхаа өвчний гаралт нэмэгдэж байгаад сэтгэл түгшиж байна. Өнгөрсөн мягмар гаригт НҮБ-н Дэлхийн Хүнсний байгууллагаас Африкт хүнсний бүтээгдэхүүний үнэ болон, шатахууны үнийн өсөлтийн улмаас ойролцоогоор 14 сая хүнд хүнсний тусламж хэрэгтэй байна гэж мэдэгдсэн юм. Зарим газар хүнсний бүтээгдэхүүний үнэ 500 хувиар нэмэгджээ.
Лид Долли хар салхи Мексик улс, Техасийг дайран өнгөрлөө. Миамид байрладаг АНУ ын хар салхи судлах үндэсний төвийнхөн сэрэмжлүэг гаргасаны дараа Техас мужийн өмнөд хэсгийн хотуудад түгшүүр зарлажээ.
Техасын эрчим хүчний байгууллага цахилгааны хангамжийг зогсоож 27000 хэрэглэгч гэрэл цахилгаангүй өдөр хоногийг өнгөрүүлж байна. Долли хар салхи Техасын Өмнөд Падрын арлыг дайрч өнгөрсөн ч аюул дуусаагүй бөгөөд нутгийн төв хэсгээр үер усны аюулаас сэрэмжлэхийг албаны хүмүүс анхааруулжээ. Хүчтэй салхины улмаас Техасын 3 хотын ойролцоогоо 5000 гаруй иргэд нийтийн хорогдох байранд очжээ. Хар салхиний дараа 24 цаг тасралтгүй үргэлжлэн бороо орох тул үер болох эрсдэлтэй байна.
Лид.Италын ерөнхий сайд Сильвио Брүлүскони цагаачдийг хуулийн хариуцлагад татах тухай хуулийн төсөл боловсруулж парламентад өргөн барьжээ.
Шинэ хуулийн төслийг Италийн сенатын танхим баталсан бөгөөд хууль бус цагаачдийг шүүхээр шийтгэж ял оноох юм. Италын шүүх хууль бус цагаачидад нутгаасаа хөөн гаргахаас эхлээд 4 жил хүртэлх хугацаанд хорих юм байна. Хууль бус цагаачдын өмчийг хураан авч улсын орлого болгох юм.Католикийн сүм хийдүүд болон Италын зүүнийг баримтлагч талынхан нь энэ шинэ хууль гарсанаар арьс өнгөөр ялгаварлан гадуурхах явдлыг өөгшүүлж байна хэмээн мэдэгджээ.

Лид8.ОХУ ын Дагестаны өөртөө засах оронд олон цагаар үргэлжилэн орсон хүчтэй аадар бороо, мөндөрийн дараа үерийн байдал үүсээд байна.
Дагестаны Ахтын дүүрэгт усны их урсгал замдаа таарсан бүхнийг хуу хаман урсгаж байна.Хот суурин газрын гудамжаар борооны ус гол мэт урсаж байгаа дүр зурагийг НТВ телевизийнхэн дүрс бичлэгийн хальсандаа буулгаж авчээ. Дагестанд аадар борооны үеэр зам гүүр эвдэрч цахилгаан эрчим хүч тасалдсан байна. Тосгоны зарим байшин сууц усанд автажээ. Хөдөө аж ахуйн салбарт ч ихээхэн хэмжээний хохирол учирсан байна. Тариан талбай бүхэлдээ усанд автсан тул орон нутгийн хөдөө аж ахуй эрхлэгчид энэ жил ургац авах боломжгүй болжээ.
Лид9. Францын парламент ажилчин хүн долоо хоногт заавал 35 цаг ажиллах ёстой гэсэн хуулийг хүчингүй болгожээ. Ажлын цагийг өөрчилөх шинэ хууль баталсанаар ажилчин хүн үйлдвэрчний эвлэлийнхээ тусламжтайгаар ажил олгогчтойгоо хөдөлмөрийн гэрээ байгуулахдаа долоо хоногт хэдэн цаг ажиллахаа өөрөө шийдэх эрхтэй болж байна.

Одоогоос 10 жи лийн өмнө Франц улсын социалист намынхан засгийн эрхийг брьж байхдаа долоо хоногт 35 цаг ажиллах тухай хууль баталж байсан юм. Харин Францын ерөнхийлөгч Николя Саркози ажиллах хугацааг заавал хуулиар зохицуулах нь Франц улсыг дэлхийн тавцанд өрсөлдөх боломжийг нь хязгаарлаж байна гэж үзэж энэ хуулийг хүчингүй болгох санаачлага гаргажээ. Ажилчин хүн долоо хоногт хэдэн цаг ажилахвэ гэдэгээ ажил олгогчтой харилцан тохиролцож хөдөлмөрийн гэрээ байгуулах тухай хууль ирэх 8 сараас хүчин төгөлдөр үйлчилж эхэлнэ.

Лид10. Дэлхийн хамгийн баян чинээлэг хүмүүсийн тоонд ордог америкийн иргэн, Майкрософт компанийг үндэслэн байгуулагч Билл Гейтс, санхүүгийн ертөнцийн загалмайлсан эцэг гэгдлэг одоо Нью Йорк хотын амбан захирагчаар ажиллаж байгаа Майкл Блумберг нар хамтран тамхиний хор уршигийг танилцуулах зорилгоор хамтран ажиллах гэж байна.
Тамхи татах муу зуршилаас болж манай гаригийн нэг сая хүн жилд хорвоог орхиж байна гэж тэд мэдэгдээд ирэх таван жилийн турш ядуу болон буурай хөгжилтэй орнуудад тамхинаас гарах хүсэлтэй хүмүүст туслах хөтбөлбөр хэрэгжүүлнэ гэж мэдэгдсэн байна. Тэдний төсөлийнхөө ихэнхи хөрөнгийг тамхиний эсрэг сурталчилгаа хийхэд зарцуулах болжээ. Өнөөдөр манай дэлхий дээр тамхи татах муу зуршилтай нэг тэрбум хүн амьдарч байгаа юм. Зүүн европын томоохон хотуудад олон нийтийн газар тамхи татахыг хориглосон хууль хүчин төгөлдөр үйлчилж байгаа энэ үед тамхи үйлдвэрлэгчид маркетингийн гол хүчин чармайлтаа Зүүн Европ, хуучин социалист байсан орнууд, Африк, Азийн буурай хөгжилтэй орнууд руу чиглүүлээд байгаа юм. Тамхи үйлдвэрлэгчид үйлдвэрлэлээ нэмэглүүлэхийн тулд асар их хөрөнгө хүч хаяж байгаа энэ үед Билл Гейтс, Майкл Блумберг нарын хагас тэрбум доллар хэр үр дүн тэй байх бол гэдэг асуултыг хэрэгт дуртай сэтгүүлч нар тавьж байна.

Лид11. ОХУ ын эрдэмтэд дэлхийн хамгийн цэнгэг устай, бас дэлхийн хамгийн гүн Байгал нуурын ус, хөрсийг судлах гэж байна. Өчигдөр “Мир” загварын шумбагч төхөөрөмжийг Байгал нуурын усанд тавьж анхны туршилтийг хийхээр төлөвлөсөн байсан ч цаг агаарын таагүй байдлаас бол туршилтийг нэг өдрөөр хойшлуулжээ. Оросын эрдэмтэд Буриадын Турка суурингийн ойролцоо байрлаж байгаа юм. Мир шумбагч төхөөрөмжөөр өмнө нь Оросын эрдэмтэд хойд туйлын ерөөлд хүрч хөрсний дээжийг нь авч байсан юм. Харин Байгал нуурын ерөөлд Мир шумбагчийг оруулахын тулд нэмэлт тоноглол хийжээ.
Өнөөдөр зөвхөн туршилт хийж байгаа бөгөөд харин жинхэнэ шумбалт нь 7 сарын 27 оос 29 ний хооронд болох юм. Оросын эрдэмтэд 9 сарын дунд үе хүртэл Байгал нуурт судалгааны ажил хийнэ. Энэ хугацаанд нийтдээ 60 гаруй удаа шумбах юм. Судалгааны ажил 2009 онд ч үргэлжилнэ. Ирэх жил тэд Байгал нуурын ероолд нь 100 гаруй удаа хүрэх юм байна. Байгаль нуурын усны найрлага, ероолийн хөрсний бүтэцийг шинжилж, байгалийн баялаг байгаа эсэхийг тогтоох зорилготой юм.

Лид12.8 сарын 8 нд нээлтээ хийх Бээжингийн зуны олимпийн их наамдамд оролцохоор ирэх тамирчид, жуулчидийг нисэх онгоцны буудалд роботууд угтах гэж байна.
Хятадын техник технологийн орчин үеийн ололт амжилтийг Олимпийн наадмын үеэр сурталчилах зорилгоор эдгээр роботуудыг үйлдвэрлэжээ. Нисэх онгоцны буудалд байх энэ робот Хятад, Англи хэлээр ярихаас гадна өөр дэлхийн 20 гаруй хэлээр сайн байна уу гэж мэндчилж чаддаг гэнэ