Дэлхийн мэдээ 2008 04 15 Мягмар гараг

Лид1. ОХУ ын нэгдсэн орос намын их хурал Москва хотод болж байна.
Энэ хурлын үеэр Нэгдсэн Орос намын дарга Борис Грызлов Владимир Путинд намын даргын албан тушаалд ажиллахыг санал болгожээ.
Оросын Интер факс агентлагийн мэдээгэээр хэрвээ Путин энэ саналыг хүлээн авах юм Борис Грызлов намын даргийн албан тушаалаасаа огцрох юм. Нэгдпсэн Орос намын эхний өдрийн хуралдаанаар намын дүрмэнд өөрчлөлт оруулсан байна. Намын дарга, Намын дээд зөвлөлийн даргын албан тушаалынм эрх үүргийг зааглаж өгчээ. Оросын ерөнхийлөгч Влапимир Путин, шинээр сонгодсон ерөнхийлөгч Дмитрий Медведев нар Нэгдсэн Орос намын өнөөдрийн хуралдаанд оролцох урилга авчээ. Нэгдсэн Орос нам нь 2 гишүүнтэй. Оросын улс төрийн хамгийн том намын даргаар ажиллаач гэсэн саналыг Путин хүлээн авна гэж улс төр судлаачид таамаглаж байна. Путины бүрэн эрхийн хугацаа дуусгавар болсны дараа тэр шууд засгийн газрын тэргүүнээр ажиллах юм.

Лид2. Шведийн ерөнхий сайд Фредрих Рейнфельд БНХАУ-д албан ёсны айлчлал хийж байна.
Шведийн ерөнхий сайд Фредрик Рейнфельд Бүх хятадын ардын төлөөлөгчдийн их хурлын дарга У Банго, Хятадын ерөнхий сайд Вэнь Зябао нартай уулзсан байна. Уулзалтын эхэнд У Банго хятад шведын харилцаа хамтын ажиллагаа хоёр улс дипломат харилцаа тогтоосон 58 жилд амжилттай хөгжиж байгааг онцлон тэмдэглээд, олон улсын тогтвортой байдал нөлөө үзүүлж чадаж байгаад сэтгэл хангалуун байгаагаа хэлсэн байна. Швед улс нь Европын холбооны гишүүн орон юм. Хятад улс цаашид Шведтэй олон салбарт харилцан ашигтай ажиллах хүсэлтэй байгааг У Банго хэлжээ. Үүний хариуд Шведийн ерөнхий сайд хаоёр орны хооронд өндөр дээд түвшиний яриа хэлэлцээр тогтмолжиж байгааг сайшааж байгаль орчинд ээлтэй технологийн хэрэглэдэг эрчим хүчний хамтарсан үйлдвэр байгуулах боломжтойг хэлсэн байна. Хятадын хувьд эрчим хүчний хэрэглээ нь эрс өсөн нэмэгдэж байгаагаас гадна хүрээлэн байгаа орчны бохирдол хэрээс хэтэрч байна гэсэн шүүмжлэлд өртөөд байгаа юм. Үүний дараа хятадын ерөнхий сайд Вэнь Зя Бао Шведийн ерөнхй сайдыг хүлээн авч уулзаж, хэлэлцээр хийжээ. Хятад Шведийн хооронд худалдааны бараа эргэлт тогтмол өсж байгааг талууд онцлон тэмдэглэжээ.

Лид3. Агаар мандалд хортой бодис ялгаруулж байгаа хэмжээгээрээ хятад улс дэлхийд 1-р байранд орж байна гэж Калифорнигийн их сургуулийн байгаль хамгаалагчид үзэж байна.
Хятадын засгийн газар эрчим хүч гарган авах бодлогоо эрс өөрчлөхгүй бол агаарын бохирдол жлам их нэмэгдэх болно гэж шинжээчид анхааруулж байна. 2006-2007 оны хооронд хятадын аж үйлдвэрүүдийн ялгаруулсан хортой бодисын хэмжээ америкийн нэгдсэн улсын ялгаруулсан хэмжээг хэд дахин давжээ. Саяханыг хүртэл дэлхийн агаар мандалд ялгаруулж байгаа хорт хийн хэмжээгээрээ АНУ тэргүүн байр эзэлдэг гэж үздэг байлаа. Калифорни мужын байгаль хамгаалах салбарын эрдэмтэн хятадын хэд хэдэн мужын хүнд үйлдвэрийн үйл ажиллагаанд дүгнэлт хийж, хятадын хотуудын агаарын бохирдолд судалгаа хийсний үндсэн дээр дээрх мэдээллийг тарааж байгаа юм байна. Байгаль хамгаалах салбарт ажилладаг хятадын мэргэжилтнүүд бас агаарын бохирдол хятад улсын толгойны өвчин болоод байгааг хүлээн зөвшөөрч байгаа юм.

Лид4. Италийн улс төрд Сильвио Берлускони эргэж ирлээ. Тус улсын парламентын сонгуульд Зүүний талыг баримталдаг Сильвио Берлусконигийн тэргүүлдэг нам ялалт байгуулжээ.
Италийн парламентын сонгуулийн адбан ёсны дүн гараагүй байгаа ч Сильвио Берлусонигийн нам олонхийн саналыг авч чадсан нь тодорхой болсон юм. Сильвио Берлусконигийн өмнө шийдвэрлэх олон асуудал байна.Дампуурлын ирмэгт тулсан Италийн иргэний агаарын тээврийн Ал-Италиа компанийг аврах, Неополь хотын хог хаягдалыг тээвэрлэх асуудлыг шийдэх, ажилгүйдлын түвшинг бууруулах гээд тулгамдсан асуудал цөөнгүй байгаа юм. Би дахин Италийн ерөнхий сайд болсноор эдгээр асуудлыг шийдэхийн төлөө ажиллах болно гэж Сильвио Берлскони үндпэсний телевизийн шууд нэвтрүүлэгт оролцохдоо хэлсэн байна. Сильвио Берлусконигийн гол өрсөлдөгч Италийн Ардчилсан намын тэргүүн, Ром хотын дарга, Вальтер Велтрони аль сонгуульд ялагдсанаа хүлээж, Сильвио Берлусконип баяр хүргэж, ажлын амжилт хүсжээ. Сильвио Берлускони энэ жил 71 настай. Түүнийг Италийн хамгийн баян хүн гэж үздэг юм. Хэвлэл мэдээлэлийн хэрэгсэл, сурталчилгааны алба, даатгалын компани, барилга, хүнсний үйлдвэрүүдийг эгнээндээ багтаасан томоохон бизнес группыг Сильвио Берлускони үүсгэн байгуулсан юм. Түүнээс гадна хөлбөмбөгийн Милан баг түүний мэдэлд байдаг. Сильвио Берлускони өмнө нь 2- ч удаа ерөнхий сайдаар ажиллаж засгийн газрыг тэргүүлж байсан билээ. Өнөөгийн ерөнхий сайд Романи Продигийн намын рейтинг унасанаар парламентын ээлжит бус сонгуулийг явуулж байгаа юм. Сүүлийн 63 жилд италид 61 удаа засгийн газар солигджээ. Сильвио Берлусконигийн засгийн газар 62 нь болох юм байна.

Лид5. Францын Ле Монде сониний сэтгүүлчид өнөөдөрөөс эхлэн үзгээ хойш тавьж ажил хаялт зарлажээ. Ле Монде сонины захиргаа орон тооны цомхотгол хийх гэж байгаа сурвалжлагчид ийнхүү эсэргүүцэл илэрхийлж байгаа юм байна.
Сонины эзэд ашиг муутай ажиллаж байгаа зарим хэвлэлүүдийг зарж, сурвалжлагчидынхаа дөрөвний нэг хувьтай нь хөдөлмөрийн гэрээгээ цуцлах гэж байгаа юм байна. Сонины эзэд, сурвалжлагчид яриа хэлэлцээр хийсэн ч ойлголцолд хүрч чадаагүй байна. Ле Монде сонин нь 1944 оноос эхлэн уншигчдлын гарт хүрч эхэлсэн францын засгийн газрын албан ёсны хэвлэл гэж тооцогддог юм. Ле Монде сонин өдөрт 320 мянган ширхэг хэвлэгддэг. Сүүлийн үед сонины орлого буурч байгаа тул орон тоонц цомхотгол хийхээс өөр аргагүй болоод байна гэж сонины эрхлэн гаргагч нь учирлаж байна. Ле Монде сонин 2007 онд 20 сая еврогийн алдагдалтай ажиллажээ. 2007 оны сүүлээр сонины газрын захирлуудын зөвлөл нь хувьцаа эзэмшигчидтэйгээ үзэл бодлын зөрүүтэй болсоноос огцорч байжээ.

Лид6. Сүүлийн хоёр сарын турш Иракт алан хядагчдын гарт барьцаалагдаад байсан Их Британий сэтгүүлч Ричард Батлер суллагдсан байна. Сэтгүүлчийг суллах ажлыг Иракын хүчний байгуулагууд зохион байгуулжээ.
Их Британий сэтгүүлч америкийн Си Би Эс телевизэд гэрээгээр ажиллаж байсан юм. Өнгөрсөн 2 сард тэр орчуулагч Ирак залуугийн хамт зочид буудалд байхдаа барьцаалагдсан юм. Гурван хоногийн дараа орчуулагчыг нь сулласан бол Их Британий сэтгүүлчийг өдий болтол барьцаанд байлгажээ. Алан хядагчид Ричард Батлерыг алан хядагчид Басра хотын захын дүүргийн нэгэн байшинд хорьж байсан гэж Иракын цагдаагийн газраас мэдээлсэн байна. Иракын цагдаа нар түүнийг олох үед сэтгүүлчийн толгойд шууудай углаж, гар хөлийг нь хүлсэн байжээ. Сэтүүлчийг байдгаж байсан барилгад алан хядпагчдын зэр зэвсэг ч олджээ. Одоо сэтгүүлч Их Британий цэргийн эмнэлэгт эрүүл мэндийн үзлэгт орж байгаа бөгөөд удахгүй эх орондоо буцах юм.

Лид7. Малайзын сөрөг хүчний Ардын намын лидер Анвар Ибрагимыг дэмжигчдийн цуглааныг цагдаа нар хүч хэрэглэн тараажээ. Малайзын эрх баригчид түүнийг удахгүй болох сонгуульд нэр дэвших эрхийг нь хаагаад байгаа юм.
Ерөнхий сайдын орлогчоор ажилаж байсан Анвар Ибрагим 1998 онд авилагын хэрэгт холбогдож шоронд орсон юм. Гэвч түүнийг улс төрийн учир шалтгаанаар хилс хэрэгт түлхсэн гэж дэмжигчид нь үздэг байна. Тэр шоронгоос 2004 онд суллагдсан юм. Гэсэн ч түүнийг 2008 оны 4 сард хүртэл улс төрд оролцохыг хоригложээ. Өчигдөр болсон цуглааны үеэр тэр бид сонгуульд ялалт байгуулж чадна гэдэгтээ итгэлтэй байна гэж хэлсэн байна. Цуглаан эхлээд удаагүй байхад цагдаа нар хүмүүсийг хүчээр тарааж эхэлсэн байна. Анвар Ибрагим цуглаан хийх зөвшөөрөл аваагүй байсан гэж цагдаа нар энэ үйлдэлээ тайлбарлажээ.

Лид8. Энэтхэг Бангладешийн хооронд сүүлийн 43 жилд анх удаа зорчигч тээврийн галт тэрэг явжээ. Энэтхэгийн Калькутта хотоос Бангладеш улсын Дакка хотыг зорьсон анхны галт тэрэгний цуваа хөдөлсөн байна.
Энэтхэг Бангладешийн хооронд сүүлийн 43 жилд анх удаа явсан галт тэргийн “Найрамдлын экспресс” гэж нэрлэжээ. Сэтгүүлч, улс төрчидоос бүрдсэн 65 хүн анхны зорчигч нь болсон байна. Харин Бангладешийн Дакка хотоос Энэтхэгийн Калькутта хот руу явсан галт тэргэнд 418 зорчигч байсан гэж Ассошиэйтэд пресс агентлаг уламжилжээ. Найрамдлын экспресс галт тэрэг долоо хоногт хоёр удаа тогтмол явж байхаар болжээ. Галт тэрэг нь 7 цуваатай, 400 зорчигч багтаах хүчин чадалтай юм байна. Тасалбарын үнэ нь 8 доллар юм байна. Найрамдын галт тэрэгний хөдөлгөөнийг эхлүүлэхгүй байх үүднээс хэд хэдэн удаа хорлон сүйытгэх ажиллагаа явагдаж байжээ. 4 сарын 13-нд төмөр зам дагуу 6 тэсрэх бөмбөг тавьсаныг илрүүлсэн бол 4 сарын 14-нд арав гаруй хүн төмөр замыг хааж хөдөлгөөнд саад учруулжээ. Энэтхэг Пакистаны хооронд 1965 онд дайн дэгдсэний дараа Энэтхэг Бангладешийн хооронд төмөр замын хөдөлгөөн зогссон юм. Бангладеш улс нь өмнө нь Пакистаны бүрэлдэхүүнд багтаж байгаад 1971 онд тусгаар тогтнолоо зарласан юм. 1990 оноос эхлэн Энэтхэг Бангладешийн хооронд автобусаар зорчигч тээвэрлэх үйлчилгээ нэвтэрсэн юм байна.

Лид9. 20-р зууны хамгийн суут хүмүүсийн нэг гэж тооцогдож байсан америкийн физикч Жон Уилер даваагаас мягмар гаригт шилжих шөнө уушигны үрэвсэлт өвчиний улмаас 96 насандаа хорвоогийн мөнх бусыг үзүүлсэн байна.
Тэр 20-р зууны дунд үеэр атомын бөмбөг зохион бүтээж, дэлхийн татах хүчний тухай онодлыг боловсронгуй болгож,бас сансрын хар нүх гэдэг нэр томъёог бодож олсон юм. Тэр 1911 оны 7 сарын 9-нд АНУ ын Флорида мужын Жексонвил хотод мэндсэнлсэн байна. 1932 онд физикийн салбарт эрдэм шинжилгээний ажил хийж, Докторыбн зэрэг хамгаалжээ. Дараа нь Дани улсад очиж Нобелийн шагналт эрдэмтэн Нильс Борын удирдсан эрдэм шинжилгээний багт орж ажиллажээ. 1939 онд АНУ-д эргэж ирж Дэлхийн 2-р дайны жилүүдэд атомын бөмбөг зохион бүтээх Манхеттэн төсөлд ажиллажэ байжээ. Дараа нь ус төрөгчийн бөмбөг хийх ажилд ч гар өие оролцсон юм.
Сансарын хар нүх гэдэг нэр томъёог тэр 1957 онд нэгэн эрдэм шинжилгээний хурлын үеэр олон нийтэд танилцуулсан байна. 1938-1976 оны хооронд Уиллер Пристоны их сургуулийн физикийн тэнхэмд, 1976- оноос хойш Техасын физикийн онолын судалгааны төвийн тэргүүнээр ажиллажээ.

Лид10. 1736 оны үеийн цутгамал зооснуудыг ОХУ ын Юсово гацаанд байдаг Михаил Арханелийн сүмээс олсон байна.
Сүмийг сэргээн засварлах ажил хийгдэж байх үеэр энэ хуучны зооснуудыг олжээ. Юсово гацаанд хуучны зоос нуусан гэдэг яриа 1917 оноос хойш амнаас ам дамжигдан яригддаг байсан ч чухам г хаана байгааг нь хэн ч мэддэггүй байсан юм. Сүмийг 1920 онд хааж зөвлөлтийн коммунистууд склад болгожээ. Шуудайд хийсэн 8000 ширхэг малт мөнгөн зоосыг одоо судлаж байна. Сүмийн барилгаас олдсон алт мөнгөн зооснууд төрийн мэдэлд шилжиж байгаа юм байна. Эргдэмтэд судалгааны ажлаа дуусгаад музейд шилжүүлэх үүрэг хүлээжээ. Сэргээн засварлагдаж байгаа сүм ирэх зунаас мөргөлчид, сүсэгтэнүүдэд үүд хаалгаа нээнэ.

Лид11. Титаник онгоцны сүйрлийн шалтгааны талаар шуугиан дэгдээсэн мэдэгдэл хийсэн байна,
Энэхүү мэдэгдлийг далайн осол сүйрлийг судлаач Рей Бостон хийсэн байна, Британийн судлан шинжээч энэ хүний баримт тодорхойлолтоор бол итаник онгоц мөсөн уултай мөргөлдсөнөөс болж живээгүй харин хөлгийн тавцан дээр дэлбэрэлт болсноос сүйрсэн юм байна , Энэ онгоцноос амьд гарсан усан цэргүүд ярихдаа бүр далайд гарахаас өмнө онгоны машины хэсэгт нүүрс шатаж байсан, гэхдээ нэг их сүртэй түймэр болоогүй учраас унтраасан гэж байсан үгээс эрдэмтэн иш татжээ, Гэтэл далайд гарсан хойно гал дүрэлзэн ассанаас болж дэлбэрэлт үүсгэсэн байх магадлалтай бөгөөд далайчдын энэ үгийг сүйрлийн албан ёсны таамаглалыг гоёж чимэхдээ огт харгалзан үзээгүй юм гэж Рей Бостон мэдэгджээ, Яг ерэн зургаан жилийн өмнө сүйрсэн энэ усан онгоц живэх үед 15ОО гаруй хүн амь насаа алдсан юм,

Лид12. Куин хамтлагийн дуучин Брайэн Мэй Ливерпулийн их сургуулийн хүндэт захиралын албан тушаалд томилогдсон байна. Үүнээс өмнө энэ албан тушаалыг Их Британий ерөнхий сайд асан Тони Блэрийн гэргий Шери Блэр хашиж байсан юм.

Ливерпулийн их сургуулийн хүндэт захиралын албан тушаалд томилсон тухай мэдээг аваад Брайн Мэй эхэндээ нэлээн гайхжээ. Брайн Мэй дуулахаас гадна сансар судлалын салбарт эрдэм шинжилгээний бүтээл бичиж докторын зэрэг хамгаалсан юм. Одоогоос 30 жилийн өмнө Брайн Мэй хоёр ч эрдэм шинжилгээний нийтлэл бичиж, докторын зэрэг хамгаалах гэж байсан юм. Гэвч урлагтай холбогдсоноор шинжлэх ухаанаас хөндийрч байжээ. Хүндэт захиралын албан тушаалыг шилжүүлэх ёслолд өмнөх захирал хатаггтай Шери Блэр оролцсон байна. Ливерпулийн их сургууль нь боловсролынхоо чанараар дэлхийд 14-рт ордог байна. Ливерпулийн их сургуульд өмнө нь Жон Леннон суралцаж байсан ч төгсөөгүй юм байна. Брайн Мэйт энэ сургууль цалин өгөхгүй, бас албан тасалгаа өгөхгүй юм байна. Тэр хичээлийн жилийн сүүлээр их сургууль дээр ирж төгсөгчдөд дипломыг нь гардуулж байх юм. Оюутанууд ч энэ үеэр алдарт гитарчины гарын үсгийг авах давхар боломжтой болж байгаа юм.

Лид13. Өнөөдөр олон зуун интернэт хэрэглэгчид америкийн Карнеги Меллоны их сургуульд авсан нэгэн дүрс бичлэгийг бие биедээ дамжуулан үзэцгээжээ.
Тус сургуулийнхан робот могой зохион бүтээж туршилт хийсэн байна. Робот могой хананд авирч, бүр усанд ч сэлж чаддаг байна. Бионика буюу амьд мэт робот хийх техникийн урсгал өнгөрсөн зууны 70-аад оны үед моодонд орж байсан. Харин эргээд одоо энэ салбар эрчимтэй хөгжиж байна. Бостоны хотын захад дөрьөн хөлтйэ этгээд сонин амьтан явж байгааг хараад олон хүн гайхжээ. Энэ роботууд нь 70 кг хүртэлх жинтэй ачааг тээвэрлэж, замын ямар ч бартаа саадыг чөлөөтэй давж чаддаг байна. Магадгүй 21-р зууны явган цэрэг үүнтнэй төстэй байх биз ээ. Түүнээс гадна Бостон Динамикс компанийхан Рекс нэртэй робот шавьж бүтээсэн байна. Бионикийн шинжлэх ухаан Орост чыас хөгжиж, чамгүй амжилтад хүрчээ. Цаашид хүн роботуудыг өөрийн оюун ухаанаараа алсаас удирдах боломжтой гэдэг дүгнэлтийг оросын эрдэмтэд хийжээ. Одоо эрдэмтэд өөрөө хэлбэр, өнгөө өөрчилдөг бичил робот зохион бүтээл талаар судалгаа хийж байна. Энэ туршилт амжиллтай болох юм бол та жишээ нь өөрийнхөө машиныг өнгө хэлбэр хийцийг дураараа өөрчлөх боломж нээгдэх юм.