2007-01-29

МЭДЭЭНИЙ ТЕКСТ - ОРОС ЧАНАР МОНГОЛД

Хиам гэдэг үг турк хэлний кулбасты гэдэг үгнээс гаралтай юм байна. Кулбасты гэдэг нь чанасан мах гэсэн утга илэрхийлдэг байна. Бас өөр нэг хувилбараар бол орос хэлний колобок буюу өнхрүүш гэдэг үнээс гаралтай байж магадгүй гэж үздэг. Эртний Грек, Валилон, Хятад, Оросын сурвалж бичигт хиамны тухай цухас дурдсан байдаг. Ингээд бодохоор хиам үнэхээр эртний хүнсний бүтээгдэхүн гэдэг нь ойлгомжтой байгаа биз. Монголчууд ч гэсэн хиамыг оросуудаас л мэддэг болсон. 1709 онд Оросын Петербург хотод германчууд химаны үйлдвэр нээж байжээ. Углич хотоос ирсэн германчууд энэ үйлдвэрийн эзэд байсан бөгөөд өөрсдийн бүтээгдэхүүнээ Углиц гэж нэрлэж байжээ. Зөвлөлт засгийн үед хиам гэдэг хамгийн эрэлт ихтэй, олддоггүй хүнсний бараа байсан гэдэг. Дэлхийд хамгийн түгээмэлд байдаг хиамны төрөл бол чанамал хиам. Чанамал хиамны гол түүхий эд нь давсалж амталсан мах бөгөөд 80 хэмийн халуунд чанадаг байна. Чанамал хиам 10-15 хувийн уураг, 20-30 хувийн тослогтой байдаг. Түүнээс гадна 100 грамм чанамал хиаманд 220-310 килокалори илчлэгтэй. Харин утсан хиам үйлдвэрт хэрхэн хийдэг нууцыг танд задлая. Эхлээд махыг нь чанаад дараа нь утдаг. Чанамал хиамтай харьцуулах юм бол арай илүү амтлагч ихтэй байда. Утлагатай хиам 10-17 хувийн уураг, 30-40 хувийн тослогтой байдаг бөгөөд 350-410 ккалори илчлэгтэй. Айд бүрийн баярын ширээг чимдэг, бас зүгээр л үдийн хоолны үед бутерброд хийж иддэг хиамны тухай товч өгүүлэхэд ийм байна. Харин одоо хиамыг хэр удаан хадгалах ёстойг мэргэжлийн хүний үг хүргэе.
Яриа.
1709 онд Германчууд орост ирж хиам хийх аргыг зааж өгч байсан гэж дээр дурьдсан. Харин одоо оросууд монголд ирж хиам хийдэг хур их туршлагаасаа хуваалцаж эхэлжээ. Русские колбасы компани 2006 оны 12 сардз байгуулагджээ. Тус компани Монгол малын махаар орос технологиор хийсэн 13 нэр төрлийн хиамыг хэрэглэгчдэд санал болгож байна.

No comments: